ဒေါက်တာအောင်မြင့်ဦး

 

 

ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်စာကြည့်တိုက်ဆိုတာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ဝင်းထဲကို အဓိပတိ လမ်းအတိုင်း ဝင်လာရင် ဘွဲ့နှင်းသဘင်ခန်းမ မရောက်ခင် လမ်းရဲ့ ညာဘက် သစ်ပုပ်ပင်ကြီးရဲ့ မလှမ်းမကမ်းမှာရှိတဲ့ ပညာပေါင်းစုံသိုမှီးရာ အထင်ကရနေရာတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်နဲ့ ပတ်သက်ဆက်နွှယ်ပြီး ပညာရှာမှီးသူတွေဟာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်စာကြည့် တိုက်ကို အကြိမ်ကြိမ်အခါခါ ရောက်ရှိခဲ့ကြတာဖြစ်ပေမဲ့ ဒီအဆောက်အအုံထဲမှာ ပုဂံခေတ် ကျန်စစ်သားမင်းကြီးရဲ့ အဖိုးမဖြတ်နိုင်တဲ့ ရှေးဟောင်း အမွေအနှစ်စစ်စစ်တစ်ခုရှိတယ်ဆိုတာ သိတဲ့သူ သိပ်များများစားစား မရှိလှပါဘူး။

 

ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်နဲ့ ကျန်စစ်သားမင်းကြီး

အခု ဒီအကြောင်းပြောမယ်ဆိုတော့ ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်နဲ့ ကျန်စစ်သားမင်းကြီး ဘာဆိုင်လို့လဲလို့ ထင်ကောင်းထင်မိကြပါလိမ့်မယ်။ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် တည်ထောင်ပြီး မကြာခင်ကာလမှာပဲ ကျန်စစ်သား မင်းကြီးရဲ့ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်ဟာ ရန်ကုန် တက္ကသိုလ် စာကြည့်တိုက်ထဲကို ရောက်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ဒီအမွေအနှစ်ဟာ ကျန်စစ်သားမင်းကြီး လက်ထက် အေဒီ ၁၁ ရာစုကတည်းကဖြစ်လို့ အခုဆိုရင် နှစ်ပေါင်း တစ်ထောင်နီးပါးရှိပြီဖြစ်တဲ့ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် စစ်စစ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရှေးဟောင်း အမွေအနှစ်ဟာ အခု ဆိုရင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်စာကြည့်တိုက်ထဲမှာ ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်ရဲ့ အဖိုးမဖြတ် နိုင်တဲ့ အမှတ်တရပစ္စည်းတစ်ခု အဖြစ်နဲ့ ခိုင်ခိုင်မာမာ တည်ရှိနေခဲ့ပါပြီ။

ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်စာကြည့်တိုက်ထဲက ကျန်စစ် သားမင်းကြီးရဲ့ အမွေအနှစ်ဟာ ဘယ်လိုအရာမျိုးလဲ၊ ဒီအရာဟာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်စာကြည့်တိုက်ထဲကို ဘယ်လို ရောက်လာတာလဲ၊ ဒီအရာရဲ့တန်ဖိုးနဲ့ အနှစ် သာရဟာ ဘယ်လောက်ရှိသလဲ .....။ ဒါတွေကို ပြောပြဖို့ လိုမယ်ထင်ပါတယ်။

ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်စာကြည့်တိုက်အဆောက်အအုံထဲကို ဝင်လိုက်တယ်ဆိုရင်ပဲ ဝင်ပေါက်ဝရဲ့ ညာဘက် စာငှားကောင်တာဘေးမှာ အင်္ဂတေကိုင်ပြီး စိုက်ထူ ထားတဲ့ ကျောက်စာတိုင်ကြီးတစ်တိုင်ကို တွေ့မြင်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးရဲ့ အရွယ်ပမာဏ ကတော့ အမြင့် (၇) ပေကျော်နဲ့ အနံ (၃) ပေကျော် ရှိပါ တယ်။ ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးဟာ မားမားမတ်မတ် တည်ရှိနေတာဖြစ်ပေမဲ့ သတိမမူဂူမမြင် ဆိုသလို ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးကို သတိမူမိတဲ့သူ အင်မတန် နည်းပါတယ်။

