ထက်လျှံ၊ ဓာတ်ပုံ - ဇော်မင်းလတ်

မြန်မာ့အသံနှင့် ရုပ်မြင်သံကြားမှ အောက်တိုဘာ ၂၀ ရက် ညနေ ၆ နာရီခွဲတွင် ထုတ်လွှင့်ပြသခဲ့သည့် ကိုဗစ် - ၁၉ အကြောင်း သိကောင်းစရာ အမေး / အဖြေ အစီအစဉ်ကို ပြည်သူများသိရှိနိုင်ရန်အတွက် ပြန်လည်ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။
အစီအစဉ်မှူး ။ ။ မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် ကမ္ဘာနဲ့
တစ်ဝန်းမှာ လက်ရှိဖြစ်ပွားနေဆဲ ဖြစ်တဲ့ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်လို့ မှန်ကန်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ၊ လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမယ့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေနဲ့ အမှန်တကယ် ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကို ဝေမျှပေးနေတဲ့ ကိုဗစ်အကြောင်း သိကောင်းစရာ အမေး / အဖြေ အစီအစဉ်ကနေ ပြန်လည် ကြိုဆိုပါတယ်။
အခုဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကိုရီးယားနိုင်ငံကနေ မှာယူအသုံးပြုနေတဲ့ Antigen Test Kits တွေနဲ့ မြန်မြန်ဆန်ဆန် စစ်ဆေး အဖြေထုတ်ပေးနေလျက်ရှိပြီး စောစောသိ၊ စောစောကု၊ စောစောပျောက်ကင်း ဆိုသည့်အတိုင်း ရောဂါဖြစ်ပွား နေမှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့အတွက် အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်နိုင်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါဟာ ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ချမှတ်ထားတဲ့ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အချက်တွေကို ပြည်သူအများစုက လိုက်နာပြီး ပူးပေါင်း ပါဝင်ခြင်းရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတစ်ရပ်လည်း ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ကိုဗစ် - ၁၉ ကာကွယ်၊ ကုသ၊ ထိန်းချုပ်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေမှာ လက်တွေ့ပါဝင် ဆောင်ရွက်လျက် ရှိနေတဲ့ ပါမောက္ခကြီးတွေ၊ သမားတော်ကြီးတွေက ရုပ်မြင် သံကြားအစီအစဉ်နဲ့ လူမှုကွန်ရက်တွေကနေတစ်ဆင့် အပတ်စဉ် အသိပညာပေး ရှင်းလင်းပြောကြားပေးနေသလို ပြည်သူအားလုံးကလည်း လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမယ့် အရာတွေကို အတိအကျ လိုက်နာခြင်းဖြင့် မိမိတို့ တတ်နိုင် တဲ့ဘက်ကနေ ကိုဗစ်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် ဆက်လက်ပြီး ပူးပေါင်းပါဝင်ပေးကြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
ဒီနေ့အတွက် မေးခွန်းမေးမြန်း ဖြေကြားဆွေးနွေးမှုမှာ ပါမောက္ခဒေါက်တာစိုးလွင်ငြိမ်း [ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် (ငြိမ်း)၊ နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ကူညီပံ့ပိုး အကြံပြု အားဖြည့်ဆောင်ရွက်ရေး အဖွဲ့ဝင်] ၊ ပါမောက္ခဒေါက်တာ မူမူနိုင်[ပါမောက္ခ/ဌာနမှူး(မေ့ဆေးပညာ)၊ ဆေး တက္ကသိုလ် - ၁ (ရန်ကုန်)၊ ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစား ဝန်ကြီးဌာန] တို့နဲ့အတူ ပါမောက္ခဒေါက်တာစပယ်ဖြူ [ပါမောက္ခ(အပူပိုင်း/ကူးစက်) ၊ ဆေးတက္ကသိုလ် - ၁ (ရန်ကုန်)၊ ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာန] တို့က ဆောင်ရွက်ပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဆရာကြီး၊ ဆရာမကြီးတို့ အားလုံးမင်္ဂလာပါ။ အခုလိုမျိုး မအားလပ်တဲ့ကြားကနေ အချိန်ပေးပြီး ဖြေကြားဆွေးနွေး ပေးတဲ့အတွက် ဆရာကြီး၊ ဆရာမကြီးတို့ကို ပထမဆုံး အနေနဲ့ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်လို့ ပြောကြားပါရစေ။ ဒီနေ့ရဲ့ ဆွေးနွေးမှုတွေ စတင်နိုင်ဖို့အတွက် ဆရာမကြီးပါမောက္ခ ဒေါက်တာစံပယ်ဖြူကနေ ဦးဆောင်ဆွေးနွေးပေးဖို့အတွက် ဖိတ်ခေါ်ပါတယ်။
ပါမောက္ခဒေါက်တာစံပယ်ဖြူ ။ ။ အားလုံးပဲ မင်္ဂလာ
ပါ။ ပထမဦးစွာ ဆရာကြီး ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်(ငြိမ်း) ဒေါက်တာ စိုးလွင်ငြိမ်း ကနေစတင်ပြီး မေးခွန်းတွေကို ဖြေကြားပေးဖို့ ဆရာကြီးကို ဖိတ်ခေါ်ပါတယ်။
ပါမောက္ခဒေါက်တာစိုးလွင်ငြိမ်း ။ ။ ပထမဦးဆုံး ဖြေကြား
ရမယ့် မေးခွန်းက လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုအခြေ အနေ၊ Positive လူနာ ရာခိုင်နှုန်းအခြေအနေများကို သုံးသပ်ချက်နဲ့သိချင်ပါတယ်ဆိုပြီး မေးမြန်းထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ် - ၁၉ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေး လုပ်ငန်းတွေကို နိုင်ငံတကာမှာ ကျင့်သုံးနေတဲ့ နည်းဗျူဟာတွေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ယခင်တွေ့ကြုံခဲ့ရတဲ့ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ အတွေ့အကြုံတွေအပေါ်မှာ မူတည်ပြီး ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို နိုင်ငံတော်အစိုးရ ရဲ့ လမ်းညွှန်ကြီးကြပ်မှုနဲ့ ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစား ဝန်ကြီးဌာနက ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။
