သူတို့ ဝင်မစွက်စေနဲ့

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီနှစ်နှောင်းပိုင်း ဒါမှမဟုတ် နောက်နှစ်အစောပိုင်းမှာ ရွေးကောက်ပွဲတွေ ကျင်းပဖို့ရှိတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ရွေးကောက်ပွဲတွေကို ကိုယ့်ရဲ့စံတန်ဖိုးတွေနဲ့အညီသာ ကျင်းပသင့်ပါတယ်။ ဒီမိုကရေစီနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတွေရဲ့အဓိပ္ပာယ်ကို သူတို့ရဲ့အမြင်နဲ့ပဲ တင်းကျပ်စွာ သတ်မှတ်ပြီး ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်း နိုင်ငံတွေအပေါ် သူတို့ရဲ့ စံတန်ဖိုးတွေနဲ့လာပြီး ဆရာလုပ်နေကျ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအချို့ရဲ့ စွက်ဖက်မှုကို လက်ခံစရာ မလိုပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာကို အလေးအနက်ထားတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်တဲ့အတွက် အဲဒီနိုင်ငံတွေက မြန်မာ့စံတန်ဖိုးနဲ့ ဓလေ့ထုံးတမ်းတွေကို နားလည်နိုင်မှာမဟုတ်ဘူး။ (Global South ဆိုတာ အာဖရိက၊ လက်တင်အမေရိက၊ အာရှတိုက်နဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်း ဒေသတချို့မှာရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေကို အဓိကအားဖြင့် ပြောတာပါ။)

အခုအနောက်နိုင်ငံတွေမှာ ဒီမိုကရေစီရဲ့ အဓိပ္ပာယ်အမှန်ကို အတော်လေး ပြင်းပြင်းထန်ထန် အငြင်းအခုံတွေ ဖြစ်နေကြတယ်။ ကမ္ဘာ့ဂျင်ပေါ် ကထုံးတစ်စုတို့က ကမ္ဘာ့ရေးရာတွေမှာ နှစ် ၈၀ လုံးလုံး အတိုက်အခံမရှိ လက်ဝါးကြီးအုပ်ခဲ့တုန်းက ဒီမိုကရေစီဆိုတာရဲ့ အဓိပ္ပာယ်အပေါ် အငြင်းအခုံ ရယ်လို့ မရှိခဲ့ပါဘူး။ နှစ် ၈၀ လောက်ကြာတဲ့အထိ သူတို့အမြင်တွေကို မေးခွန်းထုတ်မယ့်သူမရှိဘဲ ကမ္ဘာကို ကုပ်ခွစီးနိုင်ခဲ့ကြသပေါ့။

ဒီမိုကရေစီဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာကို မေးခွန်းထုတ်တဲ့အခါ ဥပမာအားဖြင့် ပြင်သစ်မှာ ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကိုကြည့်။ ဒါမှမဟုတ် ဟန်ဂေရီရဲ့ သတ္တိရှိတဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်ကို မေးကြည့်။ ဒါမှမဟုတ် ဆလိုဗက်ကီးယားရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ခိုင်မာတဲ့ ခေါင်းဆောင်ကို အကျိုးအကြောင်းမေးကြည့်နိုင်တယ်။ ရိုမေးနီးယားမှာ ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကိုလည်းကြည့်လိုက်ဦး။ ဒီမိုကရေစီပုံစံ ဘယ်လိုဖြစ်သင့်လဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လူတိုင်း တစ်သဘောတည်း မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို တွေ့နိုင် တယ်။ ဒီလို မတူကွဲပြားသူတွေရဲ့ စာရင်းမှာ နာမည်တွေ တိုးသည်ထက်တိုးနေဦးမှာပါ။

ကမ္ဘာ့ဂျင်ပေါ်ကထုံးစာရင်းရဲ့ ထိပ်ဆုံးမှာ ရှိနေသူတွေကတော့ ဂျီနီဗာနဲ့ နယူးယောက်ဆင်စွယ် နန်းတော်တွေဆီမှာ ဇိမ်ခံနေကြတဲ့ ကိုယ့်ဘက် ကိုယ်ယက်တဲ့ ကိုယ်ကျိုးရှာသူတွေပါပဲ။