ဒီကျောက်စာတိုင်ကို သတိပြုမိပြီး သေသေ ချာချာကြည့်လိုက်မယ်ဆိုရင် ကျောက်စာတိုင်မှာ ချိတ်ဆွဲထားတဲ့ "THE STONE INSCRIPTION OF KING KYANSITTHA OF PAGAN (THE 11th CENTURY)" ဆိုတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်ငယ်ကလေးကို တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်းတစ်ထောင်နီးပါးက အင်မတန်ရှေးကျတဲ့ ကျောက်စာတိုင်ကြီးဖြစ်ပေမဲ့ နေဒဏ်၊ လေဒဏ်၊ မိုးဒဏ်တွေကင်းလွတ်တဲ့ ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်စာကြည့်တိုက် အဆောက်အအုံထဲမှာ အကောင်းပကတိ တည်ရှိနေပါတယ်။

ကျောက်စာတွင် ထွင်းထုထားသည့် စာသားများ

ဒီကျောက်စာမှာ ထွင်းထုထားတဲ့စာသားအများစု ဟာ နဂိုမူလအတိုင်း ရှိနေပါသေးတယ်။ ကျောက်စာတိုင် ကြီးမှာ ထွင်းထုထားတဲ့ စာတွေဟာ ရှေးဟောင်းမြန်မာစာ အက္ခရာတွေနဲ့ ခပ်ဆင်ဆင်တူပေမဲ့ အလွယ်တကူ နားလည်နိုင်တဲ့ စာမျိုးတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျောက်စာ တိုင်ကြီးအကြောင်းကို ဂဃနဏ မသိနိုင်တာရယ်၊ ကျောက်စာတိုင်မှာပါတဲ့စာတွေအကြောင်း ဂဃနဏ မသိနိုင်တာရယ်ကြောင့် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် စာကြည့်တိုက်ရောက်ဖူးပေမဲ့ ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးကို အမှတ်တမဲ့ ဖြစ်နေခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

တကယ်တမ်းလေ့လာကြည့်တဲ့အခါ ဒီကျောက်စာ တိုင်ကြီးဟာ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် ပစ္စည်းစစ်စစ် ဖြစ်သလို ကျောက်စာနဲ့ပတ်သက်တဲ့အကြောင်းအရာ တွေ၊ ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီး ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကို ရောက်ရှိလာခဲ့ပုံတွေဟာ အင်မတန် စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းပါတယ်။ အခုအခါမှာ စာတန်းချိတ်ဆွဲထားလို့ ကျန်စစ်သားမင်းကြီးကျောက်စာ ဆိုတာ အလွယ် တကူသိနိုင်ပေမဲ့ ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီး အကြောင်း ဇာစ်မြစ်ကို ခြေခြေမြစ်မြစ် မသိရသေးခင်ကတော့ ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးဟာ အဖြေရှာရခက်တဲ့ ပဟေဠိ ပုစ္ဆာတစ်ပုဒ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ကိုလိုနီခေတ်မှာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်မတည်ထောင် ခင်က ဒီကျောက်စာ တိုင်ကြီး ဟာ ရန်ကုန်မြို့ဖယ်ယာပြတိုက် (Phayre Museum) မှာ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဖယ်ယာပြတိုက်ဟာ အခု ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီးနေရာမှာ တိရစ္ဆာန်ရုံနဲ့အတူ တွဲဖက်တည်ရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဗြိတိသျှလူမျိုးတွေဟာ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်ပစ္စည်းတွေအပေါ်မှာ အလွန် စိတ်ဝင်စားတန်ဖိုးထားတဲ့လူမျိုးဖြစ်တာကြောင့် မြန်မာ နိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်ပြီးချိန်မှာ နိုင်ငံတစ်ဝန်းက ရှေးဟောင်း အမွေအနှစ်ပစ္စည်းတွေကို ဖယ်ယာပြတိုက်မှာ စုဆောင်း သိမ်းဆည်းပြသထားခဲ့ပါတယ်။ ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီး ကိုလည်း မြန်မာနိုင်ငံတစ်နေရာက သယ်ဆောင်လာပြီး ဖယ်ယာပြတိုက်မှာ စိုက်ထူပြသထားခဲ့ပါတယ်။

 

 