ကူးစက်ရောဂါဗေဒ ရှုထောင့်ကနေပြီး လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု အခြေအနေကို သုံးသပ်ရမယ်ဆိုရင် ကျွန်တော့်အနေနဲ့ သုံးပိုင်းခွဲခြားပြီး တင်ပြဆွေးနွေးလိုပါတယ်။ ပထမက ရောဂါဖြစ်ပွားမှုအခြေအနေ၊ ဒုတိယက ရောဂါကူးစက် ပျံ့နှံ့မှုအခြေအနေ၊ တတိယက ရောဂါပြင်းထန်မှုအခြေ အနေ ဒီလိုအခြေအနေ သုံးခုကို ပိုင်းခြားပြီး ကျွန်တော် သုံးသပ်ဆွေးနွေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ပထမတစ်ခုအနေနဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု အခြေအနေ နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကြည့်မယ်ဆိုရင် မတ်လ ၂၃ ရက်နေ့ ရောဂါဖြစ်ပွားတဲ့အချိန်ကစပြီး ယနေ့အထိ ဓာတ်ခွဲ နမူနာပေါင်း ၅ သိန်းကျော်ကို စစ်ဆေးတဲ့အခါမှာ အတည်ပြုလူနာပေါင်း ၃၆၀၀၀ ကျော် တွေ့ရှိရပါတယ်။ ဒီရောဂါပိုးတွေ့ရှိနှုန်းက ၇ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။ ယနေ့အထိ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူပေါင်း ၈၈၄ ယောက်ရှိပြီး သေဆုံးနှုန်းက ၂ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။
ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်တော်တို့က ဒီရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီလားဆိုတဲ့ ပြည်သူလူထု အများစုက စိတ်ဝင်တစားကြည့်နေသလို ဒီလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီး ဌာနနဲ့ ဆောင်ရွက်နေသူအားလုံးက ဒီအပေါ်မှာမူတည် ပြီး ရှေ့ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ရမယ့် နည်းဗျူဟာတွေ၊ ဘယ်လိုအရင်းအမြစ် (Resource) တွေနဲ့ ဆောင်ရွက် ရမလဲဆိုတာတွေကို စဉ်းစားရတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီကူးစက်ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေးမှာတော့ နိုင်ငံတကာ က ကျင့်သုံးထားတဲ့ အညွှန်းကိန်းတွေ ရှိပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့က ရောဂါတစ်ခုဟာ ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီလား၊ မထိန်းချုပ်နိုင်ဘူးလားဆိုတာ ရောဂါပေါ်မှာလည်း မူတည် ပါတယ်။ ကိုဗစ် - ၁၉ ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်လို့က ပြည်သူ လူထုအတွင်းမှာ ရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု ဘယ်လောက် ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီလဲဆိုတာကို နိုင်ငံတကာက ဒီအပေါ်မှာ အဓိကထားသုံးသပ်ပြီး ရောဂါကူးစက်မှု နည်းသွားပြီ၊ ရောဂါကူးစက်မှုကများသေးတယ် စသဖြင့် ဒီလိုမျိုး သုံးသပ်ဆွေးနွေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ယခုမြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေကိုကြည့်မယ်ဆိုရင် Percent Positive Rate လို့ ခေါ်တာပေါ့နော်။ ဒီရောဂါ အတည်ပြု ပိုးတွေ့တဲ့နှုန်းကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ယခင်က ၁၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း လောက်ရှိခဲ့ရာကနေ ဒီရက်အတွင်းမှာ ခုနစ်ရာခိုင်နှုန်း၊ ၁၃ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဒီရက်မှာ ခုနစ်ရာခိုင်နှုန်း၊ ကိုးရာခိုင်နှုန်း စသဖြင့် ဒီလို ပိုးတွေ့ ရာခိုင်နှုန်း Rate က ကျဆင်းလာပြီး တန်းလာတဲ့ အနေ အထား ရှိလာပါတယ်။
နိုင်ငံတကာမှာ ကျင့်သုံးနေတဲ့ Percent Positive ပေါ့လေ Threshold Level က Less Than 5 Percent ဖြစ်ပါတယ်၊ Less Than 5 Percent မှာ နှစ်ပတ်လောက် တန်းနေပြီဆိုရင် ဒီဟာ ပြည်သူလူထုအတွင်းမှာ ကူးစက် မှုနှုန်းက ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ အနေအထားဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ခုနကလို ပြန်လည်ဖြေလျှော့ရမယ့်ကိစ္စတွေ ဖြေလျှော့ဆောင်ရွက်နိုင်ပြီဆိုတဲ့ ဒီလို သတ်မှတ်ချက် မျိုးရှိပါတယ်။
ကျွန်တော်တို့ တစ်နိုင်ငံလုံးရဲ့ အနေအထားနဲ့ ကြည့်မယ်ဆိုရင် ၇ ၊ ၈ ၊ ၉ ၊ ၁၀ ဒီလောက်မှာ ပြေးနေတယ် ဆိုတော့ အရင်ထက်စာရင် Positive Rate က အကျ ဘက်ကို တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ဦးတည်လာနေပြီ ဒါပေမယ့် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ရဲ့ သတ်မှတ်ချက်အရ ၅ ရာခိုင် နှုန်းထက် ကျော်နေသေးတယ်ဆိုရင် ဒါကူးစက်မှုနှုန်း မြင့်နေသေးတယ်လို့ သုံးသပ်ချက်ရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် ပြည်သူလူထုက ကြိုးစားပြီး ဆက်လက်ကာကွယ်နှိမ်နင်း ရေးလုပ်ငန်းတွေကို အားဖြည့်ဆောင်ရွက်ဖို့လိုပါတယ်။
