ပုံ့ပုံ့ (စာပေဗိမာန်)
 

၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်အတွက်  အမျိုးသားစာပေ ဆုနှင်းသဘင်ကို (၂၇ - ၁၂- ၂၀၁၁) ရက် တွင် နေပြည်တော်၊ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီး ဌာန၌  ကျင်းပရာ    အမျိုးသားစာပေ တစ်သက်တာဆုကို       ဆရာကြီး   ဦးသော်ကောင်းအား ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ 
အမျိုးသားစာပေတစ်သက်တာဆု ကို ၂၀၀၁  ခုနှစ်တွင်  စတင်တီထွင်ချီးမြှင့် ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး မိမိ၏ ဘဝတစ်လျှောက်လုံး ကို စာပေထဲတွင် မြှုပ်နှံပြီး မြန်မာစာပေ အကျိုးကို   ထူးချွန်ပြောင်မြောက်စွာ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့်   သက်ရှိ ထင်ရှား    စာပေပညာရှင်ကြီးများကို    ရွေးချယ်ချီးမြှင့်သည့်   စာပေဆိုင်ရာ အမြင့်ဆုံးဆု ဖြစ်သည်။ 
ဆရာကြီး      ဒေါက်တာစည်သူ သော်ကောင်းသည်  အသက် ၇၁ နှစ် အရွယ်  ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ပခုက္ကူဦးအုံးဖေ တစ်သက်တာစာပေဆု၊ အသက် ၇၃ နှစ်တွင်   ၂၀၁၀   ပြည့်နှစ်အတွက် အမျိုးသား စာပေတစ်သက်တာဆုတို့ကို ချီးမြှင့်ခံရသူ   ဖြစ်သည်။   ထို့နောက် ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် ထွန်းဖောင်ဒေးရှင်း တစ်သက်တာစာပေဆု၊ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် သုတစွယ်စုံစာပေ တစ်သက်တာဆု၊  ၂၀၁၆   ခုနှစ်တွင်   ဆရာဝန်တင်ရွှေ စာပေတစ်သက်တာဆုတို့ကိုလည်း ရရှိ ခဲ့သူဖြစ်သည်။
ဆရာကြီးသည်  စာကြည့်တိုက်မှူး ဘဝကတည်းက    မြန်မာစာပေလောက တိုးတက်ရေးအတွက်    အကျိုးပြုစာပေ များစွာကို    ရေးသားခဲ့သည့်အလျောက် လက်ရှိအချိန်အထိ မြန်မာစာပေအတွက် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေသူတစ်ဦး   ဖြစ် သည်။ ထို့အတွက်ကြောင့်လည်း တစ်သက် တာစာပေဆုရှင်အဖြစ်     ထိုက်ထိုက် တန်တန်   ချီးမြှင့်ခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ဆရာကြီးကို ဝိဇ္ဇာပညာထူးချွန်တံဆိပ်   (ဒုတိယ အဆင့်)နှင့် စည်သူဘွဲ့တို့ကို    နိုင်ငံတော် အစိုးရက ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ 
ဆရာကြီးသည်    စာကြည့်တိုက် ပညာကို    တက္ကသိုလ်အဆင့်တွင် သင်ကြားနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည့်အပြင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စာကြည့်တိုက်လှုပ်ရှားမှု ကို   အားပေးလှုံ့ဆော်ကာ   လေ့ကျင့် ပျိုးထောင်ပေးခဲ့သည့်  အတွက်ကြောင့်   မြန်မာနိုင်ငံတွင် သာမက နိုင်ငံတကာတွင် ပါ ကျော်ကြားသော မြန်မာ့စာကြည့်တိုက် ပညာရှင်တစ်ဦးဆိုလည်း  မမှားနိုင်ပေ။ “ပညာရှာသူ တို့ဝိုင်းကူ” ဟူသော ဆောင်ပုဒ် ကို နှလုံးသွင်း၍ ကိုယ်ကျိုးမဖက်  စေတနာ ရှေ့ထား   ကူညီတတ်သူတစ်ဦးဖြစ်ပြီး   ဖခင်၏ ပညာခြေရာကို   အမီလိုက်နိုင်ခဲ့ သည့် တစ်ဦးတည်းသော စာကြည့်တိုက် ပညာရှင်ကြီးလည်း ဖြစ်သည်။