ကျောက်စာမင်ကူး ဓာတ်ပုံကိုကြည့်ပြီး

အဓိပ္ပာယ် ပြန်ဆိုခဲ့

ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးမှာ ရေးထားတဲ့စာတွေဟာ ရှေးဟောင်းစာတွေဆိုတာသိပေမဲ့ ဖယ်ယာပြတိုက်ကို ရောက်လာချိန်အထိ ဘယ်သူမှမဖတ်နိုင်သေးပါဘူး။ ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးကို ပထမဆုံး ဖတ်ရှုခဲ့တဲ့သူကတော့ လန်ဒန်တက္ကသိုလ် (London University)၊ အရှေ့တိုင်း ပညာလေ့လာရေးကျောင်း (School of Oriental Studies) က ရှေးဟောင်းမွန်နဲ့ပျူ ပါရဂူကြီး ဒေါက်တာ ဘလက်ဒင် (Dr. Charles Otto Blagden) ဖြစ်ပါတယ်။ ဒေါက်တာဘလက်ဒင်ဆိုတာကတော့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ရဲ့ ပထမဆုံး မြန်မာလူမျိုးကျောင်းအုပ်ကြီးဖြစ်လာမဲ့ ဆရာကြီးဦးဖေမောင်တင် အင်္ဂလန်နိုင်ငံမှာ သွားရောက် ပညာသင်ယူစဉ်က မွန်နဲ့ပျူရှေးဟောင်းစာတွေကို သင်ပေးခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။

ဒေါက်တာဘလက်ဒင်ဟာ မြန်မာပြည်ကို မရောက် ဖူးဘဲ ကျောက်စာမင်ကူး ဓာတ်ပုံကိုကြည့်ပြီး ဖတ်ရှု အဓိပ္ပာယ် ပြန်ဆိုခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒေါက်တာ ဘလက် ဒင်က ကျောက်စာမှာ ရေးထိုးထားတဲ့စာတွေဟာ ရှေးဟောင်းမွန်ကျောက်စာတွေဖြစ်ကြောင်းနဲ့ ကျောက်စာ ပါအကြောင်းအရာကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒေါက်တာ ဘလက်ဒင်ဟာ သူ့ရဲ့ ဖတ်ရှုရေးသားချက်တွေကို ၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်မှာ ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့တဲ့ Epigraphia Burmanica အတွဲ (၁)၊ အပိုင်း(၂) မှာ ကျောက်စာမင်ကူးဓာတ်ပုံနဲ့တကွ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

ဒေါက်တာဘလက်ဒင်ဟာ ဖယ်ယာပြတိုက်ထဲက ဒီကျောက်စာရဲ့ အရေးအက္ခရာနဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို ဖော်ထုတ်ဖတ်ရှုနိုင်ခဲ့ပေမဲ့ ကျောက်စာတိုင်ကြီးရဲ့ မူလနေရာကို မသိရှိဘဲ ဖြစ်နေခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လဲ ဒေါက်တာဘလက်ဒင်က ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးရဲ့ မူလနေရာကို သူမသိပါဘူး (The Original Location of this record is unknown to me) လို့ ရေးသား ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျောက်စာ (ကြောင်းရေ-၄၇) မှာပါတဲ့ “စေတီ ကျာက်တလင်” ဆိုတဲ့အမည်ကို ထောက်ပြီး အောက်မြန်မာ နိုင်ငံ မွန်တို့ဒေသမှာရှိတဲ့ စေတီဘုရားတစ်ဆူဆူဖြစ်နိုင် ကြောင်း၊ ဘယ်ဒေသကဖြစ်တယ်ဆိုတာကိုတော့ အသေ အချာ မပြောနိုင်ကြောင်း ဆက်လက်ရေးသားခဲ့ပါ တယ်။

 

 

၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ်ဝန်းကျင်မှာ ယခုရန်ကုန်ဆေးရုံကြီးနေရာမှာရှိတဲ့ တိရစ္ဆာန်ရုံကို ယခု ရန်ကုန်တိရစ္ဆာန် ဥယျာဉ်နေရာကို ပြောင်းရွှေ့လိုက်တဲ့အခါမှာ တိရစ္ဆာန်ရုံနဲ့ တွဲဖက်ထားတဲ့ ဖယ်ယာပြတိုက်ကို ဖျက်သိမ်းလိုက်ပါ တယ်။ အဲဒီနေရာမှာ ရှိနေတဲ့ကျောက်စာတိုင်ကြီးကို ရန်ကုန်မြို့အတွင်းဝန်များရုံးမှာ ခေတ္တထားရှိခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၃၃ ခုနှစ်လောက်မှာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်အာဏာပိုင် တွေက ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးကို ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် စာကြည့်တိုက်ထဲကို ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်က စရိတ်ခံပြီး သယ်ဆောင်ထားရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်အထိ ကျောက်စာ တိုင်ကြီးရဲ့ မူလနေရာကိုမသိရှိတဲ့အတွက် မူလနေရာမသိပါ (Place of Origin Unknown) လို့သာ တံဆိပ်တပ်ခဲ့ရပါတယ်။

ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကိုရောက်ရှိလာတဲ့ မူလနေရာ မသိ ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးရဲ့ သဲလွန်စကို ရှာဖွေ ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့တဲ့သူကတော့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ရဲ့ ကျောင်းအုပ်ကြီး၊ မြန်မာစာဌာနရဲ့ ဖခင်ကြီး ဆရာကြီး ဦးဖေမောင်တင် (၁၈၈၈-၁၉၇၃) ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆရာကြီးဦးဖေမောင်တင်ဟာ ၁၉၃၆ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ အားလပ်ရက်မှာ သုဝဏ္ဏဘုမ္မိသထုံမြို့ ဟောင်းတည်ရှိ ရာလို့ ယူဆရတဲ့ ကေလာသတောင်တစ်ဝိုက်ကို လေ့လာ ရေးခရီးထွက်ခဲ့ရာက အရက်သည်မ (ရက်ကန်းသည်မ)ရွာ ကိုရောက်ရှိခဲ့ပြီး ရွာရှိလူကြီးသူမတွေနဲ့ စကား လက်ဆုံကျခဲ့ပါတယ်။

ရေးသားဖော်ပြ

 

ရွာခံလူကြီးတွေကို မေးမြန်းရာက လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၅ဝ (၁၈၈၆ ဝန်းကျင်) လောက်က အင်္ဂလိပ် အစိုးရအာဏာပိုင်တွေဟာ ရွာအနီး ကေလာသ တောင်ခြေမှာရှိတဲ့ ကျိုက်တလန်းဘုရား (ယခုအခေါ် မြသိန်းတန်ဘုရား) က ရှေးမွန်ဘာသာနဲ့ရေးထိုးထားတဲ့ ကျောက်စာတိုင်ကြီးတစ်ချပ် တူးဖော်ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ အဲ့ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးကို ဖောင်ပေါ်တင်ပြီး သင်္ဘောနဲ့ ဆွဲယူသွားကြောင်း၊ ရွာသားတစ်ဦး ရန်ကုန်မြို့ကို ရောက်ရှိတဲ့အခါ အဲဒီကျောက်စာ တိုင်ကြီးကို တိရစ္ဆာန် ရုံမှာတွေ့ခဲ့ကြောင်း ပြောပြကြပါတယ်။ ဒီအကြောင်းကို ဆရာကြီးဦးဖေမောင်တင်က ၁၉၃၈ နှစ်ထုတ် မြန်မာနိုင်ငံ သုတေသနအသင်းဂျာနယ် (Journal of the Burma Research Society - JBRS) အတွဲ (၂၈)၊ အပိုင်း(၁) မှာ “အရက်သည်မကုန်းပေါ်မှ ကျန်စစ်သားမင်းကြီး၏ မွန်ကျောက်စာ”(A Mon Inscription by Kyanzittha ) ဆောင်းပါးမှာ ရေးသားဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