တစ်ဖက်ကလည်း ဒီရောဂါက Asymptomatic လို့ခေါ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲနဲ့ ရှိနေတဲ့သူက မြန်မာ နိုင်ငံအနေနဲ့ဆို ၆၄ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ရှိနေပြီး ဒီလူ တွေဟာ သူတို့ကိုယ်သူတို့ ကျန်းမာသန်စွမ်းတဲ့သူတွေ အနေနဲ့သတ်မှတ်ပြီး လျှောက်သွားနေတာကြောင့် သူတို့ ကနေတစ်ဆင့် ကူးစက်မှု‌တွေကလည်း ရှိနေသေးတာ ပေါ့လေ။
ဒါကြောင့်မို့လို့ လူတိုင်းလူတိုင်းဟာ တစ်ဦးချင်း၊ တစ်ဦးချင်းက ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနမှ ချမှတ်ထားတဲ့ ဒီကာကွယ်နှိမ်နင်းရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ Mask တပ်တာတို့၊ တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး ခပ်ခွာခွာနေတာတို့၊ လက်ဆေးတာတို့ ဒါတွေကို သေသေချာချာ တိတိကျကျ ဒီရက်အတွင်းမှာ ကြိုးစားအားထည့်ပြီး ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုပါတယ်။
ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီနေ့ဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ ခုနက တွက်ချက်မှုအရဆိုရင် ဒီနေ့တွေ့ရှိမှုနှုန်းက ၉ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။ ဒီ ၇ ၊ ၈ ၊ ၉ လောက်မှာ Test Positive Rate က ပြေးနေတယ်။ ဒါကြောင့် ကူးစက်ပညာရှင်တွေက ကိန်းဂဏန်းတွေကို ကြည့်တဲ့ အခါ ကိန်းဂဏန်းတစ်ခုထဲမှာပဲ ဥပမာ - လူနာ ၁၀၀၀ ကျော်တွေထဲမှာပဲ ဆက်တိုက် တန်းလာပြီဆိုရင် ဒါက Flattening the Curve လို့ခေါ်တဲ့ ပိုးတွေ့တာက တန်းလာပြီဆိုရင် Case အရေအတွက်က များရင်များနေ လိမ့်မယ်။ ပိုးတွေ့နှုန်း တန်းနေတာကို ထပ်ပြီးကြိုးစား လိုက်မယ်ဆိုရင် အကျဘက်ကို ရောက်ရှိသွားနိုင်တဲ့ အနေအထားရှိပါတယ်။
ရောဂါပျံ့နှံ့မှုအနေနဲ့ ကြည့်မယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ တိုင်းပြည်ကို ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က Transmission Classification လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဒါရောဂါပျံ့နှံ့မှုနဲ့ ဘယ်အဆင့်မှာရှိတယ်ဆိုပြီး မြန်မာနိုင်ငံကို သတ်မှတ် ထားတာက Cluster Case Classification မှာလို့ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ဒီပြည်သူလူထုထဲမှာ Commu-nity Transmission တွေရှိနေပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံက အစုလိုက် ဖြစ်ပွားတဲ့ နေရာတွေမှာ ရောဂါဖြစ်ပွားတာ တွေများတယ်။ ဆိုလိုတာက ရပ်ကွက်ထဲမှာ တော်တော် ပြန့်နေတာ မဟုတ်ဘူး။ တစ်နေရာထဲကနေ ရာချီပြီး ထွက်တဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေက များနေတာပေါ့။
ဒါကြောင့်မို့လည်း ဒီလို Cluster Case လို့ သတ်မှတ် ထားတယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့က မြေပြင်မှာ ကာကွယ်နှိမ်နင်းရေးလုပ်ငန်းတွေကို ဆောင်ရွက်တဲ့ အခါမှာ ခုနကလို တစ်နေရာထဲကနေ ရောဂါကူးစက်မှု တွေ အများကြီးဖြစ်နိုင်တဲ့ တစ်နေရာထဲမှာ လူစုလူဝေးနဲ့ ဆောင်ရွက်ရတဲ့ စက်ရုံ အလုပ်ရုံတွေ၊ အဆောင်တွေ စသဖြင့် နောက်ဈေးတွေ၊ ကုန်စည်ဒိုင်တွေမှာ ကိုဗစ် ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေးကို လူတိုင်းက အသေအချာ စနစ်တကျ ဆောင်ရွက်လိုက်မယ်ဆိုရင် ဒီကူးစက်မှုက လုံးဝကို ကျဆင်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
နောက်တစ်ခုက ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးမှာ ကြည့်မယ် ဆိုရင် အရှေ့ပိုင်းခရိုင်၊ အနောက်ပိုင်း ခရိုင်တို့မှာ ဒီရက် အတွင်း ကူးစက်မှုကကျဆင်းတဲ့ဘက်ကို ရောက်နေတယ်။ မြောက်ပိုင်းခရိုင်က ကူးစက်မှု နည်းနည်းလေးတက် နေတဲ့ အနေအထားမှာရှိတယ်။ တောင်ပိုင်းခရိုင်က နဂိုကတည်းကကို ကူးစက်မှုနည်းပြီး အခုနောက်ပိုင်းမှာ နည်းနည်းလေးတက်နေတဲ့ သဘောရှိတယ်။ ဆိုလိုချင် တာက Geographical Distribution ပေါ့နော်။ တိုင်း တစ်တိုင်းထဲမှာ တစ်နေရာနဲ့ တစ်နေရာ ကူးစက်မှုတွေ မတူဘူး။ နိုင်ငံအတွင်းမှာလည်း ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး တစ်ခုထဲက အမြင့်ဆုံးကူးစက်မှုဖြစ်ပွားနေပြီး ကျန်တဲ့ တိုင်းဒေသကြီးနဲ့ ပြည်နယ်တွေမှာ ကူးစက်မှုဖြစ်ပေမယ့် ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ အနေအထားတွေ ရှိနေတယ်။