သူတို့ဖန်တီးခဲ့တဲ့ အဓိကလုပ်ငန်း မဏ္ဍိုင်ကြီးတွေထဲက တစ်ခုက ငြိမ်းချမ်းရေးလို့ ဆိုတယ်။ လောလောဆယ် မှတ်မိသလောက် သူတို့အကျိုး ဆောင်ခဲ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဘယ်မှာရှိသလဲ။ တစ်ချက်လောက်မှန်းကြည့်။ ဘာမှမရှိ နတ္ထိ။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် များစွာ၊ ဆယ်စုပေါင်းများစွာအတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေး အကျိုးဆောင်ခဲ့တာနဲ့ အလားတူကိစ္စတွေမှာ အောင်မြင်မှု မှတ်တမ်းရယ်လို့ ပြစရာ သူတို့မှာ တစ်ခုမှမရှိ။ ရှိတာက ကြံရာမရ ဖြစ်ခြင်းမျှသာ။ ငြိမ်းချမ်းရေးနိုဗယ်ဆု အိပ်မက်ကလည်း မြန်မြန် ဆန်ဆန်ပဲ မှုန်ဝါးလွင့်ပြယ်သွားခဲ့ပြီ။ လူတစ်ယောက် ကြံရာမရ ဖြစ်လာတဲ့အခါ အကြံကုန် ဂဠုန်ဆားချက် လုပ်လာတတ်တယ်။ ပြစရာ ဥပမာတစ်ခုကတော့ နယူးယောက်က သူတို့ရဲ့ ခေါင်းဆောင်ကြီး မိုက်တီး မကြာသေးမီက ကော့စ်ဘဇားဒုက္ခသည်စခန်းတွေရှိ ရာဆီ သွားခဲ့ပုံမျိုးပေါ့။ တကယ်တော့ ဒီအကျပ်အတည်းဟာ မိုက်တီးခေါင်းဆောင်ရာထူးစယူတဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာကတည်းက စဖြစ်တာ။ အဲဒီနှစ်တွေအားလုံး ကော့စ်ဘဇားကို သူတစ်ခါတစ်ခေါက်မှ မရောက်ခဲ့ပါဘူး။ အခုရာထူးသက်တမ်းကုန်ခါနီးပါမှ ဓာတ်ပုံရိုက်ခံ၊ အကြံအဖန်လုပ်ဖို့ ကော့စ်ဘဇားကို ကောက်ကာငင်ကာ ရောက်ချလာတာပါ။ အဲဒါ ကရုဏာ၊ မေတ္တာတဲ့လား၊ ပြောစမ်းပါဦး။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ အနှစ်တစ်ရာကျော်အတွင်း အဆိုးဆုံးလို့ပြောရလောက်တဲ့ ငလျင်ကြီးရဲ့ဒဏ်ကို ခံလိုက်ရတယ်။ အားလုံးက မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ထပ်တူ ဝမ်းနည်းခံစားခဲ့ကြရတာလည်း အမှန်ပဲ။ ဒါပေမယ့် ခေါင်းဆောင်ကြီး မိုက်တီးကတော့ ငလျင်အကြောင်းဆိုလို့ နောက်ဆုံး သုံးမိနစ်လောက်ပဲ ပြောသွား တယ်။ (သတင်းထောက်တွေရဲ့ မေးခွန်းကိုလည်း ဖြေမသွားဘူး။) နယူးယောက်က အထက်စီးဆန်တဲ့ မိုက်တီးပုဂ္ဂိုလ်ကြီးက နိုင်ငံရေးစကားတွေ မပြောဘဲ မနေနိုင်ဘူး။

သူ့ရဲ့မှတ်ချက်စကားက ငလျင်ဒဏ်ခံခဲ့ရတဲ့သူတွေအပေါ် စာနာထောက်ထားမှုတစ်ခု ဖြစ်မလာခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီအစား နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုပဲ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ (သူက) လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကြီးအကဲရယ်၊ အထူးကိုယ်စားလှယ်ရယ်ကို အကူအညီပေးဖို့ လွှတ်မယ်လို့ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့တွေ ဘာလာလုပ်မှာလဲ၊ ဘာတွေအကောင်အထည်ဖော်ပေးမှာလဲဆိုတာ မေးစရာပဲ။ အရင်နှစ်ဆယ်လောက်ကတည်းက သူတို့တွေ ဘာမှထူးထူးခြားခြား လုပ်ခဲ့တာမရှိဘူး။ ဒီလိုခန့်အပ်တာတွေက တကယ်တမ်း မြန်မာပြည်က လူတွေကို ကူညီဖို့ထက် နိုင်ငံရေးအတွက်လှည့်ကွက် တွေလုပ်တာပါပဲ။ တကယ်တော့ ဒီလို ကပ်ဆိုးတွေ ကျရောက်ရင် သူတို့ရဲ့ တုံ့ပြန်ပုံတွေက နိုင်ငံရေးတွေနဲ့ ရောထွေးနေပြီး ဘာမှ အရာမရောက်ပါဘူး။

သံတမန်တွေပါလို့ခေါ်တဲ့ လူတွေရဲ့ လုပ်ဆောင် နိုင်စွမ်းကလည်း မေးခွန်းထုတ်စရာပါ။ အဲဒီသံတမန်တွေဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀ အတွင်းမှာ ဘာတွေ အောင်အောင်မြင်မြင် လုပ်နိုင်ခဲ့လဲ။ ဘာမှ သိသိသာသာ အကျိုးရှိအောင် မလုပ်နိုင်ခဲ့ဘူး။ ဒီခန့်အပ်မှုတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံကို တကယ်ကူညီဖို့ ရည်ရွယ် တာမဟုတ်ဘူး။ နယူးယောက်မှာ DEI အစီအစဉ် (ကွဲပြားခြားနားမှု၊ တန်းတူညီမျှမှု၊ ပါဝင်နိုင်မှု) အရ ခန့်အပ်မှုတွေသာဖြစ်ပြီး မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ လိုအပ်ချက်ကို အကောင်းဆုံး ဖြည့်ဆည်းပေးတာ မဟုတ်ဘူး။ ဒီခန့်အပ်မှုတွေ အားလုံးဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အကျိုးကို ထည့်မစဉ်းစားဘဲလုပ်ထားတာ။

ဒီလူတွေနဲ့အတူပဲ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဂျင်ပေါ်ကထုံးတွေကတော့ မျက်မှောက်ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး အခြေအနေတွေကို အမှန်အတိုင်း လုံးဝမသိကြဘူး။ အရင်သိခဲ့ကြတဲ့ ကမ္ဘာ့အစီအစဉ်က ရိုးရိုးပြောင်းလဲ သွားတာမဟုတ်ဘူး၊ လုံးဝကို ပြောင်းပြန်ဖြစ်သွားတာ။ ဒါပေမယ့် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်ပဲ ကိုယ့်ကျိုး ရှာနေတဲ့ ဒီလူတွေကတော့ အမှန်တရားကို ငြင်းဆန် နေတုန်းပဲ။ သူတို့စာနယ်ဇင်းတွေကို တစ်ချက် လောက် ကြည့်သင့်တယ်။ မကြာသေးခင်က နာမည်ကြီး မဂ္ဂဇင်းတစ်စောင်မှာ အမေရိကန် နိုင်ငံရေးအကြောင်းကို “ကွန်ဂရက်ရဲ့ အရေးမပါတဲ့ ခေတ်” လို့ ရေးထားတယ်။ နောက်ထပ် နာမည်ကြီး မဂ္ဂဇင်းတစ်စောင်ကလည်း “ဥရောပရဲ့ ကန့်လန့်ကာ” လို့ ပြောထားတယ်။ ဒါတွေက လက်ဝဲစွန်း လစ်ဘရယ်အမြင်ရှိတဲ့ မဂ္ဂဇင်းတွေနော်၊ တစ်ဖက်မှာလည်း နာမည်ကြီး လက်ယာဝါဒီသတင်းစာ တစ်စောင်က “ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးအစီအစဉ် ပြန်ပြင်ဆင်ခံရ”လို့ ခေါင်းစဉ်တပ်ထားတဲ့ ဆောင်းပါးကို ဖော်ပြထားတယ်။

