တင်တင်ဝင်း (စာပေဗိမာန်)
 

၂၀၀၂ ခုနှစ်အတွက် အမျိုးသားစာပေဆုနှင်းသဘင်ကို ၂၃-၁၂-၂၀၀၃ ရက် (စာဆိုတော်နေ့)တွင် ရန်ကုန်မြို့၊ အမျိုးသားဇာတ်ရုံ၌ ကျင်းပရာ အမျိုးသား စာပေတစ်သက်တာဆုကို ဆရာကြီးဦးထင်ဖတ် (မောင်ထင်) အား ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ အမျိုးသားစာပေတစ်သက်တာဆုကို ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် စတင်တီထွင် ချီးမြှင့်ခဲ့ သဖြင့် ဆရာကြီးသည် ဒုတိယမြောက်ဆုရှင်အဖြစ် အသက် ၉၃ နှစ်အရွယ်တွင် ရရှိခြင်း ဖြစ်သည်။

ဆရာကြီး အသက် ၈၅ နှစ်အရွယ် ၁၉၉၄ ခုနှစ် တွင်    ကျင်းပသည့်  ပထမအကြိမ်  ပခုက္ကူဦးအုံးဖေ စာပေဆု   ချီးမြှင့်ပွဲတွင်လည်း      ပခုက္ကူဦးအုံးဖေ တစ်သက်တာစာပေဆုကို  ဆရာဦးတင်မြင့် (သင်္ခါ) နှင့်တွဲလျက် ပွဲဦးထွက်ရရှိခဲ့သည်။ 

တစ်သက်တာစာပေဆု ဆိုသည်မှာ မိမိ၏ ဘဝ တစ်လျှောက်လုံးကို  စာပေထဲတွင်  မြှုပ်နှံထားပြီး မြန်မာစာပေအကျိုးကို   ထူးချွန်ပြောင်မြောက်စွာ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့် သက်ရှိထင်ရှား စာပေ ပညာရှင်ကြီးများကို  ရွေးချယ်ချီးမြှင့်သည့် စာပေ  ဆိုင်ရာအမြင့်ဆုံးဆု ဖြစ်သည်။

မြန်မာဂန္ထဝင်စာပေစာရင်း မှတ်ကျောက်တင်

ဆရာကြီးမောင်ထင်သည်  တစ်သက်တာစာပေ ဆုကို  ထိုက်တန်စွာ  ချီးမြှင့်ခံရလောက်အောင်လည်း မြန်မာ၊     အင်္ဂလိပ်   နှစ်ဘာသာဖြင့်  စာမျိုးစုံကို အလျဉ်းမပြတ်    ရေးသားခဲ့သူဖြစ်သည်။  ဝတ္ထု၊ ပြဇာတ်၊ ကဗျာ၊ အက်ဆေး၊ ခရီးသွား၊ သိပ္ပံစာပေ၊ ဗုဒ္ဓစာပန်းချီ၊    သုတေသန၊    ဝေဖန်ရေးစာပေ စသည်ဖြင့် စာပေပုံသဏ္ဌာန် မျိုးစုံကို အကြောင်းရပ် နိုင်နင်းစွာ၊   လက်ရာမြောက်စွာ  ရေးဖွဲ့နိုင်သည် သာမက သုတရော  ရသပါနှစ်ဖြာ ကျွမ်းကျင်ပိုင် နိုင်စွာ  ရေးဖွဲ့နိုင်သူဖြစ်သည်။  စာရေးဆရာတစ်ဦး သည် စာအများအပြား  ရေးသားထုတ်ဝေနိုင်သည် ဟုဆိုသော်လည်း  သူ၏ စာပေလက်ရာတိုင်းသည် ဂန္ထဝင်စာပေ    စာရင်းဝင်သည်တော့  မဟုတ်ပေ။ သို့သော် ဆရာကြီး၏  စာပေလက်ရာ အများစုကမူ မြန်မာဂန္ထဝင်စာပေစာရင်းတွင်   မှတ်ကျောက်တင်ခဲ့ သည်ချည်း ဖြစ်သည်။

ဖခင်မှာ စာပေဝါသနာအိုးဖြစ်သဖြင့် ဆရာကြီး သည်လည်း     စာပေဝါသနာပါခဲ့ပြီး  ငယ်စဉ်က အယ်ဒီတာဖြစ်ရန် ရည်မှန်းခဲ့သည်ဟု သိရပါသည်။ တက္ကသိုလ်ရောက်သောအခါ     ဆရာဝန်ဖြစ်ရန် ရည်မှန်းလျက် ဆေးပညာကို  သင်ကြားခဲ့သော်လည်း ဥပစာဒုတိယနှစ်အပြီးတွင်   သိပ္ပံပညာရပ်မှ  ဝိဇ္ဇာ ပညာရပ်သို့     ကူးပြောင်းသင်ကြားခဲ့ပြီး  ကျောင်း ဆရာ၊ မြို့ပိုင်၊ ညွှန်ကြားရေးဝန်ဘဝတို့နှင့် တွဲဖက် လျက် စာရေးဆရာ၊ စာပေပညာရှင်ဘဝသို့ ရောက်ရှိ ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