ရောဂါပြင်းထန်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကြည့်မယ်ဆိုရင် များသောအားဖြင့် ရောဂါကြောင့် သေဆုံးနှုန်းတွေကို ကျွန်တော်တို့ ကြည့်ရပါတယ်။ အခုက ၂ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းဆိုတော့ ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် ကျွန်တော်တို့က တခြားတိုင်းပြည်တွေနဲ့ယှဉ်ရင် နည်းတယ်လို့ ထင်ရ ပေမယ့် ကိုယ့်တိုင်းပြည်အတွက် မိသားစုတစ်ခုမှာ မိသားစုဝင်တစ်ယောက် အသက်ဆုံးရှုံးတာက မိသားစု အတွက် ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း ဆုံးရှုံးတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် တတ်နိုင်သလောက် သေဆုံးနှုန်း မရှိ အောင် ကျွန်တော်တို့ ကြိုးစားပြီး ဆောင်ရွက်ဖို့လိုတယ်။ ဒီလိုဆောင်ရွက်ဖို့လိုတဲ့အခါမှာ ကျွန်တော်တို့ ကူးစက် ရောဂါ ရှုထောင့်ကနေ ပြန်လည်သုံးသပ်ကြည့်တဲ့အခါ ယခုသေဆုံးနေတဲ့သူ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က ရန်ကုန် တိုင်းဒေသကြီးမှဖြစ်ပြီးသေတဲ့သူတွေ အများစုရဲ့၁၈ ရာခိုင် နှုန်းက ဆေးရုံကိုခေါ်လာကတည်းက သေဆုံးပြီး ဖြစ်နေပါတယ်။ ဆေးရုံကိုရောက်တာ တော်တော်လေးကို နောက်ကျမှ ရောက်နေတယ်ဆိုတာကို ဒီကိန်းဂဏန်း တွေက ပြနေပါတယ်။ ဒါက အရေးကြီးတဲ့အချက် ဖြစ်ပါ တယ်။
ဒါကြောင့် ပြည်သူလူထုက အိမ်မှာရောဂါဖြစ်လို့ ရှိရင် ကြိတ်ပြီးကုနေမယ့်အစား သက်ဆိုင်ရာ ကိုဗစ် ကော်မတီတွေ၊ မြို့နယ်ကျန်းမာရေးဌာနတွေ၊ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတွေကို ဆက်သွယ်ပြီး ချက်ချင်းလိုအပ်တဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေကို ကုသမှုခံယူဖို့အတွက် လိုအပ်ပါတယ်။
နောက်တစ်ခါ သေဆုံးသူတွေရဲ့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် က သွေးတိုး၊ နှလုံးနဲ့ ဆီးချိုရောဂါရှိသူတွေ ဖြစ်နေတဲ့ အတွက်ကြောင့် အိမ်တိုင်း၊ အိမ်တိုင်းက ဒီလိုမျိုး သက်ကြီး ရွယ်အိုတွေနဲ့ သွေးတိုး၊ နှလုံး၊ ဆီးချိုရှိတဲ့ မိသားစုတွေက ကိုယ့် မိသားစုမှာ သက်ကြီးရွယ်အိုနဲ့ ရောဂါရှိတဲ့သူတွေ ရောဂါ မဖြစ်အောင် တစ်အိမ်ချင်းကနေပြီး တစ်ဦးချင်း၊ မိသားစုဝင်တစ်ယောက်ချင်းက ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ဖို့ လိုအပ်သလို ဒီလိုလူတွေမှာ ရောဂါဖြစ်ရင်လည်း ချက်ချင်း အိမ်မှာ ကြိတ်ကုမနေဘဲနဲ့ ချက်ချင်းကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း တွေကို သတင်းပို့ပြီး ဆေးရုံတွေကို ချက်ချင်းသွားရောက် ပြီး ကုသမှုခံယူဖို့အတွက် စီစဉ်သင့်တယ်။
ကျွန်တော်ဆိုလိုတာက Home Action Plan for the High Risk Group ၊ အိမ်တိုင်းအိမ်တိုင်းက ဒီလိုမျိုး ကိုယ့်မိသားစုမှာရှိတဲ့ အသက်အန္တရာယ်ရှိတဲ့သူတွေကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် စီမံဆောင်ရွက်ထားဖို့ လိုအပ်ပါ တယ်။ ကူးစက်ရောဂါတွေမှာလည်း ကျွန်တော်တို့က No one is Safe Until Everyone is Safe ပေါ့နော်။ ဆိုလိုတာက လူတစ်ယောက်ချင်း၊ တစ်ယောက်ချင်း ကိုယ့်ကျန်းမာရေးကို စောင့်ရှောက်နိုင်မှသာလျှင် လူတိုင်း လူတိုင်းရဲ့ ကျန်းမာရေးကို စောင့်ရှောက်နိုင်သလို၊ လူတိုင်း လူတိုင်းက ကိုယ့်ကျန်းမာရေးကို စောင့်ရှောက်နိုင်မှသာ လျှင် တစ်ယောက်ချင်း၊ တစ်ယောက်ချင်းကို ပြန်ပြီး ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပေးနိုင်တဲ့ အနေအထား ဖြစ်ပါ တယ်။
ဒါကြောင့် ဒီကူးစက်မှုတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ဆိုရင် ယခု ကျွန်တော်တို့က Share the Responsibility လို့ခေါ်တဲ့ လုပ်နိုင်တဲ့သူတွေက ကိုယ့်ရဲ့ ဒီတာဝန်တွေကို မျှပြီးယူကြဖို့ပါ။ ယခုက နိုင်ငံတော်အစိုးရနဲ့ ကျန်းမာ ရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနနဲ့ ပရဟိတ စသဖြင့် ပုဂ္ဂလိက ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုလုပ်ငန်းတွေကလည်း ရှိနေ တယ်။ ဒီလူတွေဟာ ခုနကလို တာဝန်ကိုယ်စီခွဲယူရမှာပါ။ Share the Responsibility လိုမျိုး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် လိုက်မယ်ဆိုရင် ကိုဗစ်ရောဂါကို ကျွန်တော်တို့ လျင်လျင် မြန်မြန် ထိန်းချုပ်ဆောင်ရွက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ပါမောက္ခဒေါက်တာစံပယ်ဖြူ ။ ။ ဟုတ်ကဲ့ပါ၊ အခု
တင် ပြ သွား တဲ့ ဆရာကြီးဦးစိုးလွင်ငြိမ်းကို ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါ တယ်။ နောက်ဆက်လက်ပြီး ဆေးတက္ကသိုလ် (၁) မေ့ဆေး ပညာဌာနရဲ့ ပါမောက္ခ/ဌာနမှူး ဒေါက်တာဒေါ်မူမူနိုင် မေးခွန်းတွေ ဖြေကြားပေးဖို့ ကျွန်မ ဖိတ်ခေါ်ပါတယ်။
ပါမောက္ခဒေါက်တာဒေါ်မူမူနိုင် ။ ။ ဒီနေ့ အမေးအဖြေ