ကျောက်စာရဲ့ ကွင်းဆက်ကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်

ဆရာကြီး ဦးဖေမောင်တင်ဟာ ကျောက်စာရဲ့ ကွင်းဆက်ကို ဆက်လက်ရှာဖွေ ဖော်ထုတ်ခဲ့ရာမှာ ၁၈၉၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလထုတ် “အိန္ဒိယရှေးဟောင်းသုတေသန မှတ်တမ်း” (Indian Antiquary) ပါ ကျောက်စာဝန်ဟောင်း တော်စိန်ခိုရဲ့ “ရာမညဒေသရှေးဟောင်းသုတေသနခရီး” (Archaeological Tour Through Ramannadesa) မှတ်တမ်းဖော်ပြချက်ကို ရည်ညွှန်းနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီမှတ်တမ်း စာမျက်နှာ ၇ မှာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၈ နှစ်ခန့်က အရက်သည်မ ရွာအနီးက ရှေးဟောင်းမွန်ကျောက်စာတစ်တိုင်ကို ရန်ကုန်မြို့ ဖယ်ယာပြတိုက်ကို ယူဆောင်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြ ထားပါတယ်။ ဆရာကြီးဦးဖေမောင်တင်ဟာ အရက်သည်မ ရွာသားတွေရဲ့ပြောကြားချက်နဲ့ ကျောက်စာဝန်ဟောင်း တော်စိန်ခိုရဲ့ မှတ်တမ်းကွင်းဆက်တွေအရ ဖယ်ယာ ပြတိုက်ကတစ်ဆင့် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကို ရောက်ရှိလာတဲ့ ကျောက်စာတိုင်ကြီးဟာ မွန်တို့ဒေသ၊ ကေလာသတောင်ခြေ၊ အရက်သည်မရွာအနီးရှိ ကျိုက်တလန်းဘုရားက ကျောက်စာတိုင်ကြီးဖြစ်ကြောင်း ခိုင်မာတိကျစွာ ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်စာကြည့်တိုက်ထဲကို ရောက်ရှိနေတဲ့ ရှေးဟောင်းကျောက်စာ တိုင်ကြီးရဲ့ မူလတွေ့ရှိရာနေရာ အရက်သည်မ(ရက်ကန်းသည်မ) ရွာဟာ မွန်ပြည်နယ်၊ ဘီးလင်းမြို့နယ်၊ တောင်စွန်းကျေးရွာအုပ်စု၊ ကေလာသ တောင်ခြေမှာ တည်ရှိပါတယ်။ ကျောက်စာထဲမှာဖော်ပြ ထားတဲ့ ကျိုက်တလန်းဘုရားကတော့ အရက်သည်မရွာရဲ့ အနောက်ဘက်၊ ဝေပုလ္လတောင်ကုန်းပေါ်မှာ တည်ရှိပါတယ်။ ဒီတောင်ကုန်းဟာ ကေလာသတောင် ဆင်ခြေလျှောက ဆက်လာတဲ့ တောင်ကုန်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတောင်ကုန်း ပေါ်မှာတော့ ပုဂံခေတ်ကတည်းက ကျန်စစ်သားမင်း ပြုပြင်ခဲ့ပြီး ယနေ့တိုင် ခေတ်အဆက်ဆက် ပြုပြင် ထိန်းသိမ်းခဲ့တဲ့ ကျိုက်တလန်းဘုရား (ယခုအခေါ် မြသိန်း တန်ဘုရား) ကို ဖူးတွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပုဂံပြည့်ရှင် ကျန်စစ်သားမင်းကြီးဟာ မြန်မာ သက္ကရာဇ် ၄၄၆ ခုနှစ် (အေဒီ ၁၀၈၄) မှာ ပုဂံထီးနန်းကို ဆက်ခံပြီးတဲ့နောက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီးကို စုစည်း တည်ထောင်ဖို့အတွက် အနယ်နယ်အရပ်ရပ်ကို လှည့် လည်ခဲ့ပါတယ်။ ရာမညဒေသ ကေလာသတစ်ဝိုက်ကို ရောက်ရှိခဲ့တဲ့အခါ ပျက်စီးယိုယွင်းနေတဲ့ ကျိုက်တလန်း စေတီကို တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ အတွက် ပြန်လည်ပြုပြင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီစေတီဟာ ကျန်စစ်သားမင်းတွေ့တဲ့အချိန်မှာ ပျက်စီး ယိုယွင်းနေပြီဆိုတော့ အလွန်ရှေးကျတဲ့ စေတီတစ်ဆူ ဆိုတာ မှန်းဆလို့ရနိုင်ပါ တယ်။ ကျန်စစ်သားမင်းကြီးဟာ ဒီစေတီကို ပြုပြင်မွမ်းမံပြီးတဲ့နောက် သူ့ရဲ့ကောင်းမှုကို မွန်ဘာသာနဲ့ ကျောက်စာရေးထိုး မှတ်တမ်းတင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကျောက်စာရေးထိုးချိန်ဟာ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၄၆ဝ ခုနှစ် ဝိသာခ(ကဆုန်) လဆန်း တစ်ဆယ့်သုံးရက် သောကြာနေ့ဖြစ်တယ်လို့ ကျောက်စာမှာ အတိအကျ ဖော်ပြထားပါ တယ်။ ခရစ်နှစ်အားဖြင့် အေဒီ ၁ဝ၉၈ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၆ ရက် သောကြာနေ့ဖြစ်ပါတယ်။ အခုဆိုရင် ကျောက်စာတိုင်ကြီးရဲ့သက်တမ်းဟာ နှစ်ပေါင်း ၉၂၂ နှစ်ကျော်လာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကျောက်စာတိုင်မှာ ရေးထိုးတဲ့ခုနှစ်သက္ကရာဇ်ကို အတိအကျ ဖော်ပြထားတဲ့ အတွက် စာပေလေ့လာမှုနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုသမိုင်းကြောင်း အတွက် များစွာအထောက်အကူ ပြုလျက်ရှိပါတယ်။ ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးဟာ ၂ဝ၂ဝပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့မှာ နှစ်ပေါင်း ၁ဝဝ ပြည့်တော့မဲ့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် နဲ့ နှိုင်းယှဉ်မယ်ဆိုရင် နှစ်ပေါင်း ၈၂ဝ ကျော် စောတဲ့ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။