“စာရေးဆရာ စာရေးတယ်ဆိုတာ ပြောစရာရှိ လို့၊  ပြောချင်လို့၊ ပြောစေချင်လို့ကွ၊ စာရေးတဲ့အခါ စိတ်ကောင်းထားဖို့ လိုတယ်။ စေတနာထားပြီး ရေး ရမယ်၊      မိမိဘာကိုဆိုလိုသလဲဆိုတာ  ကိုယ်ရေး လိုက်တဲ့    စာထဲက  အတွေးအခေါ်၊  အယူအဆမှာ ရှာတွေ့သွားကြဖို့   လိုအပ်တယ်” ဟု ဆိုမိန့်ခဲ့ဖူးပါ သည်။

သူ၏ အဆိုအမိန့်အတိုင်းပင် စာဖတ်ပရိသတ် အတွက်  အသိအမြင်နှင့် ဗဟုသုတကြွယ်ဝစေမည့် စာပေများစွာကို     ရေးသားခဲ့ပါသည်။   ခေတ် အဆက်ဆက်    ဖြတ်သန်းခဲ့ရသူဖြစ်သဖြင့်  ဘဝ အတွေ့အကြုံများစွာထဲမှ ရောက်ဆဲခေတ်၏ ပုံရိပ် များ၊ အတွေးအမြင်များ၊ အသိလိမ္မာများကို စာပေမှ တစ်ဆင့်  မနားမနေ အားထုတ်ဖြန့်ဝေနိုင်ခဲ့သည်။

သမိုင်းခေတ်ကာလအလိုက်      ကိုလိုနီစနစ် ဆန့်ကျင်ရေး၊ လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှု အားပေး ရေး၊  နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး ခေတ်မီရေး၊ အတွေးအခေါ် မှန်ကန်ရေးတို့ကို လှုံ့ဆော်ဦးတည်ရေးဖွဲ့ခဲ့သည်။ စစ်ပြီးခေတ်  ခေတ်စမ်းစာပေ  ပေါ်ထွန်းလာမှုတွင် သခင်ဘသောင်း၏ ဘာသာပြန်များ၊ သိပ္ပံမောင်ဝ၏ ကိုယ်တွေ့    ဝတ္ထုတိုများ၊  ပန်းတနော် ဦးခန့်၏ ဆောင်းပါးများနှင့်အတူ  မောင်ထင်၏  ကိုဒေါင်း ဝတ္ထုတိုများ   ပါဝင်ခဲ့သည်ဟု  ဂန္ထလောကမဂ္ဂဇင်း အယ်ဒီတာဖြစ်ခဲ့သော ဆရာဦးအုန်းဖေ (တက်တိုး) က ရေးသားခဲ့ပါသည်။

ဆရာကြီးသည်  မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဇာတိဖြစ်သဖြင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ ရပ်ဓလေ့၊ ရွာဓလေ့နှင့် ယင်း ဒေသရှိ လူတို့၏သရုပ်ကို ပီပြင်စွာရေးဖွဲ့နိုင်သည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၄၇ ခုနှစ်အထိ ဂန္ထလောကမဂ္ဂဇင်း၌ စတင်ရေးသားခဲ့သော  ကိုဒေါင်းဝတ္ထုတို    ကိုးပုဒ်မှာ ဦးလေးဖြစ်သူ၏ သူငယ်ချင်း ရွေးမြစ်ကမ်း၊ လပွတ္တာ မြို့တွင်    နေထိုင်သည့်  ကိုကြီးဖိုးဒေါင်း၏ ဘဝ ကုန်ကြမ်းများကို    အခြေပြု၍  လောကကြီး၏ ကမောက်ကမတို့ကို      ရေးဖွဲ့ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ကိုဒေါင်းဝတ္ထုများကို  ခေတ်ပြိုင်စာရေးဆရာများက မြန်မာဝတ္ထုတိုသမိုင်းတွင်     တွေ့ရခဲသော   ရသ မြောက်  ဘဝသရုပ်ဖော်ထေ့စာပုံသဏ္ဌာန်များဖြစ် သည်ဟု သုံးသပ်ခဲ့ကြပါသည်။

