လယ်ယာကဏ္ဍ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုမြင့်မားမှ နိုင်ငံ့စီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ပြီး စားရေရိက္ခာလည်း ပေါများနိုင်မည်။ မိမိတို့နိုင်ငံတွင် သီးနှံမျိုးစုံစိုက်ပျိုးနေသည့် အသားတင်စိုက်ဧရိယာဧက ၃၃ ဒသမ ၂ သန်း၏ ၂၀ရာခိုင်နှုန်းကျော်မှာ ဆည်ရေသောက်စိုက်ပျိုးဧရိယာများဖြစ်သည်။ ၎င်းဆည်ရေသောက် စိုက်ပျိုးဧရိယာများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ “ရေအသုံးချမှုစနစ်တကျ ပြုလုပ်ပြီး ရေသွင်းစိုက်ဧက ၆ သန်းကျော်ကို စပါး၊ ပဲ၊ စပါး/စပါး၊ နေကြာ၊ စပါး/စပါး၊ နှမ်း၊ စပါး/စပါးနှင့်တွဲပြီး သီးထပ်နှစ်မျိုး စသည်ဖြင့် မိမိကြိုက်နှစ်သက်ရာ သီးနှံများကို သုံးသီးစိုက်ပျိုးသွားနိုင်မည်ဆိုပါက တောင်သူများ၏လူမှု စီးပွားဘဝသည် များစွာပြောင်းလဲသွားမည်ကို တွေ့မြင်နိုင်ကြောင်း” နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ပူးပေါင်းပါဝင်ဆည်မြောင်းစနစ်ဖြင့် လယ်ယာကဏ္ဍနှင့် တောင်သူတို့၏ လူမှုစီးပွားဘဝမြှင့်တင်ရေး ဆွေးနွေးပွဲ ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းပေါင်းစည်းညီညွတ်
တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများနောက်ထပ် အဆင့်တစ်ဆင့်ဆီသို့ တက်လှမ်းခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ တစ်ဖက်တွင်လည်း ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှု တံခါးကို ဖွင့်ထားဆဲဖြစ်သကဲ့သို့ မည်သည့်အခြေအနေမျိုးတွင်မဆို ကြိုတင်ကန့်သတ်ချက်မထားဘဲ လာရောက်ဆွေးနွေးနိုင်ရန် ဖိတ်ခေါ်လက်ကမ်းထားဆဲပင်ဖြစ်သည်။ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲသို့ ရောက်ရှိမလာသေးသည့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့် မိမိတို့ဒေသ၏ အကျိုး၊ တိုင်းရင်းသားပြည်သူ လူထု၏အကျိုးနှင့် တိုင်းပြည်၏အကျိုးအတွက်အမြင် ကျယ်ကျယ်ဖြင့်ရှုမြင်ကာ ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်း အဖြေရှာကြမည်ဟု မျှော်လင့်မိသည်။
အဆင့်မြင့်ကုန်ကြမ်းမှ အဆင့်မီကုန်ချောထိ
နိုင်ငံ့စီးပွားမြင့်မားရေးအတွက် ကုန်ထုတ်လုပ်မှု မြှင့်တင်ရေး ဝိုင်းဝန်းဆောင်ရွက်ပေးရန် လိုသည်။ ကုန်ထုတ်လုပ်မှု မြှင့်တင်ရေးဟုဆိုရာတွင် အရေအတွက်အရရော၊ အရည်အသွေးအရပါ မြင့်မားစေရမည်ဖြစ်သည်။ မိမိတို့နိုင်ငံတွင် စက်မှုဇုန်များ တည်ထောင်ထားပြီး ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ မိမိတို့ထုတ်လုပ်လိုက်သည့် ကုန်စည်များ ပြည်တွင်းပြည်ပတွင် ဈေးကွက်ဝေစုများ ကျယ်ပြန့်စွာပိုမိုရရှိရေးအတွက်လည်း စုပေါင်းအင်အားဖြင့် ကြိုးပမ်းသွားကြရမှာ ဖြစ်သည်။
ကမ္ဘာ့လူငယ်၊ မြန်မာ့လူငယ်