ဦးသော်ကောင်းကို စည်သူဦးကောင်း၊ အမိဒေါ်သိန်းတို့က   ၁၉၃၇   ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၉၉ ခု နတ်တော်လပြည့်   သောကြာ နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့၌   ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ ဆရာကြီး၏ဖခင်သည်   လွတ်လပ်ရေး ကာလတွင် အင်္ဂလန်နိုင်ငံ ပညာတော်သင် များအတွက် အကြံပေးအရာရှိ၊ အင်္ဂလန် နိုင်ငံရှိ မြန်မာသံရုံးပညာရေးသံမှူးတာဝန် တို့ကို တာဝန်ထမ်းဆောင်စဉ် ၁၉၄၇-၄၉ ခုနှစ်၌  မြန်မာနိုင်ငံတော်    ငွေကြေး ဘုတ်အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်ခန့်အပ်ခံရကာ ငွေစက္ကူ များပေါ်တွင် “  မောင်ကောင်း”   ဟူ၍ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သူ      ဖြစ်သည်။ ဦးကောင်းသည် ပညာမင်းကြီးဖြစ်သည့် အပြင် ပထမဆုံး မြန်မာ့သမိုင်းကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ထမ်းခဲ့သူလည်း ဖြစ် သည်။ ဆရာကြီး ဦးသော်ကောင်းသည် မွေးချင်းသုံးဦးအနက်    အကြီးဆုံးသား ဖြစ်သည်။ 
ဆရာကြီးသည် ငယ်စဉ်ကလေးဘဝ တွင် အရိုးအဆစ်  နာကျင်ကိုက်ခဲသော ရောဂါကို ခံစားရသဖြင့် တခြားကလေး များကဲ့သို့ ကစားခုန်စားမလုပ်နိုင်ခဲ့ပေ။ စာပေဝါသနာကြီးမားသည့် ဖခင်ဦးကောင်း ဝယ်ယူစုဆောင်းထားသည့် စာအုပ်များက အိမ်အပြည့်ပင်ရှိသည့်အတွက် ထိုစာအုပ် များဖြင့်သာ အဖော်ပြုခဲ့ရသည်။ ထို့ပြင် အိမ်၌ပင် မိခင်ဖြစ်သူနှင့် ဆရာ/ ဆရာမ များက   ပညာသင်ကြားပေးခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် အစိုးရက ဖခင်ဦးကောင်း ကို မြန်မာနိုင်ငံက စေလွှတ်သော ပညာ တော်သင်များအား ကြည့်ရှုစောင့်ရှောက် ရန်တာဝန်ဖြင့် အင်္ဂလန်သို့ စေလွှတ်ခဲ့ရာ မိသားစုနှင့်အတူ  လန်ဒန်မြို့သို့   လိုက်ပါ သွားခဲ့သည်။
၁၉၅၀ ပြည့်နှစ်ကုန်ပိုင်းတွင် မိသားစု နှင့်အတူ ရန်ကုန်သို့ ဆရာလိုက်ပြန်လာ ခဲ့သော်လည်း   နေမကောင်းပြန်သဖြင့် ကျောင်းမတက်နိုင်ခဲ့ပေ။ ၁၉၅၂ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလိပ်မက်သဒစ်အထက်တန်းကျောင်း (ယခု ဒဂုံ အ.ထ.က ၁) ၌   သတ္တမတန်း နှစ်လယ်မှစ၍ ကျောင်းနေခဲ့သည်။ ၁၉၅၄ ခုနှစ်တွင် တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းစာမေးပွဲ ကို အင်္ဂလိပ်စာနှင့် ပထဝီဝင်ဂုဏ်ထူး နှစ်ဘာသာဖြင့် ပထမအဆင့် (1st Division) မှ အောင်မြင်ခဲ့သည်။  ၁၉၅၉   ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်မှ    ဝိဇ္ဇာဂုဏ်ထူး (အင်္ဂလိပ်စာ) ဘွဲ့ကို   ပထမအဆင့်ဖြင့် အောင်မြင်ခဲ့သောကြောင့်    ဦးဘိုးနှစ် ရွှေတံဆိပ်ဆုကို ချီးမြှင့်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။