(ဒီဂလိုဘယ်အထက်တန်းလွှာတွေက လက်တွေ့အခြေအနေနဲ့ အဆက်ပြတ်နေပုံရတယ်။ ကမ္ဘာ့အစီအစဉ်က သိသိသာသာ ပြောင်းလဲသွားပေမယ့် သူတို့က အသိအမှတ်ပြုဖို့ ငြင်းဆန်နေကြတယ်။ မဂ္ဂဇင်းအမျိုးမျိုးမှာပါတဲ့ မကြာသေးခင်က ဆောင်းပါးတွေက အမေရိကန်နိုင်ငံရေးရဲ့ ကျဆင်းမှုနဲ့ ဥရောပ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ဖော်ပြပြီး အခြေအနေက သူတို့ပြောသလို တည်ငြိမ်မှုမရှိဘူးဆိုတာ ကို ပြသနေတယ်။)

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးစနစ်ထဲမှာလည်း ပြဿနာတွေရှိနေပါတယ်။ “အန်ကယ်ဆမ်ကြီး” ပြောတဲ့အထဲမှာ “အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး” အကြောင်းလည်း ပါပါတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဖြောင့်မတ်တယ်ထင်နေတဲ့ “တရားစွဲဆိုရေးမှူး” က လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ မတော်မတရားမှုနဲ့ ပတ်သက် ပြီး လက်တုံ့ပြန်ဖို့ ကြိုးစားနေတယ်လို့ ဌာနတွင်း စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့က ဆိုပါတယ်။ အဲဒါ ဌာနတွင်းစုံစမ်းစစ်ဆေးရေးနော်။ လုံးဝလွတ်လပ်တဲ့ ပြင်ပစုံစမ်းစစ်ဆေးသူတွေကို ပါဝင်ခိုင်းဖို့တော့ သူသတ္တိမရှိဘူး။ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ မတော်မတရားမှုက ဌာနတွင်းစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုနဲ့ ဖုံးကွယ်လို့မရလောက်အောင် ကြီးလေးပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အရေးပါတဲ့ ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေကို ညာသံပေးပြီး ဖမ်းဝရမ်းတွေထုတ်နေတဲ့သူက ဒီလူပဲ။ နည်းနည်းလေးတောင် ရှက်တတ်ရင် ရာထူးက နုတ်ထွက်သွားသင့်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီလူက မနုတ်ထွက်ဘူး။ ဂုဏ်သိက္ခာလည်း မရှိဘူး၊ ရှက်လည်းမရှက်ဘူး။ နယူးယောက်က ခေါင်းဆောင်ကြီး မိုက်တီးကလည်း တုဏှီဘာဝေ တိတ်ဆိတ် နေတယ်။ ဟန်ဂေရီရဲ့ သတ္တိရှိတဲ့ ခေါင်းဆောင်ကတော့ စာချုပ်ကနေ နုတ်ထွက်မယ်လို့ ကြေညာလိုက်ပြီ။