ယနေ့ကမ္ဘာပေါ်တွင် လူငယ်ဦးရေတစ်ဘီလီယံခန့်ရှိရာ နိုင်ငံအသီးသီးတွင်ရှိနေကြသည့် ထိုလူငယ်များသည် ၎င်းတို့နိုင်ငံ၏ အနာဂတ်နှင့်ကမ္ဘာကြီး၏ အနာဂတ်ကိုပုံဖော်ဖန်တီးကြမည့် အင်အားစုများပင်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့လူငယ်လူဦးရေ၏ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများတွင် နေထိုင်လျက်ရှိကြပြီး ယင်းတို့အနက် လူနည်းစုကသာ လူမှုအသိုက်အဝန်းတွင် ဝင်ဆံ့ နိုင်ကြကာ လိုအပ်သောသတင်းအချက်အလက်၊ ပညာရေးနှင့် ဝန်ဆောင်မှုများရရှိကြကြောင်း၊ လူငယ်အများစုမှာ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှု၊ ပညာရေးနိမ့်ကျမှု၊ ကျန်းမာရေးနိမ့်ကျမှု၊ကျား/မ တန်းတူမညီမျှမှု၊ လိင်မှတစ်ဆင့် ကူးစက်သောရောဂါများအန္တရာယ်၊ မူးယစ်ဆေးဝါးအန္တရာယ်၊ အကြမ်းဖက်မှု၊ စစ်မက်ဖြစ်ပွားမှု၊ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း နည်းပါးမှုစသည်တို့အပါအဝင် စိန်ခေါ်မှုများစွာနှင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်ဟု ဆိုသည်။
မိခင်နို့ချိုတိုက်ဖို့ရာ၊ ဝိုင်းဝန်းပံ့ပိုးပညာပေးကာ၊ ယနေ့မှစအရှိန်မြှင့်ပါ
နှစ်စဉ်ဩဂုတ်လသည် အာဟာရဖွံ့ဖြိုးရေးရက်သတ္တပတ် လှုပ်ရှားမှုများ ဆောင်ရွက်သည့်လဖြစ်သည်။ ဩဂုတ်လ၏ ပထမပတ်သည် ကမ္ဘာ့မိခင်နို့တိုက်ကျွေးရေး ရက်သတ္တပတ်ဖြစ်ပြီး ဒုတိယပတ်သည် ငါးနှစ်အောက်ကလေးများနှင့် ကျောင်းသားလူငယ်များ အာဟာရဖွံ့ဖြိုးရေး ရက်သတ္တပတ်ဖြစ်သည်။ တတိယပတ်သည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်နှင့် နို့တိုက်မိခင်များ အာဟာရဖွံ့ဖြိုးရေး ရက်သတ္တပတ်ဖြစ်ပြီး စတုတ္ထပတ်သည် အိုင်အိုဒင်းချို့တဲ့မှု ပပျောက်ရေး ရက်သတ္တပတ်ဖြစ်သည်။
သတိပြုကာကွယ်ကြရဦးမည့် မျောက်ကျောက်ကူးစက်ရောဂါ
အာဖရိကတွင် စတင်ခဲ့သည့် မျောက်ကျောက်ရောဂါသည် ဥရောပကို ဗဟိုပြုကာကမ္ဘာတစ်ဝန်းသို့ ကူးစက်ပျံ့နှံ့လျက်ရှိသည်။ ကျောက်ရောဂါနှင့်တူပြီး မျောက်များတွင် ဖြစ်ပွားသည့် မျောက်ကျောက်ရောဂါ လူတွင်ကူးစက်ဖြစ်ပွားမှု စတင်တွေ့ရှိခဲ့သည်မှာ နှစ်ပေါင်း ၅၀ ကျော်ပြီဖြစ်သည်။ မူလက ကွန်ဂိုနိုင်ငံတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည့် မျောက်ကျောက်ရောဂါသည် အာဖရိက အနောက်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းနိုင်ငံများတွင် ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာအောင် ကျန်းမာရေးပြဿနာတစ်ရပ်အဖြစ် ဒုက္ခပေးလျက်ရှိရာမှ လွန်ခဲ့သည့် လအနည်းငယ်အတွင်းက ဥရောပနိုင်ငံ အချို့၊ အမေရိကန်နှင့် ကနေဒါနိုင်ငံတို့သို့ ကူးစက်ပျံ့နှံ့လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
စနစ်တကျနှင့် စိုက်သမျှရှင်သန်