ဝိဇ္ဇာဂုဏ်ထူးဘွဲ့မရမီ ၁၉၅၇ ခုနှစ် အသက် ၁၉ နှစ်အရွယ်က စတင်လျက် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်   အင်္ဂလိပ်စာဌာန၊ စာကြည့်တိုက်တွင် အချိန်ပိုင်းအလုပ်လုပ် ခဲ့သည်။ အသက် ၂၁ နှစ်ကျော် ၁၉၅၉ ခုနှစ်  မတ်လတွင်   ဝိဇ္ဇာဂုဏ်ထူးတန်း စာမေးပွဲဖြေဆိုခဲ့ပြီး ထိုနှစ် ဧပြီလ ၁ ရက် တွင် ဆရာဇော်ဂျီလက်အောက်ရှိ လူမှုရေး သိပ္ပံစာကြည့်တိုက်  (ယခု ရန်ကုန်စီးပွား ရေးတက္ကသိုလ်  စာကြည့်တိုက်)  တွင် အလုပ်စတင် ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ 
၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် လန်ဒန်တက္ကသိုလ်မှ စာကြည့်တိုက်ပညာဘွဲ့လွန်ဒီပလိုမာ ရရှိသည်။ ယင်းနောက် AALIA (Associate of the Australian Library and Information Association)ဘွဲ့၊ အင်္ဂလန် နိုင်ငံ၏ အမြင့်ဆုံးဘွဲ့ FLA (Fellow of the Library Association) တို့ကိုလည်း ရရှိခဲ့သည်။ ၁၉၈၃ ခုနှစ်၌ အင်္ဂလန်နိုင်ငံ စာကြည့်တိုက်အသင်းက ဂုဏ်ထူးဆောင် အဖွဲ့ဝင် [Hon. Follow of the Library Association (FLA)] အဖြစ်   ရွေးချယ် တင်မြှောက်သည်။  ၁၉၉၉   ခုနှစ်တွင် သြစတြေးလျနိုင်ငံ၊  အနောက်ဆစ်ဒနီ တက္ကသိုလ်က  ဂုဏ်ထူးဆောင်   စာပေ ပါရဂူဘွဲ့  [Doctor of Letters (Honori- scausa)]   ကို    ချီးမြှင့်ခြင်းခံရသဖြင့် ဒေါက်တာသော်ကောင်းဟု မော်ကွန်းထိုး ခေါ်ဆိုခြင်းခံရသူ   ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးတစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ဂျပန် နိုင်ငံ ဖုကုအိုက အာရှဓလေ့ဆုရွေးချယ် ရေးကော်မတီက ဖုကုအိုက ပညာရှင်ဆု [ Fukuoka Asian Culture Prize (Acad-emis Laureate)] ပေးအပ်ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရသည်။
လမ်းသစ်ဖောက်သူ
ဆရာကြီးသည် အရပ်ထောင်ထောင် မောင်းမောင်း၊ အသားဖြူဖြူ၊ နှာတံပေါ် ပေါ်နှင့်   အမြဲပြုံးရွှင်    နေတတ်သည်။  လူတိုင်းအပေါ်လည်း အစဉ်မြဲ နှစ်လိုဖွယ် အပြုံးဖြင့် ဆက်ဆံတတ်သူ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။ စကားပြောဆိုရာတွင်လည်း နူးညံ့သိမ်မွေ့သူ  ဖြစ်သည်။   စာပေနှင့် ပတ်သက်လာလျှင်    မည်သူ့ကိုမဆို ထိထိရောက်ရောက်   ကူညီတတ်သူဖြစ် ပြီး စာဖတ်ခြင်းကို   မွေ့လျော်သူ   ဖြစ် သည်။  ဆရာကြီးသည် ငယ်စဉ်ကတည်း ကပင် စာပေဝါသနာပါခဲ့သည်။ ဆရာ သူရဇော် ရေးသားထားသည့်   “စာထဲမှာ   