ဆရာ၏လက်ရာများအနက် ငဘ ဝတ္ထု (၁၉၄၀) မှာ    စစ်ပြီးခေတ်  မြန်မာဝတ္ထုများတွင် ထူးခြား ထင်ရှားသော ဝတ္ထုတစ်အုပ်ဖြစ်သည်။ ကိုလိုနီခေတ် စစ်ဖြစ်ခါစ   စပ်ကူးမတ်ကူးကာလ  မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသကို နောက်ခံပြုပြီး ခေတ်အဆက်ဆက် ကိုယ့် ကြမ္မာကိုယ်  မဖန်တီးနိုင်သော မြန်မာလယ်သမား တို့၏    ဖိနှိပ်ခံရမှု၊   ရုန်းကန်လှုပ်ရှားရမှုများကို သွက်သွက်နှင့်ထေ့ထေ့  ပီပြင်စွာ ရေးဖွဲ့ထားသည်။ ငဘနှင့်မိဖော့၊  ချက်ကြီးနှင့် မိနီတို့၏ ဇာတ်ကောင် စရိုက်များမှာ     ခေတ်ကိုသရော်လျက်   ပီပြင်စွာ သရုပ်ဖော်ထားသဖြင့် စာနာစိတ်၊ အမြင်ကတ်စိတ်၊ ဝမ်းနည်းစိတ်တို့ဖြင့် စာဖတ်သူတို့ရင်ကို လှိုင်းခတ် သကဲ့သို့   ခံစားရကြ၏။ စာဖတ်သူများ နှစ်ခြိုက် ကြသဖြင့်     ငဘဝတ္ထုမှာ  ဂန္ထဝင်လက်ရာအဖြစ် အကြိမ်ကြိမ်    ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့ရသကဲ့သို့  တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်၊ ရုရှ ဘာသာတို့ဖြင့် ဘာသာပြန်ဆို ထုတ်ဝေခဲ့ရသည်။၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်အတွင်း စာပေ ဗိမာန်က ထုတ်ဝေခဲ့သည့် မြန်မာဂန္ထဝင်အတွဲ ၁၀၀ စာစဉ် ဝတ္ထုရှည်အတွဲ (၈) တွင်  ငဘ ဝတ္ထုကို ဖော်ပြ ထားပါသည်။

ဆရာကြီးသည် သုတေသနစာအုပ်များဖြစ်သည့် ကမ္ဘာ့စာပေအညွှန်း စာအုပ်များကို ဘာသာပြန်ခဲ့ရာ အိန္ဒိယ၊ အီရန်၊ အာရပ်၊ တရုတ်၊ ဂျပန်၊ ဟေးဗရူး၊ ဂရိ၊ ရောမ၊ အင်္ဂလိပ်၊ အမေရိက၊ ပြင်သစ်စာပေ သမိုင်းများကို စာပေဗိမာန်က ထုတ်ဝေခဲ့ပြီး ဂျာမန် စာပေသမိုင်းကို    စိတ်ကူးချိုချို  စာအုပ်တိုက်က ထုတ်ဝေခဲ့ပါသည်။  ယင်းစာပေသမိုင်း စာအုပ်များ သည် ယင်းနိုင်ငံ၏ ရှေးခေတ်မှ မျက်မှောက်ခေတ် အထိ အခြေအနေတို့ကို ကမ္ဘာ့စာပေ၊ မြန်မာ့စာပေ များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ထင်ဟပ်ပြီး တိုရင်းလိုရှင်း စိတ်ဝင် စားဖွယ် ရေးသားထားသဖြင့် စာပေသုတေသီများ အတွက်    ခေတ်အဆက်ဆက်  ကိုးကားနိုင်သည့် လွန်စွာတန်ဖိုးရှိလှသော ရည်ညွှန်းစာပေ တွဲကြီး များ   ဖြစ်ပါသည်။ လူငယ်များအတွက် ရည်ရွယ်၍ စာအုပ်တိုင်း၏ ရှေ့ဆုံးတွင် “ပွင့်သစ်စ စာပေအနု ပညာရှင်များသို့”ဟု ရေးသားထားပါသည်။

အမြင်မတော်သည့်အချက်များ မီးမောင်းထိုးပြ

မြန်မာ့ပြဇာတ်စာပေနှင့်         မြန်မာစင်တင် ပြဇာတ်များ ထွန်းကားတည်တံ့ရေးအတွက်  ဆရာ  သည်      ပြဇာတ်များကိုလည်း   အစဉ်တစိုက် ရေးသားခဲ့သည်။    စင်တင်ခွင့်ရလျှင်  စင်တင်ပြီး စာအုပ်ထုတ်ဝေခွင့်ရလျှင်လည်း  ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ခေတ်ကာလ အခြေအနေအလျောက် နိုင်ငံသားများ မျိုးချစ်စိတ်ထွန်းကားရန် ရည်ရွယ်နှိုးဆော်ရေးသား သကဲ့သို့   အမြင်မတော်သည့်  အချက်များကို မိမိ ပြဇာတ်များမှတစ်ဆင့်      မီးမောင်းထိုးပြသည်။ သတိပေး သရော်ခဲ့သည်။  ဆရာကြီး၏ ပထမဦးဆုံး ရေးသားသော ပြဇာတ်မှာ “ဘာအရေးကြီးဆုံးလဲ” ပြဇာတ်   (၁၉၄၄) ဖြစ်သည်။ ယင်းပြဇာတ်ကို ဂျပန် ခေတ် ကန်တော်မိတ်ရုံတွင် ၁၉၄၄ ခုနှစ်၌ ပထမဆုံး တင်ဆက်ခဲ့သည်။    ဆရာကြီးသည်   စုစုပေါင်း ပြဇာတ် ခုနစ်ပုဒ် ရေးသားခဲ့သည်။