ကဏ္ဍမှာ အများစု သိချင်နေကြတဲ့ မေးခွန်းတွေထဲက သူတို့က ဘာတွေကို သိချင်နေကြသလဲဆိုတော့ ရန်ကုန်မှာ ကိုဗစ် - ၁၉ ကုသ ပေးနေတဲ့ ဌာနအသီးသီးမှာ ရှိနေတဲ့ ICU ခုတင်တွေရဲ့ အခြေအနေ၊ HDU ခုတင်တွေရဲ့ အခြေအနေ၊ အောက်ဆီ ဂျင် ရရှိမှုအခြေအနေတွေနဲ့ အသက်ရှူစက်တွေ လုံလောက်မှု ရှိ / မရှိ ၊ ဘယ်လိုလူမျိုးတွေကို ICU မှာ လက်ခံကုသပေးနေသလဲဆိုတဲ့အချက်တွေကို သိချင် ကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ICU မှာ လက်ခံကုသပေးနေတဲ့ လူနာတွေရဲ့ သေဆုံးမှုနှုန်းတွေကိုလည်း မေးမြန်းထား တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီမေးမြန်းမှုတွေကို ပြန်ပြီး ဖြေကြားရမယ်ဆိုရင် နံပါတ်တစ်အချက်အနေနဲ့ ရန်ကုန်မှာရှိနေတဲ့ ကိုဗစ်- ၁၉ အတည်ပြုပြီးသားလူနာတွေကို ICU မှာ တက်ရောက်ပြီး ကုသမှုခံယူဖို့လိုတဲ့ လူနာတွေကို လက်ခံကုသပေးနေတဲ့ ICU တွေ၊ စင်တာတွေ ဘယ်နှခုရှိသလဲဆိုရင် စဖြစ် ကတည်းကနေ စက်တင်ဘာလကုန်အထိကို ဝေဘာဂီ၊ တောင်ဥက္ကလာပနဲ့ ဖောင်ကြီး စင်တာ သုံးခုမှာ အဓိက ထားပြီး ကုသပေးနေပါတယ်။
အခု အောက်တိုဘာလဆန်းလောက်မှာ ICU လိုအပ် ချက်တွေ ပိုများလာတဲ့အတွက် နောက်ထပ်စင်တာ သုံးခု ထပ်ပြီးဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါတယ်။ ရန်ကုန်ပြည်သူ့ဆေးရုံကြီးမှာရှိတဲ့ ကိုဗစ် ICU ၊ သုဝဏ္ဏမှာရှိတဲ့ ဧရာဝတီစင်တာ၊ မြောက်ဥက္ကလာပမှာရယ် အားလုံးပေါင်းလိုက်ရင် ယခု လက်ရှိအခြေအနေမှာ ICU မှာ တက်ရောက်ကုသဖို့ ခုတင်နေရာတွေရှိပါတယ်။
HDU အနေနဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းထဲမှာရှိတဲ့ ဆေးရုံ အသီးသီးမှာ ကိုဗစ်ကို အတည်မပြုရသေးတဲ့ လူနာတွေ အတွက်ရော၊ အတည်ပြုပြီးသားလူနာတွေအတွက်ရော လက်ရှိအောက်ဆီဂျင်ပေးနေတဲ့ နေရာ၊ ခုတင်တွေဟာ ဆေးရုံတိုင်းမှာ ရှိပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒီလိုအတည်ပြုပြီး တဲ့နောက်မှာ သူတို့ကို အောက်ဆီဂျင်လိုအပ်တဲ့ လူတွေ ကို သပ်သပ်ခွဲပြီး ကုသပေးနေတဲ့ စင်တာတွေကလည်း အများကြီးရှိပါတယ်။ Fortune Plaza မှာလည်း ရှိတယ်။
ရန်ကုန် Convention Center မှာလည်း ရှိတယ်။ သံဃာ့တက္ကသိုလ်မှာလည်း အောက်ဆီဂျင် လိုအပ်တဲ့ သံဃာတွေအတွက်ကို အောက်ဆီဂျင် စီစဉ်ပေးထား တာတွေရှိတယ်။ သုဝဏ္ဏ၊ ရန်ကုန်ပြည်သူ့ဆေးရုံကြီး၊ မြောက်ဥက္ကလာ၊ သင်္ဃန်းကျွန်း ဒါတွေအကုန်ပေါင်းလိုက် မယ်ဆိုရင် အောက်ဆီဂျင်ပေးပြီး ကုသနိုင်တဲ့ နေရာတွေ ဟာ ဆေးရုံတွေအပြင် ကုသပေးတဲ့နေရာတွေက ၁၅၀၀ ကျော် ရှိပါတယ်။ ခုတင် ၃၀၀ လောက်ကိုလည်း ထပ်မံပြီး တိုးချဲ့ဖို့ အမြန်ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။
အားလုံးသိချင်နေတဲ့ နောက်တစ်ချက်က HDU နဲ့ ICU ဘာကွာသလဲဆိုရင် သတ်မှတ်ချက်တွေက တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာရှိတဲ့ နိုင်ငံအသီးသီး၊ တိုင်းပြည်အသီးသီး မှာ HDU နဲ့ ICU ရဲ့ သတ်မှတ်ထားချက်တွေဟာတစ်နေရာ နဲ့တစ်နေရာ မတူပါဘူး။ မိမိတို့ဒေသ နိုင်ငံအလိုက် ကွဲပြား တယ်။ ဒီနိုင်ငံမှာဆိုရင်လည်း ကိုဗစ်ကာလမတိုင်ခင်နဲ့ ကိုဗစ်ကာလအတွင်းမှာ HDU နဲ့ ICU သတ်မှတ်ချက် တွေက ကွဲပြားပါတယ်။
ကျွန်မတို့ အခုလောလောဆယ် Positive အတည် ပြုထားတဲ့ လူနာတွေအကုန်လုံးက အောက်ဆီဂျင် မလိုပါဘူး။ အောက်ဆီဂျင်ပေးဖို့လိုတဲ့ လူနာတွေကို အောက်ဆီဂျင်ပေးဖို့၊ ဒီလူနာတွေရဲ့ အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်ဖို့ လိုလာပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး စောင့်ကြည့် ပေးနိုင်တဲ့၊ အောက်ဆီဂျင်ပေးနိုင်တဲ့နေရာမျိုး ဒီလူနာ တွေက ပုံမှန်အောက်ဆီဂျင်မလိုတဲ့လူနာတွေလို ထားလို့ မရတဲ့ လူနာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့က High Dependent ဖြစ်တယ်။ သူတို့က မှီခိုမှုတွေ၊ စောင့်ရှောက်မှုတွေ လိုအပ် နေတဲ့ လူနာတွေကို High Dependency Unit - HDU လို့ ကျွန်မတို့ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
သတ်မှတ်ထားတဲ့ ခုတင်တွေက ခုနအောက်ဆီဂျင် ပေးတဲ့‌ နေရာတွေပေါ့နော်။ သူတို့ကို အဲဒီလိုစောင့်ကြည့် တဲ့အခါမှာ အောက်ဆီဂျင်ကို ဒီလိုပေးနေတာထက် တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အောက်ဆီဂျင်ကို ပိုပြီးလိုအပ်လာမယ်။ သူတို့အသက်ရှူလမ်းကြောင်းတွေ ပိုပြီးထိခိုက်လာမယ် ဆိုရင် အသက်ရှူစက်တွေ ပိုပြီးလိုအပ်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဒါမှမဟုတ်ရင် သူတို့က အဆုတ်နဲ့ အသက်ရှူ လမ်းကြောင်းတစ်ခုတည်း မဟုတ်ဘဲ နှလုံးကိုထိခိုက် လာမယ်၊ ကျောက်ကပ်ကို ထိခိုက်လာမယ်၊ နှလုံးခုန် မမှန်တာ၊ သွေးပေါင်ကျတာ ဒါမျိုးတွေဝင်လာခဲ့ရင် HDU နေရာထက် ပိုပြီးစောင့်ကြပ်ကုသပေးဖို့ လိုအပ်လာပါ တယ်။ အဲဒီလို လိုအပ်လာတဲ့ လူတွေကိုတော့ Intensive Care လို့ခေါ်တဲ့ အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင် (ICU) တွေမှာ တက်ရောက်ပြီး ကုသမှုခံယူစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် HDU နဲ့ ICU မှာဆိုရင် ICU က သူတို့ကို ပိုပြီး အနီးကပ် စောင့်ရှောက်မှုတွေ လိုအပ်တဲ့လူနာတွေမှာ ပိုပြီး ICU လိုအပ်ပါတယ်။