ကျန်စစ်သားမင်းကြီးဟာ သူစိုးစံစဉ်ကာလမှာ ပြည်ထောင်စုကြီးကျယ်ပြန့်ခိုင်မာရေး၊ တိုင်းရင်းသား သွေးစည်းချစ်ကြည်ရေးနဲ့ တိုင်းပြုပြည်ပြုလုပ်ငန်း တွေကို အစွမ်းကုန် ဆောင်ရွက်ခဲ့တဲ့ မင်းကောင်းမင်းမြတ် တစ်ပါး ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်း ကြွချီပြီး တိုင်းပြုပြည်ပြု လုပ်ငန်းတွေကို ဆောင်ရွက်ပြီးတဲ့နောက် မိမိရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို မွန်ဘာသာနဲ့ ကျောက်စာရေးထိုး မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပါတယ်။ ပုဂံမှာ မြကန်နဲ့ အလံပုဂံကန် တွေကို တူးဖော်ပြီးတဲ့နောက် မြကန်မွန်ကျောက်စာနဲ့ အလံပုဂံ မွန်ကျောက်စာ၊ သထုံ ကျိုက်တလန်းဘုရားကို ပြုပြင်ပြီးတဲ့နောက် ကျိုက်တလန်း မွန်ကျောက်စာ၊ ကျိုက်တလန်းဘုရားနဲ့ ခရီးမကွာဝေးလှတဲ့ သထုံအလူး ကျေးရွာမှာရှိတဲ့ ကျိုက်တဲဘုရားကို ပြုပြင်ပြီးတဲ့နောက် ကျောက်တဲမွန်ကျောက်စာ စတဲ့ ကျောက်စာတွေကို ရေးထိုးစိုက်ထူခဲ့ပါတယ်။ ရွှေစည်းခုံမွန်ကျောက်စာ၊ ပြည်ရွှေဆံတော်မွန်ကျောက်စာ တွေကတော့ တိုင်းသူ ပြည်သားတွေရဲ့ လိုအင်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးမဲ့ ကျန်စစ် သားမင်းကြီး အကြောင်းရေးထားတဲ့ ကျောက်စာတွေ အဖြစ်နဲ့ ထင်ရှားပါတယ်။

 

ကျန်စစ်သားမင်းကြီး မွန်ကျောက်စာတွေ ရေးထိုးခဲ့ တဲ့အချိန်မှာ မြန်မာစာအရေး အသား ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မထွန်းကားသေးပါဘူး။ မြကန်မွန်ကျောက်စာမှာပါတဲ့ “လက်ဆုယ်ခိရိယ်” (လက်ဆွဲချီရေ) ဆိုတဲ့ စာသား ကလေးကို အစောဆုံးမြန်မာစာအဖြစ် အမှတ်အသားပြု ခဲ့ကြပါတယ်။ ကျန်စစ်သားမင်းကြီးရေးထိုးခဲ့တဲ့ မွန် ကျောက်စာတွေဟာ မြန်မာစာအရေးအသား ဖြစ်ထွန်းမှု အတွက် အရင်းခံအက္ခရာတွေ၊ အရင်းခံအရေးအသား တွေဖြစ်တယ်လို့ ဆိုရင်မှားမယ် မထင်ပါဘူး။ ဒါ့အပြင် ကျန်စစ်သားမင်းကြီးရဲ့ မွန်ကျောက်စာတွေဟာ ကျန်စစ် သားမင်းကြီးရဲ့ မွန်-ဗမာ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုအတွက် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ချက်တွေလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာ စာအရေးအသားသမိုင်းကြောင်းကို လေ့လာသူတွေဟာ ကျန်စစ်သားမင်းကြီးရဲ့ မွန်ကျောက်စာတွေကို မလေ့လာ လို့ မရသလို မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ မြန်မာ့သမိုင်းကြောင်း ကို လေ့လာသူတွေဟာလည်း ဒီကျောက်စာတွေကို ပစ်ပယ်ထားလို့ မရနိုင်ပါဘူး။