ဆရာကြီးသည် ၁၉၈၁ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလိပ် ဂန္ထဝင်စာရေးဆရာဂျော်နသန်ဆွစ်  ရေးသားသည့် “ဂါလီဗာ၏ ခရီးစဉ်” (Gulliver's Travels) စာအုပ် ဖြင့် အမျိုးသားစာပေဆု (ဘာသာပြန်-ရသဆု) ကို ရရှိခဲ့သည်။ လူတို့၏ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ မာန၊ ဣသာတရားတို့နှင့်  စပ်လျဉ်း၍  သံဝေဂရစေရန် ထေ့လုံး ငေါ့လုံးတို့ဖြင့် ရေးဖွဲ့ထားသည့် လောက သရော်စာအဖွဲ့ကို     ဆရာကြီးက   အရေးအဖွဲ့ သွက်သွက်  အာဝဇ္ဇန်းရွှင်ရွှင်  ဘာသာပြန်ဆိုထား သည့် လက်ရာဖြစ်သည်။

ဆရာ၏အတွေး၊   ဆရာ၏ရေးဟန်၊ ဆရာ၏ လေတို့နှင့် သရော်စာအဖွဲ့ (Satire) တို့သည် မြန်မာ စာပေသမိုင်းတွင်    အထင်အရှား  ကျန်ခဲ့ပါသည်။ ဆရာသည်    သရော်စာ  အရေးကောင်းသည်ဟု သတ်မှတ်ခံရသည့်နည်းတူ   သူကိုယ်တိုင်လည်း လောက၏ တရားမှု၊ မတရားမှုနှင့် အမြီးအမောက် မတည့်မှု၊  ကမောက်ကမဖြစ်တတ်မှုတို့ကို အမြင် မတော်သည့်    အခါမျိုးတွင်  ပြောဆိုတတ်သော ဝါသနာရှိသည်။

မောင်ထင်၏  အတွေးပဒေသာစာအုပ် နိဒါန်း တွင် “ကျွန်တော်သည်  အင်္ဂလိပ် Satire အဖွဲ့ကို လည်းကောင်း၊    မြန်မာရကန်ကိုလည်းကောင်း အထူးဝါသနာပါသည်။         ထိုဝါသနာကြောင့် ကျွန်တော်     ဖွဲ့နွဲ့သော  အရေးအသားမျိုးတွင် အင်္ဂလိပ် Satire အဖွဲ့အနွဲ့နှင့် မြန်မာရကန် အဖွဲ့ အနွဲ့တို့၏      ဩဇာလွှမ်းမိုးလျက်ရှိပါသည်”  ဟု သရော်စာ ရေးခဲ့ရခြင်းအကြောင်းကို ဖွင့်ဟခဲ့ပြီး “...နုစဉ်အခါက မတော်တာကို မြင်လျှင် ရယ်ချင် သောဝါသနာကြောင့်  ရာ  မရာ၊   တော်မတော် မစဉ်းစားမိဘဲ အမြင်မတော်လျှင်  ကလောင်နှင့် ကလိပါသည်။

ဤသို့  ကလိသည်မှာ ရယ်စရာ သက်သက်ရေးခြင်း ဖြစ်သည်ဟု   ယူဆပါသည်။ ပုဂ္ဂိုလ်စွဲ  အာဃာတဖြင့် ရေးခြင်းမဟုတ်ပါ”  ဟု သူရေးသည့်  သရော်စာ များကို ဝေဖန်ကြသူများအား သရော်စာရေးသူ၏   စိတ်ထားကို  ဖွင့်ဟဖော်ပြခဲ့သည်။ 

စာရေးဆရာကြီးများက ဂုဏ်ပြုရေးသား

ဆရာဇော်ဂျီက … “အမြင်မတော်သော အချက် များကို မြင်လျှင်လည်း အချက်ကျကျ သရော်တတ် ၏။   ချီးမွမ်းခြေကျောက်   လုပ်တတ်၏”ဟု ဂန္ထ လောကမဂ္ဂဇင်း၌    ရေးသားခဲ့ဖူးပါသည်။   ဆရာ တက္ကသိုလ် ထင်ကြီးက “ဆရာမောင်ထင်၌ ထူးခြား သော အရည်အချင်းများရှိကြောင်း၊ အငေါ့စာရေး သားရာ၌ သူမတူ အောင် ပြောင်မြောက်လှကြောင်း" မှတ်ချက်ပြုသည်။ ဆရာထင်လင်းကလည်း “ဆရာ မောင်ထင်သည် မြန်မာစာအရေးအသား နိုင်နင်း ကျွမ်းကျင်သည်။     ဟာသရှိသည်။     မြန်မာစာပေ လောကတွင်   စာရေးဆရာကောင်း  များစွာရှိသော် လည်း  မောင်ထင်လို ဘာစာရေးရေး ဖတ်ကောင်း သည်ဆိုသော   စာရေးဆရာမျိုးတော့  သိပ်ရှိမည် မထင်”ဟု  ဆိုခဲ့သည်။    ဆရာဒဂုန်နတ်ရှင်က “မောင်ထင်၏   စာပေလေ့လာ ရေးသားဖတ်ရှုမှု၌ လွန်စွာတိကျ သေချာစေ့စပ်ပုံကို သူ၏ယောအတွင်းဝန် ဦးဘိုးလှိုင်    အတ္ထုပ္ပတ္တိစာအုပ်ကို  ဖတ်ကြည့်လျှင် သိနိုင်သည်” ဟု ပြောခဲ့သည်။ ဆရာဇဝနကလည်း “မောင်ထင်ဟာ    သူရည်မှန်းခဲ့သလို  ဆရာဝန် တစ်ယောက်ဖြစ်သွားခဲ့ရင်  ဆေးပညာစာပေတွေပဲ ရေးမှာ၊   အခုလို  ဘက်စုံတော်ကျွမ်းအောင်မြင်တဲ့ စာပေလုပ်သားတစ်ယောက် ဖြစ်လာမှာမဟုတ် ဘူး” ဟု ပြောခဲ့သည်။ ဆရာပါရဂူက “သူသည် စာရေးဆရာလုပ်ရန်  မွေးလာသူ  ဖြစ်ဟန်တူသည်” ဟု မှတ်ချက်ပြုသကဲ့သို့  ဆရာဒဂုန်တာရာကမူ “သူ၏ ထူးခြားချက်မှာ    ပြောင်လှောင်သရော်တတ်ပြီး ရယ်မောရင်းက  လူ့သဘာဝအထွေထွေကို ခြယ်ရေး သရုပ်ဖော်ပြသူ အနုပညာရှင် ဖြစ်သည်” ဟု စသည် ဖြင့်  စာရေးဆရာကြီးများက ဂုဏ်ပြုရေးသားခဲ့ကြ သည်။