နောက်တစ်ခုသိချင်နေတာက အောက်ဆီဂျင်ရရှိ နိုင်မှု အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်း မှာရှိတဲ့ သက်ဆိုင်ရာ ဆေးရုံအသီးသီးမှာ Test တွေ လုပ်ပြီးလို့ အဖြေမရသေးတဲ့လူတွေရော၊ အဖြေရပြီး တဲ့လူတွေရော နှစ်ခုစလုံးမှာ အောက်ဆီဂျင်လိုတဲ့ လူတွေ အတွက်ကို သက်ဆိုင်ရာ ဆေးရုံအသီးသီးမှာ အောက်ဆီ ဂျင်ပေးပြီး ကုသနေပါတယ်။
ဒီလိုကုသပြီးတော့မှ Test အဖြေက Positive ဆိုတာကို အတည်ပြုလိုက်တဲ့နောက်မှာ အောက်ဆီဂျင် ရနိုင်မယ့်နေရာတွေရှိတဲ့ စင်တာအသီးသီးကိုပို့ပြီး ကုသမှု ခံယူစေရာမှာ အောက်ဆီဂျင်ပေးနိုင်မှုကို ကြည့်မယ် ဆိုရင် နေ့စဉ်အောက်ဆီဂျင်တွေ ဘယ်လောက်လိုအပ် နေသလဲ။ အောက်ဆီဂျင်ကို နေ့စဉ်ထုတ်လုပ်ပေးနိုင် တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ဆက်သွယ်ပြီး ညှိနှိုင်းတဲ့ အစည်း အဝေးတွေ မကြာခဏ ပြုလုပ်ပါတယ်။ အောက်ဆီဂျင် လိုအပ်မှုနဲ့ ထုတ်လုပ်နိုင်မှုအခြေအနေ ဘယ်လိုရှိသလဲ ဆိုတာ အမြဲသုံးသပ်ပါတယ်။
ဒီထက်ပိုပြီး လိုအပ်လာရင် ဘယ်လောက်အစွမ်းကုန် ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်မယ့် ပမာဏရှိသလဲ။ ဘတ်ဂျက်အနေနဲ့ ဘယ်လောက်တွေရှိသလဲဆိုတာလည်း ပုံမှန်သုံးသပ် နေတဲ့ အစည်းအဝေးတွေ ရှိနေတဲ့အတွက် ယခုလက်ရှိ အခြေအနေမှာ အောက်ဆီဂျင်ရရှိနေမှုနဲ့ လူနာတွေရဲ့ လိုအပ်ချက်ဟာ လုံလောက်မှု ရှိနေပါတယ်လို့ ဖြေချင် ပါတယ်။
နံပါတ်လေးအချက်အနေနဲ့ အသက်ရှူစက် Ventilator ထားရှိမှု အခြေအနေကို သိချင်ကြပါတယ်။ Ventilator ကို မြန်မာလို လွယ်လွယ်ကူကူပြောမယ် ဆိုရင် အသက်ရှူစက်လို့ ခေါ်ပါတယ်။ အတိအကျ ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ဘာသာပြန် ပေးထားတာက အသက်ရှူအားကူစက်လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဒီနာမည်အတိုင်းပဲ သူက အသက်ရှူတာကို အားကူပေး တာဖြစ်ပါတယ်။ သူနဲ့တော့ ဒီရောဂါကို ပျောက်အောင် ကုသပေးလို့ မရပါဘူး။
ရောဂါကို ပြန်ပြီးကုသနေတဲ့ ကာလအတွင်းမှာ အဆုတ်နဲ့အသက်ရှူလမ်းကြောင်းရဲ့ အခြေအနေဆိုးရွား မှုကြောင့် အောက်ဆီဂျင်လိုအပ်မှု၊ အသက်ရှူအားကူမှု လိုအပ်မှုအခြေအနေအပေါ်မှာ မူတည်ပြီး အသက်ရှူ အားကူစက်လို့ခေါ်တဲ့ Ventilator တွေကို အသုံးပြုပေး ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လောက်ကူပေးရမလဲဆိုတာ တော့ သူ့အဆုတ်က ဘယ်လောက်ပျက်စီးသလဲဆိုတဲ့ အပေါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။ အဲဒီလို မူတည်ပြီးပေးရတဲ့ အခါမှာ အသက်ရှူအားကူစက်တွေဟာ လိုအပ်မှုအဆင့် ဆင့်နဲ့လိုက်ပြီး အသက်ရှူအားကူစက် အမျိုးအစားက လည်း မျိုးစုံရှိပါတယ်။
အလှူရှင်တွေရဲ့ ပံ့ပိုးမှုလည်း ပါတယ်။ ကျန်းမာ ရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ထောက်ပံ့မှုကလည်း လုံလောက်မှုရှိတဲ့အတွက် အသက်ရှူအားကူစက်တွေ လုံလောက်မှုမရှိဘူးဆိုတာ မမှန်ကန်ပါဘူး။ ကုသမှုပေး နေတဲ့ ICU ခုတင်တိုင်းမှာ အသက်ရှူအားကူစက်တွေဟာ ရှိနေတာဖြစ်ပါတယ်။
သေဆုံးမှုနှုန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒီလူနာတွေ သေဆုံး ရမှုဟာ ဘယ်အပေါ်မှာ မူတည်သလဲဆိုရင် သူတို့က ကိုယ့်ဆီကို ရောက်ရှိလာတဲ့အချိန်ဟာ အခုလတ်တလော ဖြစ်နေတဲ့ ကိုဗစ်ကြောင့် သူတို့ရဲ့အဆုတ်ကို ဘယ်လောက် ထိခိုက်မှုရှိသလဲ။ အဆုတ်တစ်ခုတည်း မဟုတ်ဘဲ တချို့ က နှလုံးကိုလည်း ထိခိုက်တယ်။ ကျောက်ကပ်ကိုလည်း ထိခိုက်တယ်။ သူကတစ်နေရာတည်းမကတဲ့ အင်္ဂါအစိတ် အပိုင်းတွေကို ပိုပြီးထိခိုက်တဲ့အခါ ရောဂါအခြေအနေ ပြင်းထန်မှုကလည်း များသွားတာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီလိုပြင်းထန်တဲ့အပြင် ကိုဗစ်ရောဂါမဝင်ခင်မှာ ရှိနေတဲ့ သူတို့ရဲ့ ရောဂါအခြေအနေတွေကလည်း ဒီလိုမျိုး ဖြစ်တဲ့အချိန်မှာ ပိုပြီးဆိုးရွားစေနိုင်တာ ရှိပါတယ်။ အထူး သဖြင့် ဆီးချိုရောဂါရှိတဲ့သူ၊ နှလုံးရောဂါရှိတဲ့သူ၊ သွေးတိုး ရောဂါရှိတဲ့သူ ဒါမှမဟုတ်ရင် ကင်ဆာရောဂါရှိတဲ့သူ၊ ခုခံမှုအားလျော့နည်းတဲ့သူတွေမှာ ဒီလိုလူမျိုးတွေ အစ ကတည်းက သူတို့မှာရှိနေတဲ့ ရောဂါတွေကိုယ်တိုင်က လည်း ဒီလိုဖြစ်တဲ့အခါ ခံနိုင်မှုအား လျော့နည်းပါတယ်။
သူတို့ အရင်ဖြစ်ထားတဲ့ ရောဂါတွေရဲ့ ထိခိုက်မှု ပမာဏကလည်း ဒီမှာလာပြီး သက်ရောက်စေတာဖြစ်ပါ တယ်။ အဲဒီအပြင် အသက်အရွယ်အရ ကြည့်မယ်ဆိုရင် လည်း အသက်အရွယ်ကြီးတဲ့သူတွေနဲ့ ငယ်တဲ့သူတွေရဲ့ ခံနိုင်ရည်အားက မတူပါဘူး။ ဒါကြောင့် ICU ရောက်လာ တဲ့အချိန်မှာ သူတို့က အခုလတ်တလောဖြစ်တဲ့ရောဂါရဲ့ ပြင်းထန်မှုအခြေအနေ၊ ပါဝင်ပတ်သက်နေတဲ့ အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းတွေရဲ့ ပျက်စီးမှုအခြေအနေ၊ လက်ရှိ ရှိနေ ပြီးသားဖြစ်နေတဲ့ ရောဂါတွေရဲ့ ဆိုးရွားမှု အခြေအနေ အကုန်ပေါင်းစပ်ပြီး သူတို့ရဲ့သေနှုန်းက ဒီအပေါ်မှာသွားပြီး သက်ရောက်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီသေနှုန်းတွေကို မြန်မာနိုင်ငံမှာ စပြီးဖြစ်ကတည်း က ICU မှာကုသတဲ့ စာရင်းဇယားတွေအရ တခြား တိုင်းပြည်တွေနဲ့ ယှဉ်ကြည့်တဲ့အခါ ဥပမာ ဆိုးဆိုးရွားရွား ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဝူဟန်ရဲ့ မြို့တွေမှာရှိတဲ့ သေနှုန်းတွေ၊ အမေရိက တို့၊ ဥရောပတို့မှာရှိတဲ့ သေနှုန်းတွေနဲ့ ယှဉ်ကြည့်တဲ့အခါ ကျွန်မတို့ လက်ရှိ ရှိနေတဲ့ ICU မှာ ကုသပေးနေတဲ့ သေဆုံးနှုန်းတွေက ပိုပြီးမြင့်တက်မနေပါဘူး။