သူနေ စာပေမှာ  မွေ့လျော်၏။    စာစား ကာ အာဟာရနဲ့  ဘဝမှာ   စာကိုစွဲ၊ မြဲလျပါဘိ”  ကဗျာတွင်  ဆရာသော် ကောင်း၏   ဘဝပုံရိပ်ကို ထင်ဟပ်စေ သည်ဟုလည်း   ဆရာဟိန်းလတ်က ဆိုထားဖူးသည်။    ဆရာကြီးသည် လက်လှမ်းမီသမျှ     မြန်မာပြည်နှင့် ပတ်သက်သော   စာအုပ်၊   စာစောင်၊ စာတမ်းများ အကုန်လုံးကို ဖတ်ခဲ့ဖူးပြီး မည်သည်တို့အကြောင်းကို   မည်သူ ရေးသားထားခဲ့သည်ကို   အလွတ်နီးပါး သတိရသည်။ စာဖတ်မြန်၍ မှတ်ဉာဏ် ကောင်းသူ  ဖြစ်သည်။   ယင်းကလည်း ဆရာ၏ လုပ်ငန်းကို အထူးအကျိုးပြု ခဲ့ပေသည်။ ဆရာ ဒေါက်တာညီညီက “ မြန်မာ ပြည်အကြောင်း၊ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာ နှစ်ဘာသာဖြင့်  ရေးသားထား သော   စာအုပ်စာတမ်း   အကုန်လုံးနီးပါး   ဖတ်ဖူးပြီး သိကျွမ်းသူ ကမ္ဘာပေါ်တွင် နှစ်ဦးသာ ရှိသည်ထင်ပါသည်။ ထိုသူ တို့မှာ ဦးသော်ကောင်းနှင့်   အင်္ဂလိပ် အမျိုးသမီးပညာရှင် Patricia Hebert  တို့  ဖြစ်သည်”  ဟု   ချီးကျူးဂုဏ်ပြု ရေးသားခဲ့သည်။ 
ဆရာကြီးသည် စာကြည့်တိုက်မှူး အလုပ် ရွေးချယ်ခဲ့သည့် အချိန်တုန်းက ယခုကဲ့သို့အလုပ်မျိုး   မြန်မာနိုင်ငံတွင် မတွင်ကျယ်သေးသည့်အပြင်  မြန်မာ နိုင်ငံရှိ    တက္ကသိုလ်များတွင်လည်း စာကြည့်တိုက်ပညာကို   စနစ်တကျ သင်ယူ၍ မရသေးပေ။ သို့ပါ၍ ဆရာကြီး ရွေးချယ်လိုက်သည့်လမ်းသည် အများ မလျှောက်သေးသည့်   လမ်းသစ်ဖြစ် သည့်အတွက် တီထွင်ကြံဆစမ်းတဝါး   စလျှောက်ခဲ့ရသည်။ အထူးအားထုတ် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ရသည်။ အခက် အခဲအမျိုးမျိုး၊    ဆူးငြောင့်ခလုတ် အသွယ်သွယ်တို့ကို    ကျော်လွှားခဲ့ရ သည်။      

ဆရာကြီးသည် လူပုံ  အေးဆေးတည်ငြိမ် ၍ စိတ်သဘောထားနူးညံ့ပျော့ပျောင်း သော်လည်း စာပေနှင့်ပတ်သက်လာလျှင် အလွန်သတ္တိရှိသော  ပုဂ္ဂိုလ်ကြီး   ဖြစ် သည်။ ဆရာကြီးကို ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်ခန့် တွင် အစိုးရဌာနတစ်ခု၌ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်ရာထူးပေးရန်   သက်ဆိုင်ရာ လူကြီးများက စီမံခဲ့ဖူးသော်လည်း ဆရာ ကြီး၏   ပြင်းပြသော   စာပေစိတ်ဓာတ် ကြောင့်ပင်  မိမိဝါသနာကြီးမားသည့် စာကြည့်တိုက်မှူးဘဝကိုသာ နှစ်ခြိုက် သည့်အတွက်  ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။   ခေတ် အဆက်ဆက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ မြန်မာ့ စာပေ၊ သမိုင်း၊ ဓလေ့ထုံးစံများ လေ့လာ ရန်ရောက်ရှိလာသော   နိုင်ငံခြားသား ပညာရှင်များကို   စာအုပ်စာပေအားဖြင့် များစွာ     ကူညီပံ့ပိုးပေးနိုင်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်  နိုင်ငံခြားသားပညာရှင်များ က  ကြည်ညိုလေးစားကြ၏။  