ဆရာကြီးကို ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး မြောင်းမြ ခရိုင် လပွတ္တာမြို့၌ အဖမြေပိုင်ရှင် ဦးတရောင်၊ အမိ ဒေါ်စိန်ပွင့်တို့က ၁၉၀၉ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၁ ရက်၊  တနင်္ဂနွေနေ့တွင်    ဖွားမြင်သည်။  အမည်ရင်းမှာ ဦးထင်ဖတ်ဖြစ်သည်။ ကလောင်အမည်ကွဲများမှာ ငဘ၊ ဖိုးတေ၊ Htin Fatt ၊ L.H.F ၊ H.F တို့ ဖြစ်ကြ သည်။

မြောင်းမြမြို့၊    လပွတ္တာမြို့၊   ရန်ကုန်မြို့မ တိုင်းရင်းသား       အထက်တန်းကျောင်းတို့တွင် အထက်တန်းပညာသင်ကြားခဲ့သည်။  ၁၉၂၆ ခုနှစ် တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၌ ဥပစာသိပ္ပံအောင်ကာ၊  ၁၉၃၃ ခုနှစ်တွင် မြန်မာစာပေအတွက် ရွှေတံဆိပ် ဆုရရှိကာ ဝိဇ္ဇာဘွဲ့ရသည်။

၁၉၃၅ ခုနှစ်တွင် မြောင်းမြမြို့၌ အထက်တန်း ပြဆရာအဖြစ် အလုပ်စတင်ဝင်ရောက်ပြီး မြို့အုပ်၊ မြို့ပိုင်၊   နိုင်ငံခြားရေးရုံး လက်ထောက်အတွင်းဝန်၊ သတင်းနှင့်    ဝါဒဖြန့်ချိရေး  ဒုတိယအတွင်းဝန်၊ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန အသံလွှင့်ဌာန ညွှန်ကြား ရေးဝန်၊ ရခိုင်တွင် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့် နေရာ ချထားရေးမင်းကြီး၊   ပြန်ကြားရေးဝန်၊   ရန်ကုန် နေ့စဉ်သတင်းစာအုပ်ချုပ်မှု  အယ်ဒီတာ၊ လူငယ် ကြီးပွားရေးအသင်း  အလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့ဝင်၊   စာပေဗိမာန် မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတိုင်ပင်ခံ၊  နယူး ဘားမား  အပတ်စဉ်ဂျာနယ်    ထုတ်ဝေသူ၊  အင်္ဂလန် နိုင်ငံ   လန်ဒန်တိုင်း  သတင်းထောက်၊   ကိုယ်ပိုင် မြန်မာ  သတင်းဆောင်းပါးဌာန (Burma News Feature) တည်ထောင်သူ၊ မြန်မာစာကော်မရှင်နှင့် ဘာသာပြန်    ကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင်၊    မြန်မာ့သမိုင်း ဖြစ်ရပ်အမှန်များ ရေးသားပြုစုရေးအဖွဲ့ဝင်၊ မြန်မာ့ သမိုင်းအဖွဲ့ အချိန်ပိုင်းအဖွဲ့ဝင်အဖြစ်  အသက် ၉၀  ကျော်သည်အထိ  နိုင်ငံ့တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ခဲ့ သည်။