သူတို့ရဲ့သေဆုံးနှုန်းနဲ့ နှိုင်းယှဉ်တဲ့အခါ တချို့စင်တာ တွေမှာ အများကြီးတောင်မှ နည်းနေပါသေးတယ်။ နောက်ပြီး ဆိုးဆိုးရွားရွားဖြစ်တဲ့ သေနှုန်းအမြင့်ဆုံးကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် သူတို့နိုင်ငံက ဆိုးဆိုးရွားရွားဖြစ်တဲ့ အချိန်မှာဖြစ်တဲ့ သေနှုန်းတွေထက်လည်း ပိုမနေပါဘူးလို့ ပြောချင်ပါတယ်။ ဒီမေးခွန်းတွေကတော့ ခုနမေးထားတဲ့ မေးခွန်းတွေအားလုံးကို ခြုံငုံမိမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။
ပါမောက္ခဒေါက်တာစံပယ်ဖြူ ။ ။ ပါမောက္ခ‌ဒေါက်တာ
မူမူနိုင်ကို ကျေးဇူး
တင်ပါတယ်ရှင်။ ကျွန်မအနေနဲ့ ဖြေကြားပေးရမယ့် မေးခွန်းကတော့ ကျန်းမာရေးဌာနအနေနဲ့ လက်ရှိကုသ နေတဲ့ သမားရိုးကျကုသနည်းတွေထက် ကွဲပြားပြီး ထိရောက်တဲ့ ကုသနည်းတွေနဲ့ သေဆုံးနှုန်းလျော့ကျအောင် ရည်ရွယ်ပြီး တီထွင်ဆန်းသစ်ကုသနေခြင်းမျိုးတွေ ရှိပါ သလား။ လက်ရှိ ကိုဗစ်လူနာတွေကို ဘယ်လိုကုသနေပါ သလဲလို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်မကတော့ ဝေဘာဂီဆေးရုံကြီး မှာ တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်နေရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီမေးခွန်းကို အခုလက်ရှိဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့အတူ ဆွေးနွေးသွားပါမယ်။
ဝေဘာဂီဆေးရုံကြီးမှာ ရောဂါလက္ခဏာပြင်းထန် သူတွေကို အများစုကုသပေးနေရတဲ့အတွက်ကြောင့် ကျွန်မတို့ အခုအချိန်ထိ လူနာ ၄၁၀ ကျော်ကို ကုသခဲ့ပြီး အခုအချိန်အခါမှာ လူနာအများစုက ဆေးရုံကနေ ဆင်းသွားပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်မတို့ ဆေးရုံပေါ်မှာ ၈၈ ယောက်ပဲ ကုသမှုခံယူနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မတ်လ ၂၃ ရက်ကစပြီး အတည်ပြုလူနာတွေချည်းပဲ ကျွန်မတို့ ဆေးရုံက လက်ခံယူရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ဆီကို စောစောစစ်ပြီး၊ စောစောသိပြီး၊ စောစော ရောက်ဖို့လိုပါတယ်။ အဲဒီကနေ ကုလာခဲ့ကြတဲ့ ပထမ Phase မှာ ကျွန်မတို့အတွက် အတွေ့အကြုံတွေ ရယူ နိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။
ဒီအတွေ့အကြုံတွေကနေ ပုံမှန်ကုသနေကြတဲ့ အတိုင်း လိုအပ်ရင်‌ အောက်ဆီဂျင်ပေးမယ်၊ ခံစားနေရတဲ့ လက္ခဏာတွေအတွက် ကျွန်မတို့ ကုသပေးမယ်။ ပိုးသတ် ဆေးလိုရင် ပိုးသတ်ဆေးပေးမယ်။ သွေးကျဲဆေးလိုရင် သွေးကျဲဆေးပေးမယ်။ နောက်ပြီး အဓိက လူနာတွေ တော်တော်များများက မှောက်ပြီး နေရပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ ထွက်ပေါ်လာတဲ့ Dexamethasone လို့ ခေါ်တဲ့ ဆေးတွေက အစောကြီးကတည်းက Trials တွေ မပေါ်ခင်ကတည်းက ကျွန်မတို့ စတင်သုံးစွဲခဲ့ကြတာတွေ ရှိပါတယ်။
အဲဒီကနေ နောက်ပိုင်း မေလဆန်းလောက်မှာ ကျွန်မတို့ဆီကို ရောက်ရှိလာတဲ့ လူနာတွေရဲ့ လိုအပ်ချက် အရ ကိုယ်ခံစွမ်းအားနည်းပြီး ကိုယ်ခန္ဓာအစိတ်အပိုင်း တွေကို အစားထိုးထည့်ထားတဲ့ လူနာတွေဖြစ်တဲ့အခါမှာ နိုင်ငံတကာအသုံးပြုနေပြီဖြစ်တဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုအနေနဲ့ သွေးရည်ကြည်ကုသမှုလုပ်ငန်းတွေကိုကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနက Ad hoc Committee ဖွဲ့စည်းပြီး ဆရာကြီးဦးရဲမြ ခေါင်းဆောင်ပြီး သွေးရည်ကြည်ကုထုံး တွေကို စတင်ပြီးကုသလာခဲ့ကြပါတယ်။
ပထမ Phase အနေနဲ့ဆိုရင်တော့ ကျွန်မတို့ ကုသသူ အားလုံးဟာ သက်သာပြီး ပြန်ဆင်းသွားကြပြီ ဖြစ်ပါ တယ်။ ပထမအတွေ့အကြုံရဲ့ နည်းနာတွေကို အကုန်လုံး ပေါင်းစပ်ပြီး ဒုတိယ Phase အနေနဲ့ ဩဂုတ် ဒုတိယပိုင်း နဲ့ နောက်ပိုင်း လူနာတွေဟာ ပိုပိုပြီးနောက်ကျပြီးမှ ရောက်လာကြတဲ့ လူနာတွေ၊ ဆိုးရွားတဲ့လူနာတွေ၊ ကျွန်မ တို့ အခုလူနာတွေတော်တော်များများက အသက် ၆၀ အထက်မှာ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ အခံရောဂါတွေ နဲ့ လည်း ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်တွဲနေတဲ့လူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ကျွန်မတို့ ဒီလူနာတွေကို ကုသရတဲ့အတွက် သွေးရည်ကြည်ကုထုံးတွေက အခုဆိုရင် ၈၀ ကျော်၊ ၉၀ နီးပါးကို ရောက်ရှိသွားပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသွေးရည်ကြည် ကုထုံးတွေက လူတိုင်းကုဖို့လိုတာလားဆိုတော့ မဟုတ် ပါဘူး၊ ICU ၊ HDU တွေ မရောက်အောင်၊ ရောက်ခါနီး ကာလ၊ ရောက်နေဆဲကာလမှာ ကျွန်မတို့ မြန်မြန်ဆန်ဆန် ကုသနိုင်ဖို့အတွက် ကုသမှုတွေဖြစ်ပါတယ်။