ဤသည် မှာ ဆရာ့သန္တာန်တွင်  ကိန်းဝပ်နေသော မေတ္တာတရား၏ သင်္ကေတ ဖြစ်သည်။ ဆရာကြီးက လူလူချင်းဆက်ဆံသည့် အခါ ရိုးသားဖို့၊  စာနာတတ်ဖို့၊   နှိမ့်ချ တတ်ဖို့  လိုအပ်ကြောင်းနှင့်  ထိုကဲ့သို့   တစ်ဦးကိုတစ်ဦး   လေးလေးစားစား၊ မှန်မှန်ကန်ကန်   ဆက်ဆံနိုင်ကြရင် သာယာသည့် လူမှု အသိုက်အဝန်းဖြစ် လာမှာ  မလွဲမသွေဟု    ဆိုဆုံးမတတ်သူ ဖြစ်သည်။
စာကြည့်တိုက်တာဝန် သူကျေပွန်
ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၏   ပထမဆုံး စာကြည့်တိုက်မှူးအဖြစ်   ဦးခင်ဇော် (ကလောင်အမည် - K) က ၁၉၃၀ ပြည့် နှစ်မှ  ၁၉၄၅  ခုနှစ်အထိ   တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး  ၁၉၄၆  ခုနှစ်မှ  ၁၉၆၈ ခုနှစ်အထိ ဦးသိန်းဟန် (ဆရာဇော်ဂျီ) က တာဝန်ယူခဲ့သည်။ ၁၉၆၄  ခုနှစ်တွင် အခေါ်အဝေါ်ပြောင်းလဲခဲ့သည့် တက္ကသိုလ် များ  ဗဟိုစာကြည့်တိုက်၏   စာကြည့် တိုက်မှူးကြီးအဖြစ်   ၁၉၆၈ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၇ ခုနှစ်အထိ ဆရာကြီး ဦးသိန်းဟန် (ဆရာ ဇော်ဂျီ) ၏ စာပေအမွေအနှစ်နှင့် စာကြည့်တိုက်အတတ်ပညာရပ်များကို   ဆရာ ဦးသော်ကောင်းက ဆက်ခံခဲ့သည်။ တက္ကသိုလ်များ ဗဟိုစာကြည့်တိုက်သည် ဦးသော်ကောင်း လက်ထက်တွင် ပိုမို ပီပြင်လာပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏  အားအထားရ ဆုံးသော စာကြည့်တိုက်ဖြစ်လာသည့် အပြင် မြန်မာပြည်အကြောင်း   လေ့လာ လိုသူများအတွက်     နိုင်ငံတကာ၏  အားကိုးရာဖြစ်လာသည်။   ဆရာကြီး သည် မြန်မာစာနယ်ပယ်နှင့် ကမ္ဘာ့စာပေ နယ်များကို    ပေါင်းကူးတံတားခင်းပေး ခဲ့သည်။   ကမ္ဘာ့စာကြည့်တိုက်များနှင့် ဆက်သွယ်၍ ဗဟုသုတတိုးပွားစေမည့်  စာအုပ်စာတမ်း၊ ဂျာနယ်၊  မဂ္ဂဇင်းများကို   စာအုပ်လဲလှယ်၍ ဖြစ်စေ၊   ငှားရမ်းဝယ်ယူ ၍ ဖြစ်စေ ဖြည့်ဆည်းပေးခဲ့သည်။ မူလ ရည်မှန်းချက်ဖြစ်သည့်    မြန်မာမှုနှင့် ပတ်သက်၍လည်း အစုံလင်ဆုံးဖြစ်အောင် စုဆောင်းနိုင်ခဲ့သည်။   ဆရာကြီးသည် ရှေးဟောင်းစာပေ ဖြစ်သည့် ပေ၊ ပုရပိုက် လက်ရေးစာများအပေါ်   ပိုစိတ်ဝင်စား သည်။ ဘုန်းတော်ကြီး ကျောင်းအိုများ နှင့်    ကိုယ်ပိုင်စာကြည့်တိုက်များသို့ သွားရောက်၍ ဖုန်တက်နေသော ပေစာ လက်ရေးမူများကို စုဆောင်းခဲ့ကြသည်။ တချို့ကို   ဝယ်ရသည်လည်း   ရှိသည်။ အထက်မြန်မာပြည်ကို    ဗြိတိသျှတို့   သိမ်းပိုက်စဉ်က  မြန်မာပြည်က ယူဆောင် သွားသည့် ရှားပါးပေနှင့် ပုရပိုက်များကို  လန်ဒန်က   ဗြိတိန်သျှစာကြည့်တိုက်မှ တစ်ဆင့်     အလှူပြန်လည်ရရှိအောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ယခုအခါ ပေ၊ ပုရပိုက် အစည်းပေါင်း ၁၆၀၀၀ နီးပါးကို  စုဆောင်း ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဆရာ ပါရဂူက “တက္ကသိုလ်များ ဗဟိုစာကြည့် တိုက်မှူး ဦးသော်ကောင်းသည် စာကြည့် တိုက်မှူးရာထူးနှင့် အလွန်တရာ  အံဝင် ခွင်ကျသူဖြစ်သည်”  ဟု ရေးသားဖူးသည်။  ရှားပါး ပေ၊ ပုရပိုက် စာအုပ်စာတမ်းများကို လက်ရေးမူကူးခြင်း၊      မိုက်ကရိုဖလင် ဖြင့် ရိုက်ကူးထိန်းသိမ်းခြင်းများကိုလည်း နိုင်ငံတကာနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ တက္ကသိုလ်များ ဗဟိုစာကြည့်တိုက်တွင် ပေ၊  ပုရပိုက်နှင့်    လက်ရေးဌာနစိတ် တစ်ခု     တည်ထောင် ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ၂၀၀၅  ခုနှစ်တွင် ဂျပန်နိုင်ငံ ဖုကုအိုက အာရှဓလေ့ဆု ရွေးချယ်ရေး ကော်မတီက   ဖုကုအိုက   ပညာရှင်ဆု  [Fukuoka  Asian   Culture   Prize (Academies Laureate)] ပေးအပ် ချီးမြှင့်ခြင်း   ခံရသည်။   ထိုဖုကုအိုက ယဉ်ကျေးမှု ဆုချီးမြှင့်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ဆုရွေးချယ်ရေးအဖွဲ့က    “ဒေါက်တာ သော်ကောင်းသည်     အာရှတိုက်တွင် စာကြည့်တိုက်ပညာရပ်    နယ်ပယ်၌ ဦးဆောင်ဦးရွက်ပြုသူတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရှေးရိုးရာ မှတ်တမ်းမှတ်ရာများကို     ထိန်းသိမ်းရာ တွင် အထူးတလည် တာဝန်ကျေပွန်ခဲ့သူ ဖြစ်သည်” ဟု   မှတ်ချက်ပြုခဲ့ဖူးသည်။ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဖူကာအိုကာဆု ရရှိခဲ့ သည့် ကျော်ကြားသော   မြန်မာသမိုင်း ပညာရှင် ဒေါက်တာသန်းထွန်းကလည်း “သူက သုတေသနအတွက် ရှားပါးစာရွက်၊ စာတမ်းလိုအပ်နေတဲ့သူ၊  နိုင်ငံသားဖြစ် ဖြစ်၊ နိုင်ငံခြားသားဖြစ်ဖြစ်  စာနာကူညီ တယ်၊ သူ ကျွန်တော်တို့ကို အမြဲ ကူညီနိုင် ပါစေ” ဟုလည်း ရေးသားခဲ့ဖူးသည်။ 
ဆရာကြီးသည် ဝန်ထမ်းလုပ်သက် တစ်လျှောက်လုံး စာကြည့်တိုက်အသိုင်း အဝိုင်းနှင့် စာပေအဝန်းအဝိုင်းထဲမှာသာ ဘဝကို နစ်မြှုပ်ထားသူဖြစ်သည်။ ဂျပန်၊ သြစတြေးလျ၊  စင်ကာပူ၊   အင်္ဂလန်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံများသို့ စာကြည့်တိုက် နှင့် စာကြည့်တိုက်ပညာသင်တက္ကသိုလ် များ၊ လေ့လာရေးခရီးများ ရောက်ခဲ့သည်။ ဆရာကြီးသည် စာကြည့်တိုက်မှူးတာဝန် နှင့် သင်ကြားရေးတာဝန်တို့ကို ပူးတွဲထမ်း ဆောင်ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏ စာကြည့်တိုက် လောက ထွန်းလင်းတောက်ပရေးအတွက် စွမ်းစွမ်းတမံ   ဆောင်ရွက်ခဲ့သူအဖြစ် သမိုင်းမှတ်တမ်းဝင်သူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ ဆရာကြီးလက်ထက် ၁၉၇၁ ခုနှစ်မှာပင် စာကြည့်တိုက်ပညာဌာန (Department of Library Science) ကို  တည်ထောင် ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့ပြီး သင်တန်းအပတ်စဉ် (၁) ကစပြီး စာကြည့်တိုက်ပညာ ဒီပလိုမာဘွဲ့ ကို ပေးအပ်နိုင်ခဲ့သည်။  စာကြည့်တိုက် ပညာဖြင့် အသက်မွေးမည့်သူ သုံးရာကျော် ကိုလည်း မွေးထုတ်ပေးခဲ့သည်။ ယခုအခါ ဆရာကြီးပျိုးထောင်ခဲ့သော   စာကြည့် တိုက်သင်တန်းသည် ယခုအခါ   ဘွဲ့လွန် ဒီပလိုမာသင်တန်းအပြင်   မဟာတန်း၊ ပါရဂူတန်းများအထိ တိုးချဲ့သင်ကြားနေပြီ ဖြစ်သည်။ 