ထို့ပြင်   စာပေဖွံ့ဖြိုးရေး  လုပ်ငန်းများအဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံစာရေးဆရာအသင်းဥက္ကဋ္ဌ၊ မြန်မာနိုင်ငံ လုံးဆိုင်ရာ   စာကြည့်တိုက်များဥက္ကဋ္ဌ၊ မြန်မာနိုင်ငံ သတင်းစာဆရာအသင်းဥက္ကဋ္ဌ၊ မြန်မာနိုင်ငံ စာရေး ဆရာ   အသင်းအမှုဆောင်၊   မြန်မာနိုင်ငံစာပေ လုပ်သားစည်းရုံးရေး   ကော်မတီဝင်၊    နိုင်ငံခြား ဆက်သွယ်ရေးမှူး  စသည့်တာဝန်များ  ထမ်းဆောင် ခဲ့သည်။ ဂျပန်၊ အင်္ဂလန်၊ ပြင်သစ်၊ သီရိလင်္ကာတို့သို့ စာနယ်ဇင်းဆိုင်ရာ  ခရီးများ သွားရောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၆  ခုနှစ်တွင်    ဆရာသိန်းဖေမြင့်နှင့်အတူ တရုတ်စာရေးဆရာ လူရွှန်း  (Lu Xun) ၏ မွေးနေ့ အခမ်းအနား  တက်ရောက်ရန်အတွက်   တရုတ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ 

မြို့မကျောင်းတွင် ပညာသင်ကြားစဉ် “မောင် ထင်ဖတ်”  အမည်ရင်းဖြင့်   ဝံသယုဝမဂ္ဂဇင်း၌   စာ စတင်ရေးသည်။ ၁၉၃၂-၃၃ ခုနှစ် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် နှစ်လည်မဂ္ဂဇင်း၌ “မောင်ထင်”  ကလောင်အမည် ဖြင့်  အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့်  ကလောင်သွေးသည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ အိုးဝေမဂ္ဂဇင်းတွင် ညိုမြနှင့် တွဲဖက်၍ “မိချော” ပြဇာတ်ကိုရေးကာ ထိုခေတ် နိုင်ငံရေးကို သရော်ခဲ့သည်။ ဟံသာဝတီသတင်းစာ တွင် “ဖိုးတေ” ကလောင်အမည်ဖြင့် “ကြုံလေ ဘုံဘွေ” အခန်းကို ၁၉၄၉ မှ  ၁၉၆၉   ခုနှစ်အထိ  ရေးသားခဲ့သည်။  ဆရာကြီးသည်   ကဗျာနှင့် ဆောင်းပါး ၃၀၀ ကျော်၊ ပင်ကိုရေးနှင့် ဘာသာပြန် ဆောင်းပါး ၂၀၀ ကျော်၊  လုံးချင်းစာအုပ်  ၄၅ အုပ် တို့ကို ရေးသားခဲ့ပြီး ကိုဒေါင်းဝတ္ထု (၁၉၃၇) သည် ဆရာ၏ပထမဆုံးပုံနှိပ်စာအုပ် ဖြစ်သည်။  လုံးချင်း စာအုပ် ၄၅ အုပ်အနက် ၁၈ အုပ်မှာ ဆရာရေးသားခဲ့ ပြီး    မထုတ်ရသေးသော  စာအုပ်များကို ဆရာ ကွယ်လွန်ပြီးမှ  မိသားစုက ထုတ်ဝေခြင်းဖြစ်သည်။ 

ဆရာ၏ လက်ရာများအနက် ဘာအရေးကြီးဆုံး လဲ (၁၉၄၄)၊ အာဇာနည်မိခင်ပြဇာတ် (၁၉၄၄)၊  ငဘ  (၁၉၄၇)၊ ရာဇဓမ္မသင်္ဂဟကျမ်းနှင့်  ယောအတွင်းဝန် ဦးဘိုးလှိုင်     အတ္ထုပ္ပတ္တိ (၁၉၆၀)၊   ဗမာ့နိုင်ငံရေး သုခမိန် (၁၉၆၅)၊ မြန်မာ့လယ်ယာမြေစနစ် (၁၉၆၆)၊ မိုပါဆွန်း ဝတ္ထုတိုများ (၁၉၆၆)၊ မောင်ထင်၏ ဝတ္ထု တိုများ (၁၉၇၄)၊ မြို့အုပ်ပုံပြင် (၁၉၇၆)၊ အနာဂတ္တိ ကျမ်း (၁၉၇၇)၊ မြင်ဝါတောင် (၁၉၇၇)၊ မောင်ထင်၏ ဝတ္ထုတို ပေါင်းချုပ် (၁၉၉၉)၊ ဂန္ထဝင်သံခိပ် (၁၉၉၉)၊ မြို့အုပ်မင်းဆို ဘုံရုံကဗျာများ (၂၀၀၀)၊   စာပေရေးရာ ဆောင်းပါးများ (၂၀၀၄)၊ မောင်ထင်၏ ရုပ်ပုံလွှာ (၂၀၁၀) တို့မှာ ထင်ရှားသည်။ ၁၉၈၁ ခုနှစ်တွင် “ဂါလီဗာ၏ ခရီးစဉ်”စာအုပ်ဖြင့် အမျိုးသားစာပေဆု (ဘာသာပြန်-ရသဆု) ရရှိခဲ့သည်။ ၁၉၉၆ ခုနှစ်တွင် မိဘမေတ္တာ  စာပေဂုဏ်ရည်ဆုကို  လည်းကောင်း၊ ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် ဝိဇ္ဇာပညာထူးချွန်တံဆိပ် (ပထမ အဆင့်) ကိုလည်းကောင်း ရရှိခဲ့သည်။