ကိုလိုနီခေတ်မှာ ဖယ်ယာပြတိုက်ထဲထားရှိခဲ့တဲ့ ကျန်စစ်သားမင်းကြီးရဲ့ ကျိုက်တလန်း မွန်ကျောက်စာ တိုင်ကြီးကို ဖယ်ယာပြတိုက် ဖျက်သိမ်းတဲ့အချိန်မှာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်အာဏာပိုင်တွေက အမြော်အမြင်ကြီး မားစွာနဲ့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ထဲကို ကိုယ့်စရိတ်နဲ့ကိုယ် သယ်ဆောင်လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ထဲ ရောက်လာတော့လည်း စာပေအမွေအနှစ်၊ ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်ဖြစ်ရုံသာမက တိုင်းရင်းသားချစ်ကြည် ရင်းနှီး မှု ပြယုဂ်ဖြစ်တဲ့ ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးကို သူ့နဲ့အလိုက်ဖက် ဆုံးဖြစ်တဲ့ ပညာရတနာ ပေါင်းဆုံရာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် စာကြည့်တိုက်အဆောက်အအုံထဲမှာ ထားရှိခဲ့တာဖြစ်ပါ တယ်။ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တွေဖြစ်တဲ့ တခြား ရှေးဟောင်းကျောက်စာတိုင်တွေဟာ ကောင်းစွာ ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခြင်း မရှိသေးတဲ့အချိန်မှာ စစ်ဘေး စစ်ဒဏ်တွေ၊ မိုးဒဏ်လေဒဏ်တွေကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံး ခဲ့ကြရပေမဲ့ ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးကတော့ ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်စာကြည့်တိုက်ထဲမှာ မပျက်မစီးဘဲ နဂိုမူလ ထိန်းသိမ်းထားစဉ်ကအတိုင်း မားမားမတ်မတ် တည်ရှိနိုင် ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ပညာရပ်နယ်ပယ်မှာ မူလအထောက်အထားဆိုတာ လွန်စွာမှ အရေးကြီးလှပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၊ လူမျိုး တစ်မျိုးရဲ့ စာပေလေ့လာမှု၊ ယဉ်ကျေးမှုအစဉ်အလာနဲ့ သမိုင်းကြောင်း လေ့လာမှုတွေအတွက် လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်း တစ်ထောင်လောက်က မူလအထောက်အထားရဖို့ဆိုတာ သိပ်လွယ်ကူတဲ့အရာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဒီအခွင့် အရေးကို ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်စာကြည့်တိုက်ထဲမှာ အလွယ် တကူ ရရှိနိုင်ပါတယ်။ နိုင်ငံရပ်ခြား တက္ကသိုလ်တွေက ပညာရှင်တွေရောက်ရှိလာတဲ့အခါ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် စာကြည့်တိုက်ကိုပြသဖို့ ခေါ်ဆောင်ရင်း စာကြည့်တိုက် ဝင်ဝင်ချင်းမှာ မားမားမတ်မတ်ရှိနေတဲ့ ကျောက်စာတိုင် ကြီးကိုပြပြီး ဒါတို့နိုင်ငံက လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်းတစ်ထောင် လောက်က ရှေးဟောင်းကျောက်စာတိုင်ကြီးနဲ့ ရှေးဟောင်းစာအရေး အသားတွေပါလို့ ရှင်းပြတဲ့အခါ သူတို့ ပါးစပ်အဟောင်းသားနဲ့ တအံ့တဩ ငေးမောကြည့်ရှု ကြရပါတယ်။