သူတို့က ဆူဒန်မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ ပါဝင် ပတ်သက်နေခဲ့တယ်။ အခု ဆူဒန်မှာ ဘာတွေဖြစ်နေလဲ ကြည့်လိုက်ဦး။ တောင်ဆူဒန်က သူတို့ရဲ့နောက်ဆုံး “ရင်သွေးငယ်”ပဲ။ တောင်ဆူဒန်မှာ ဘာတွေဖြစ်နေလဲ ထပ်ကြည့်လိုက်ဦး။ သူတို့က ဘာပြဿနာကိုမှ မဖြေရှင်းနိုင်ဘူး။ အထူးသဖြင့် အန်ကယ်ကြီးတွေ ပါလာရင်ပိုဆိုးတယ်။ ယူကရိန်းကို ကြည့်ဦး။ အရှေ့အလယ်ပိုင်းကိုကြည့်ဦး။ သူတို့က ဘာမှအဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှု မလုပ်နိုင်ဘူး။ အခုသူတို့က မြန်မာကို လှည့်လာပြီ။ သူတို့ရဲ့ ပုံမှန်အနိုင်ကျင့်နေကျ ပစ်မှတ်ပဲ။

ဂျီနီဗာ ဇိမ်နဲ့ နှပ်နေကြတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး မကာကွယ်နိုင်သူတွေကတော့ လက်တွေ့ကမ္ဘာနဲ့ အဆက်အသွယ်ပြတ်နေတဲ့ အိပ်မက်ကမ္ဘာထဲမှာ နေကြတာ။ မြေပြင်မှာ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ရဲ့ ပျက်စီးမှုကို ကိုယ်တိုင်မြင်နေတဲ့အဖွဲ့ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံက ငလျင်ဒုက္ခသည်တွေကို အကူအညီပေးတာကို ဘာအတားအဆီးမှ မတွေ့ဘူးလို့ပြောတယ်။ ဒါပေမယ့် အဝေးကြီးမှာဇိမ်ခံနေပြီး မြန်မာနဲ့ အဆက်အသွယ်ပြတ်နေတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး မကာကွယ်ပေးနိုင်သူတွေကတော့ မြန်မာ့တပ်မတော်က အကူအညီတွေကို ပိတ်ဆို့နေတယ်လို့ ကြေညာချက်တွေ ထုတ်နေတယ်။ ဒါတွေအားလုံးက သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ကျိုးအတွက်ပဲ။ ဒီစနစ်ကြီးတစ်ခုလုံးက မှားယွင်းနေတယ်ဆိုတာ အင်မတန် ထင်ရှားတဲ့ သက်သေရှိပါတယ်။ အမေရိကန်၊ ရုရှား၊ တရုတ်လို အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေကို ဒီလူ့အခွင့်အရေး မကာကွယ်ပေးနိုင်သူတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ သူတို့အမြင်တွေကို မေးကြည့်လိုက်ဦး။ ကမ္ဘာရဲ့ ကံကြမ္မာက ဒီကိုယ်ကျိုးရှာ “လု” အခွင့်အရေးသမားတွေ ပေါ်မှာ မူမတည်ဘူး။ စနစ်တစ်ခုလုံးက အတွင်းထဲ ကနေ ပုပ်နေပါပြီ။

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ဒီကိုယ်ကျိုးရှာတဲ့လူတွေ ဒါမှမဟုတ် ပွင့်လင်းမြင်သာမှု၊ ဒီမိုကရေစီနဲ့ တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို အားပေးရမယ်လို့ပြောတဲ့ နိုင်ငံတွေကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခွင့်မပေးပါနဲ့။ သူတို့က ဖုံးကွယ်ထားတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တွေနဲ့ ရောက်လာပြီး ဟိုလူပါရမယ်၊ ဒီလူပါရမယ်စသည်ဖြင့် ဆရာလုပ်လိမ့်မယ်။ သူတို့ကို အပြင်အပ ဝေးဝေးမှာထားပြီး မြန်မာအတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်မယ့်အရာကို ပြည်တွင်းအင်အား၊ မိတ်ဆွေနိုင်ငံတွေရဲ့ အကူအညီများနဲ့ လုပ်ဆောင်ကြရမှာဖြစ်ကြောင်းပါ။

(၉-၄-၂၀၂၅ ရက်နေ့ထုတ် The Global New Light of Myanmar သတင်းစာပါ ကျော်မြင့်ထွန်း (ပါရီ)၏ Don’t Let Them Interfere ဆောင်းပါးကို ဆီလျော် အောင် ဘာသာပြန်ဆိုထားပါသည်။)