စွယ်စုံကျမ်း တည်းဖြတ်ခြင်းဘာသာရပ်ပို့ချ

၁၉၇၉ ခုနှစ်  ဒေသကောလိပ် ဒုတိယနှစ် ပုံနှိပ် အတတ်ပညာလုပ်ငန်း သင်တန်းတွင် ဆရာကြီးနှင့် ကျွန်မ  စတင်ဆုံတွေ့ခွင့်ရခဲ့သည်။ ဆရာကြီးက စွယ်စုံကျမ်း     တည်းဖြတ်ခြင်း  ဘာသာရပ်ကို သင်ကြားပို့ချသည်။ ၁၉၅၄ ခုနှစ်တွင် စာပေဗိမာန် က မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်းတွဲများ စတင်ထုတ်ဝေစဉ် ဆရာကြီးမှာ    ဌာနတာဝန်ခံ  ဖြစ်ပါသည်။ ကမ္ဘာ့ စွယ်စုံကျမ်းများ၊ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်းများအကြောင်း နားထောင်ရသည်မှာ ကမ္ဘာ့ရှုခင်း၊ မြန်မာ့ရှုခင်းကို လွှမ်းခြုံကြည့်ခွင့်ရသည့်သဖွယ်   စိတ်ကြည်နူးရ သည်။ အထူးသဖြင့် စွယ်စုံကျမ်း တစ်စောင်ထုတ်ဝေ ရန်  စာမူစုဆောင်းခြင်း၊ တည်းဖြတ်ခြင်းလုပ်ငန်း တို့ကို  အသေးစိတ် သင်ကြားပေးသည်။ ဆရာကြီး တို့၏     ပို့ချချက်ကို   သင်ကြားပြီးသည့်အခါ အယ်ဒီတာဟူသော   Professional မှာ  ခမ်းနား ထည်ဝါလှသည်ဟု  ခံစားရသည်။ ရှားပါးဗဟုသုတ များကို  ဟာသနှောလျက် အားပါးတရ ဟောပြော သင်ကြားနေသော     ဆရာကြီးကိုကြည့်လျက် ဒီစာရေးဆရာကြီးဟာ  ကိုဒေါင်းတို့၊  ငဘတို့လို ဝတ္ထုတွေကို ရေးခဲ့သူဟု အားကျ ကြည်ညိုမဆုံး ဖြစ်ရသည်။ 

ဒေသကောလိပ်ပြီး၍ စာပေဗိမာန်တွင် လုပ်ငန်း ခွင် ဝင်သောအခါ ဆရာကြီးနှင့် မကြာခဏ ဆုံတွေ့ ရသည်။ အမျိုးသားစာပေဆု၊ စာတမ်းဖတ်ပွဲ၊ စာပေ လုပ်သားအဖွဲ့ စသည့် စာပေအကြောင်းရပ်မျိုးစုံနှင့်  ဖြစ်သည်။  စာပေဗိမာန်စာတည်းမှူးချုပ်  ဆရာမ ဒေါ်အုန်းကြည် (မအုန်းကြည်-စာပေဗိမာန်)၊ ဆရာ ဦးမျိုးသန့်   (မောင်ဆုရှင်)တို့နှင့်အတူ   ဆရာကြီး အိမ်သို့  မကြာခဏ သွားခဲ့ရဖူးသည်။ အစပိုင်းတွင်  ဘုတုတု၊ ခွကျကျလိုလို၊ နောက်ပြောင်သလိုလိုနှင့်      အတည်ပြောတတ်သူဖြစ်၍ ကြောက်စိတ် ရှိန်စိတ် များ  ဖြစ်ရသည်။  အမှားတစ်ခုခု  ပြုမိသည်လား စိတ်ထင့်ရသည်။ ပြောပြီးလျှင်မူ မျက်လုံးမှေးလျက်၊   နှုတ်ခမ်းကွေးကွေးလေးများ ပြုံးပြီး အားပါးတရ ရယ်မောတတ်သဖြင့် သူရယ်မောလိုက်မှပင်  စိတ် ပေါ့ပါး သွားတော့သည်။ ဆရာ့ကို တွေ့သည့်အခါ တိုင်း “သူဒီလို စာကောင်းပေမွန်တွေကို ဘယ်လို တွေးပြီး  ဘယ်အချိန်မှာ  ဘယ်လိုအားထုတ်ရေးခဲ့ ပါလိမ့်” ဟူသော ဆွတ်ပျံ့အတွေး အမြဲဝင်မိခဲ့သည်။