ဒီလို အလွန်စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းပြီး အဖိုးမဖြတ် နိုင်တဲ့ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တစ်ရပ် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ထဲမှာရှိနေတာဟာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်က ဆရာဆရာမ တွေ၊ ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေ၊ ဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်နဲ့ မကင်းနိုင်သူတွေအားလုံးအတွက် ဂုဏ်ယူစရာဖြစ်ပါတယ်။ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်မှာ ပညာ ဆည်းပူးခဲ့ကြသူတွေ၊ ဆည်းပူးနေကြသူတွေ၊ ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်ကို ရောက်ဖူးခဲ့ကြသူတွေဟာ ဒီကျောက်စာ တိုင်ကြီးအကြောင်း ကောင်းကောင်းမသိဘူးဆိုရင်၊ ဒီကျောက်စာတိုင်ကြီးကို ကောင်းကောင်းမကြည့်ဖူးဘူး ဆိုရင် အင်မတန်နှမြောစရာကောင်းလှပါတယ်။ ဒါကြောင့် မကြာခင် ကျရောက်တော့မယ့် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ရဲ့ ရာပြည့် အခါသမယကို အကြောင်းပြုပြီး ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ထဲကို တစ်ခါတစ်ခေါက်အလည်ရောက်မယ်ဆိုရင်ဖြင့် ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်စာကြည့်တိုက်ထဲက နှစ်ပေါင်းတစ်ထောင် နီးပါးရှိပြီဖြစ်တဲ့ ကျန်စစ်သားမင်းကြီးရဲ့ အမွေအနှစ် ရှေးဟောင်းကျောက်စာတိုင်ကြီးကို လာရောက်ကြည့်ရှု လှည့်ကြပါလို့ ဖိတ်ခေါ်လိုက်ရပါတယ်။ ။

 

ဆောင်းပါးရှင်

ဒေါက်တာအောင်မြင့်ဦး၏ ကိုယ်ရေးအကျဉ်း

--------------------------------------

 

- အမည်ရင်းမှာ အောင်မြင့်ဦးဖြစ်သည်။

- အဖ ဦးသန်းညွန့်၊ အမိ ဒေါ်လှစိန်တို့မှ ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ် မေလ ၂၉ ရက်တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။

- အခြေခံပညာကို ၁၉၆၅ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၆ ခုနှစ်အထိ အထက(၁) ဒဂုံတွင် သင်ယူခဲ့ပြီး ၁၉၇၉ ခုနှစ်တွင် အမှတ်(၁) ဒေသကောလိပ်မှ လူထုဆက်သွယ်ရေး အတတ်ပညာဒီပလိုမာ(Dip. In Mass Com.)၊ ၁၉၈၁ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်မှ ဝိဇ္ဇာဘွဲ့ (ဂုဏ်ထူး ဘွဲ့) ( BA Hons.)၊ ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်မှ မဟာဝိဇ္ဇာဘွဲ့(MA)၊ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံ Potsdam တက္ကသိုလ်မှ လူမှုဘာသာ ဗေဒပညာ သွားရောက်သင်ယူမှု၊ ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် မြန်မာစာပါရဂူ သင်တန်းသား အဖြစ် ရွေးချယ်ခံရပြီး ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်မှ ပထမဆုံး မြန်မာစာ ပါရဂူဘွဲ့ (PhD)၊ ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်စီးပွားရေးတက္ကသိုလ်မှ ပညာရေးစီမံခန့်ခွဲမှု ဒီပလိုမာ (DEM) တို့ကို ရရှိခဲ့သည်။

- ၁၉၈၅ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၌ လက်ထောက် စာစဉ်နည်းပြအဖြစ် စတင်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ၁၉၉၃ ခုနှစ်တွင် ပဲခူးဒီဂရီကောလိပ်တွင် လက်ထောက်ကထိကအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင် သည်။

- ၂၀၀၅ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၇ ခုနှစ်အထိ မိတ္ထီလာတက္ကသိုလ် မြန်မာစာဌာနတွင် ပါမောက္ခ၊ ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၉ ခုနှစ်အထိ ဒဂုံတက္ကသိုလ်၊ မြန်မာစာဌာနတွင် ပါမောက္ခ ၊ ၂၀၀၉ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၁ ခုနှစ်အထိ ရန်ကုန် တက္ကသိုလ် မြန်မာစာဌာနတွင် ပါမောက္ခ၊ ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ ယူနန်မင်ဇု တက္ကသိုလ်၌ ဧည့်ပါမောက္ခ၊ ၂၀၁၃ ခုနှစ် ဧပြီလ တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် မြန်မာစာဌာနတွင် ပါမောက္ခဌာနမှူးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် စက်တင်ဘာလတွင် အငြိမ်းစားယူခဲ့ သည်။

- ဒေါက်တာအောင်မြင့်ဦး၊ အောင်မြင့်ဦး (ပညာတန် ဆောင်) ကလောင်အမည်များဖြင့် စာပေများ ရေးသားလျက်ရှိပြီး ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် “ ဘာသာ စကားသုတေသန” စာအုပ်ဖြင့် ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် အတွက် အမျိုးသားစာပေဆု(သုတဝိဇ္ဇာ) ရရှိခဲ့ သည်။