ဒါတွေကို Ad hoc Committee ကို လူနာရဲ့ အခြေ အနေ၊ သူ့ရဲ့အခြေခံရောဂါ၊ တွေ့ရှိချက်တွေကို တင်ပြပေး လိုက်ရပါတယ်။ သွေးအုပ်စုတူမှ တစ်ယောက်ကို နှစ်ထုပ်၊ သုံးထုပ်နဲ့ ကုသမှုပေးခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကုသခဲ့ ကြတဲ့အချိန်အခါမှာ အဖွဲ့ကနေ စဉ်းစားဆုံးဖြတ်ပြီး သွေးလှူဘဏ်ကနေ သွေးလှူရှင်တွေကို ရှာဖွေပေးခဲ့ ကြပါတယ်။ သွေးလှူရှင်တွေ ပထမအကြိမ် ဂုဏ်ပြုပွဲ ကိုလည်း ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးကိုယ်တိုင် မှတ်တမ်းတင်ဂုဏ်ပြု ပေးခဲ့တဲ့အတွက် ကျွန်မတို့ သူတို့အတွက်လည်း ကျေးဇူး တင်ဂုဏ်ယူနေဆဲပါ။
ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ သွေးရည်ကြည်ကုထုံးတွေကို လိုအပ်တဲ့လူနာတွေကို ကြိုးစားကုသခဲ့ကြပါတယ်။ ဝေဘာဂီဆေးရုံနဲ့တကွ သွေးလှူဘဏ်တွေကိုရော၊ Ad hoc Committee ကိုရော၊ ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစား ဝန်ကြီးဌာနကိုရော ကျွန်မတို့ အများကြီးကျေးဇူးတင် ပါတယ်။ ဒုတိယ Phase မှာလည်း လူနာတွေရဲ့ ၄၀ ရာခိုင် နှုန်းကျော်က ပျောက်ကင်းပြီး ပြန်ဆင်းသွားကြပါပြီ။ နောက်ထပ် ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်က အခုအချိန်ထိ ကုသမှု တွေခံယူနေဆဲပါ။
ကျွန်မတို့အနေနဲ့ ဒီသွေးရည်ကြည်ကုထုံးတွေနဲ့ ဒုတိယ Phase မှာ မကယ်လိုက်နိုင်တာတော့ ၂၀ ရာခိုင် နှုန်းလောက် ရှိနေပါတယ်။ ဒါတွေအားလုံးဟာလည်း သူတို့ရဲ့ အသက်ကြီးမှု၊ ရောဂါအခံတွေနဲ့တကွ အဆုတ် တွေ ပျက်စီးမှုအခြေအနေပေါ်မှာ မူတည်လာခဲ့ကြ ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သွေးရည်ကြည်ကုထုံးနဲ့အတူ Remdesivir ဆိုတဲ့ဆေးကို ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ပံ့ပိုးထောက်ပံ့ မှုနဲ့ ရရှိခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီဆေးဟာ ဆေးသစ် မဟုတ်ပါဘူး။
နိုင်ငံတကာမှာ အများကြီး အသုံးပြုနေကြပြီးသားပါ။ Antiviral အဖြစ်နဲ့ အခြားနိုင်ငံတွေမှာ သုံးနေကြပြီးသား ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အခုမှ စသုံးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်မတို့အနေနဲ့ အခုသုံးနေတဲ့ အရေအတွက်က သိပ်မများသေးပါဘူး။ အခုမှ ၇၀ နီးပါးပဲ ရှိပါသေးတယ်။ သိပ်မများသေးတဲ့အတွက် အကျိုးအာနိသင်ကိုတော့ အတိအကျကြီး ကျွန်မတို့ မပြောနိုင်သေးပါဘူး။
ဒါပေမယ့် ကျွန်မတို့ပေးနေရတဲ့ လူနာတွေရဲ့ ထက်ဝက်ကျော်ဟာ အသက် ၆၀ ကျော်တွေဖြစ်တယ်။ လူနာတွေရဲ့ တော်တော်များများဟာ အခံရောဂါတွေရှိတဲ့ အတွက်ကြောင့် အကြမ်းအားဖြင့်ဆိုရင်တော့ ကျွန်မတို့ သုံးတဲ့လူနာ တော်တော်များများဟာ သူတို့ရဲ့ရောဂါ လက္ခဏာတွေ မြန်မြန် သက်သာလာပါတယ်။
ကျွန်မတို့ရဲ့ ICU နေရတဲ့ရက်တွေ နည်းနည်းတို လာပါတယ်။ မေ့ဆေးအထူးကြပ်မတ် ကုသဆောင်ကြီးကို ပံ့ပိုးနိုင်ဖို့အတွက် ကျွန်မတို့ စောစောလေးကုသဖို့ လိုအပ် လာပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခုအချိန်အခါမှာ သွေးရည်ကြည် အလှူရှင်တွေ အားလုံးကိုလည် အများကြီးကျေးဇူးတင် မိပါတယ်။
အဲဒီတော့ လူတိုင်းဟာ Remdesivir ပေးဖို့ လိုသလားဆိုတာလည်း ရှိလာပါတယ်။ လူတိုင်း ပေးဖို့ မလိုပါဘူး။ ICU / HDU ထဲကို ရောက်ခါနီးအထိ လူနာ တွေရဲ့ ရောဂါပြင်းထန်အား၊ ပြင်းပြင်းထန်ထန် အဆုတ် ရောင်ရောဂါနဲ့ အဆုတ်ပျက်စီးတဲ့ရောဂါတွေ ဖြစ်လာ ပြီဆိုတာနဲ့ ကျွန်မတို့ဘက်က အချိန်မီကုသပေးဖို့လိုအပ် ပါတယ်။ အဲဒီထက် နောက်ကျတာတွေကတော့ ရလဒ် တွေ၊ ကျွန်မတို့ မကယ်နိုင်ခဲ့တဲ့အပိုင်းတွေ အများကြီး တွေ့ကြုံရပါတယ်။
ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ အတွေ့အကြုံကနေ စောစော ကုကြမယ်။ ကျွန်မတို့ဆီကို စောစော‌ရောက်အောင် လာကြမယ်။ စောစောကုနိုင်မှ သက်သာပျောက်ကင်းမှု အခွင့်အလမ်းတွေရရှိမယ်လို့ ကျွန်မ ဒီကနေ ပြောချင် ပါတယ်။ ကျွန်မတို့ စောစောသိနိုင်မယ်။ စောစောရောက် မယ်။ စောစောသိပြီးတော့ အကြာကြီးဝေ့နေလို့လည်း မရပါဘူး။ ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ စောစောသိ၊ စောစောတွေ့၊ စောစောရောက်၊ စောစောကုနိုင်ကြဖို့အတွက် ပြည်သူ တွေအားလုံးမှာ တာဝန်ရှိသလို Share the Responsi-bility ဆိုတဲ့အတိုင်း ကျွန်မတို့အားလုံး တာဝန်ယူပြီး ဆောင်ရွက်ပေးနေကြတယ်ဆိုတာ ပြောကြားရင်းနဲ့ ကျွန်မ ဒီမေးခွန်းလေးကို ဖြေလိုက်ပါတယ်ရှင်။ အားလုံး ကို အများကြီးကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ဒီနေ့အစီအစဉ်လေး ကို ဒီမှာပဲ ရပ်နားလိုက်ပါတယ်ရှင်။ ။