ဆရာကြီးသည် ၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်သောင်း သောင်းနှင့် အိမ်ထောင်ပြုခဲ့သည်။ သားသမီး ကိုးဦး ထွန်းကားပြီး   ဦးကျော်ထင်၊  ဦးစိုးထင်၊ ဦးမျိုးထင်၊ ဦးဝင်းထင်၊ ဦးသောင်းထင်၊ ဦးတိုးထင်၊ ဒေါ်ခင် သန်းရီ၊ ဒေါ်ခင်ဝင်းရီ၊ ဒေါ်ခင်ထွေးရီတို့ ဖြစ်ကြသည်။ ဆရာကြီး၏သား ဦးမျိုးထင်မှာလည်း ကျွန်မ၏ဆရာ ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ စာပေဗိမာန်စက်ရုံတွင် ပုံနှိပ်အရာရှိ ဖြစ်သဖြင့်    သူ့ထံတွင်လည်း  ပုံနှိပ်စီစဉ်ရေးပညာ သင်ကြားခဲ့ဖူးပါသည်။   ဆရာ၏သားငယ်  ဦးတိုး ထင်မှာ  “ညီကိုး” ကလောင်ဖြင့် စာပေများရေးသား သကဲ့သို့   “ဟင်နရီ    မောင်တိုး” ကလောင်ဖြင့် ကာတွန်းများရေးဆွဲလျက်  ဖခင်၏စာပေအနုပညာ အမွေကို ဆက်ခံခဲ့ပါသည်။ ဆရာ၏ စာအုပ်စာပေ များကိစ္စဖြင့် သားသမီးများနှင့်လည်း ကြုံဆုံရင်းနှီး ခွင့် ရရှိခဲ့ပါသည်။

မြန်မာစာပေဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက်  ဝါသနာ၊ ပညာ၊ စေတနာတို့ကို  အရင်းပြု၍ မိမိနိုင်ငံ၊ မိမိလူမျိုး၏ အကျိုးစီးပွားကို စာပေစွမ်းပကားဖြင့် ဦးလည်မသုန် ထမ်းရွက်ခဲ့သည့် တစ်သက်တာစာပေဆုရှင် ဆရာ ကြီး  မောင်ထင်သည် အသက် ၉၇ နှစ်အရွယ်၊ ၂၀၀၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၉ ရက်တွင် အမှတ် ၂၄၈၊ က/၄ လမ်း၊  မြို့သစ် (က) ရပ်ကွက်၊ အင်းစိန်မြို့ နေအိမ်၌ ကွယ်လွန်ခဲ့ပါသည်။

ဆရာကြီးသည်    ကိုဒေါင်းနောက်ဆုံးဝတ္ထု ဖြစ်သည့် “ကိုဒေါင်း၏ စစ်ပွဲ” ဝတ္ထုတိုတွင် The King is dead. Long Live the King  ဟူသော အနောက်နိုင်ငံ ဓလေ့ဆိုရိုးကိုမှီး၍ “ကိုဒေါင်းကား သေလေပြီ၊ ကိုဒေါင်းသက်တော်ရာကျော် ရှည်ပါစေ သတည်း” ဟူ၍    ရေးဖွဲ့ခဲ့သည့်နည်းတူ  ဆရာ မောင်ထင်ကား  မရှိတော့ပြီ။ သို့သော်လည်း ဆရာ မောင်ထင်၏ စာပေလက်ရာများသည်  မြန်မာစာပေ လောကနှင့်   စာပေချစ်မြတ်နိုးသူများ၏ နှလုံးသား တွင်  အစဉ်ထာဝရ ထင်လင်းစွာ  တည်ရှိနေမည်ဖြစ် ပါကြောင်း ဂုဏ်ပြုရေးသားလိုက်ရပါသည်။
 

ကိုးကားသည့် စာအုပ်စာရင်း
    ၁။    မြန်မာစာပေအဘိဓာန်၊ မလိခ၊ ၁၉၇၄၊ သစ္စာစာပေ
    ၂။    ကမ္ဘာ့စာပေအညွှန်း    (အင်္ဂလိပ်စာပေ သမိုင်း-ပတွဲ)၊  မောင်ထင်၊  စာပေဗိမာန်၊ ၁၉၈၁
    ၃။    ပခုက္ကူဦးအုံးဖေ စာပေဆုနှင်းသဘင် (၇-၂ -၁၉၉၄)   လက်ကမ်းစာအုပ်၊ စာပေဗိမာန်၊ ၁၉၉၄
    ၄။    အတွေးပဒေသာ၊ မောင်ထင်၊ ပါရမီစာပေ၊ ၂၀၀၂    
    ၅။    ၂၀၀၂ ခုအတွက် အမျိုးသားစာပေ ဆုနှင်း သဘင် (၂၃-၁၁-၂၀၀၃) လက်ကမ်း စာအုပ်၊ ၂၀၀၃၊ စာပေဗိမာန်    
    ၆။    စာပေထုတ်ဝေရေး    မျက်နှာစာများ၊ မောင်ဆုရှင်၊    မြန်မာနိုင်ငံစာပေနှင့် စာနယ်ဇင်းအဖွဲ့၊ ၂၀၀၃
    ၇။    မောင်ထင်ရဲ့  စာတွေ၊  မောင်ထင်ရဲ့လေ၊ မောင်ကြည်သန့်၊    ဇင်ရတနာစာပေ၊ ၂၀၀၉
    ၈။    မောင်ထင်၏ ရုပ်ပုံလွှာ၊ ပါရမီစာပေ၊ ၂၀၁၀
    ၉။    သူတို့စာ    သူတို့အကြောင်း၊  ပတွဲ၊ ဖိုးလမင်း (ဆင်ဖြူကျွန်း)၊ သင်းစာပေ၊ ၂၀၁၃
    ၁၀။     မောင်ထင်၏စာစုစာရင်း၊ မတင်နွဲ့ (မဟာ ဝိဇ္ဇာ)၊ ဦးတိုးထင်