၁၉၅၇ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၇ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ လ ၁၇ ရက်အထိ   ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ပင်မနယ်မြေရှိ    ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် စာကြည့်တိုက်၊ တက္ကသိုလ်များ   ဗဟို စာကြည့်တိုက်တို့တွင် စာကြည့်တိုက်မှူး အဖြစ် နှစ်ပေါင်း  ၄၀ ခန့်   တာဝန်ယူ လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။
ဆရာကြီးသည် ၁၉၉၈ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၇ ခုနှစ်အထိ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် စာကြည့် တိုက်နှင့်   သုတပညာဌာန၊    ရန်ကုန် အရှေ့ပိုင်းတက္ကသိုလ်    စာကြည့်တိုက် နှင့်  သုတပညာဌာနတို့တွင်   အချိန်ပိုင်း ပါမောက္ခအဖြစ်   စာကြည့်တိုက်ပညာ ဆက်လက်သင်ကြားပို့ချသည်။ ထို့နောက် ဆရာကြီး၏ဖခင်   တည်ထောင်ခဲ့သည့် မြန်မာ့သမိုင်းအဖွဲ့တွင်  ၁၉၉၈   ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှစတင်၍ နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကျော် တာဝန်ယူလုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး     ယခုအခါ မြန်မာ့သမိုင်းအဖွဲ့    အချိန်ပိုင်းအဖွဲ့ဝင် ဖြစ်သည်။ 
စာပေတာဝန် သူကျေပွန်
အမျိုးသားစာပေဆု စိစစ်ရွေးချယ် ရေးကော်မတီတွင်   ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် လည်းကောင်း၊ ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှစ၍ ဥက္ကဋ္ဌ အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဆရာဝန်တင်ရွှေဆု၊ ထွန်းဖောင်ဒေးရှင်းစာပေဆု၊   ပခုက္ကူ ဦးအုံးဖေ စာပေဆု၊ သုတစွယ်စုံစာပေဆု စသည့်   စာပေဆိုင်ရာ   ဆုရွေးချယ်ရေး အဖွဲ့များ၌လည်း   ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်   ပါဝင် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ မြန်မာစာကော်မရှင် တွင် အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ၁၉၇၁ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၆ ခုနှစ်အထိ ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး မြန်မာ- အင်္ဂလိပ်အဘိဓာန်ပြုစုရေးအဖွဲ့၏ ပထမ ဆုံးသဘာပတိအဖြစ် (၁၉၈၁ - ၁၉၈၂) ၌ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံစာကြည့်တိုက်အသင်း    ဖြစ် မြောက်အောင် စီစဉ်ဆောင်ရွက် တိုက် တွန်းခဲ့ပြီး  အသင်း၏    နာယကအဖြစ် ယနေ့အထိ   ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှစ၍ မြန်မာနိုင်ငံ စာပေနှင့် စာနယ်ဇင်းအဖွဲ့ ပူးတွဲပြီး မြန်မာနိုင်ငံ တွင် ထင်ရှားကျော်ကြားခဲ့သော စာရေး ဆရာကြီးများ၏ စာပေါင်းချုပ်များကို ထုတ်ဝေနိုင်ရန်  ဦးဆောင်စီစဉ်ပေးခဲ့ရာ   ဆရာဇော်ဂျီ   စာပေါင်းချုပ်၊   ပီမိုးနင်း စာပေါင်းချုပ်၊ လယ်တီပဏ္ဍိတ  ဦးမောင် ကြီး စာပေါင်းချုပ်နှင့်   မှော်ဘီဆရာ သိန်းကြီး   စာပေါင်းချုပ်တို့ကို   ပုံနှိပ် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။    ဆရာကြီးသည်   မြန်မာစာပေ ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းအဖြစ်   ပုဂ္ဂလိကစာပေဆုများ   တီထွင်ချီးမြှင့် သည့်အခါတွင်လည်း     ပါဝင်ကူညီ    ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။    
ဦးသော်ကောင်းသည်    စာကြည့် တိုက်မှူးဘဝဖြင့်    မြန်မာနိုင်ငံအပြင် ဗြိတိန်၊ ဂျပန်နှင့် စင်ကာပူတို့ရှိ  စာကြည့် တိုက်ကြီးအချို့တွင်   ကျောင်းသားများ၊ ပညာရှင်များ၊  သုတေသီများနှင့် အခြား စာရှာသူများစွာတို့ကို   ကူညီပေးခဲ့ပြီး ကိုယ်တိုင်လည်း   သုတေသနစာတမ်း များစွာတို့ကို ရေးသားဖတ်ကြားခဲ့သည်။ အငြိမ်းစားယူပြီးနောက်ပိုင်း ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ရှိ သုတေသီများနှင့်  ကျောင်းသားများ လေ့လာကိုးကားနိုင်စေရန်   ရှေးဟောင်း ပေစာ၊ ပုရပိုက်စာများအား   ထိန်းသိမ်း စုဆောင်းလျက်   အင်္ဂလိပ်ဘာသာသို့ ပြန်ဆိုပေးခြင်း၊ မြန်မာသမိုင်းနှင့် မြန်မာ စာပေဆိုင်ရာ   စာတမ်းနှင့်   စာအုပ် စုစုပေါင်း ၁၈ဝ ကျော်တို့ကို   ရေးသား ထုတ်ဝေခဲ့ပြီး ယင်းတို့အနက် အများစု မှာ တစ်ကမ္ဘာလုံး လေ့လာဖတ်ရှုနိုင်ရန် အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် ရေးသားထုတ်ဝေ ခဲ့ခြင်း  ဖြစ်သည်။    ဆရာကြီးသည် အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ နှစ်ဘာသာစလုံးတွင် ပင် ကျွမ်းကျင်သူ    စာရေးကောင်းသူ တစ်ဦးလည်း   ဖြစ်သည်။ ဒေါက်တာ ညီညီက  “သူ့လို   မြန်မာမှုပညာရပ် များ၊ မြန်မာပြည်အကြောင်းရပ်များကို  ပြည့်စုံစွာဖတ်ရှုတတ်ကျွမ်း၊ သိနားလည် ပြီး  အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ  နှစ်ဘာသာဖြင့် ရှင်ရိုသေ၊ လူရိုသေရေးနိုင်သူ မြန်မာပြည် တွင်  သိပ်မရှိတော့ပါ”  ဟု မှတ်တမ်းတင် ဂုဏ်ပြုခဲ့ပါသည်။ 
              (ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်)