သစ်ပင်သစ်တောများမရှိပါက မိမိတို့နေထိုင်ရာ မြေကမ္ဘာကြီးမှာ စကြဝဠာကြီးအတွင်းရှိအခြားဂြိုဟ်များကဲ့သို့ပင် သက်ရှိဇီဝတို့ ဆိတ်သုဉ်းလျက် ချောက်ချားဖွယ်အတိ ဖြစ်နေမည်ဖြစ်သည်။ သစ်ပင်သစ်တောများကြောင့်သာ ကမ္ဘာကြီးသည် စိမ်းစိုသာယာလျက် လူသားတို့အပါအဝင် သားငှက်တိရစ္ဆာန်နှင့် ဇီဝမျိုးစုံတို့ အပြန်အလှန် အမှီသဟဲပြုကာ ရှင်သန်နေထိုင်နေကြခြင်းဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် လူသားတို့၏ ပယောဂကြောင့် သစ်ပင်သစ်တောများမှာ တစ်စတစ်စလျော့နည်းပြုန်းတီးလျက်ရှိရာ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲတို့၏ နေရင်းဒေသများ ပျက်စီးဆုံးရှုံးခြင်းနှင့်အတူ ဂေဟစနစ်များမှာလည်း ပျက်စီးသွားကြရသည်။လူသားတို့အနေဖြင့် မိမိတို့ကြောင့်ပျက်စီးရသည့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်များကို မိမိတို့ကပင် ပြန်လည်ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းရန်တာဝန်အရှိဆုံးဖြစ်သည့်အလျောက် သစ်ပင်သစ်တောများ ပြန်လည်စိုက်ပျိုး တည်ထောင်မှု ပြုလုပ်ကြရခြင်းဖြစ်သည်။
ကျွဲ၊ နွားတိရစ္ဆာန် ကူးစက်ရောဂါ ကြိုတင်ကာကွယ်တားဆီးမှု အရေးပါ
မိမိတို့နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးမှာမြေယာအခြေပြုသည့် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးအပေါ်တွင် အဓိကတည်မှီလျက်ရှိသည်။ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေးတို့မှာ အပြန်အလှန် အမှီသဟဲပြုနေသော လုပ်ငန်းများဖြစ်သည့်အပြင် မြန်မာနိုင်ငံ၏လူဦးရေ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း မှီတင်းနေထိုင်ရာ ကျေးလက်ဒေသ၏လုပ်ငန်းများဖြစ်သည့် အလျောက်ခေတ်မီနည်းစနစ်များဖြင့် စီးပွားဖြစ်လုပ်ကိုင်ခြင်းအားဖြင့် တောင်သူများ ဝင်ငွေတိုးကာ လူမှုစီးပွားဘဝများ ဖွံ့ဖြိုးလာမည်ဖြစ်သည်။ ကျေးလက်စီးပွားရေးတွင် အရေးကြီးသည့် တိရစ္ဆာန်များ (အထူးသဖြင့် ကျွဲ၊ နွား) တို့ ကူးစက်ရောဂါများ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေးအတွက် နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ မြို့နယ်အသီးသီးတို့တွင် မွေးမြူရေးခြံပိုင်ရှင်များအား အသိပညာပေးခြင်း၊ တိရစ္ဆာန်ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးခြင်းတို့ကို သက်ဆိုင်ရာ ဌာနဝန်ထမ်းများက ကွင်းဆင်းဆောင်ရွက်ပေးလျက် ရှိကြသည်။
ဒီမိုကရေစီဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးအတွက် လိုအပ်သော ပေါင်းစည်းညီညွတ်သည့် နှလုံးသားများ
ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံသူနိုင်ငံသား တိုင်းရင်းသားပြည်သူများ၏ ဦးတည်မျှော်မှန်းချက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီးကို ဒီမိုကရေစီ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုကြီးအဖြစ် တည်ဆောက်ရန်ဖြစ်သည်။ ဖက်ဒရယ်ဟူသည် နိုင်ငံပြိုကွဲခြင်း၏အစ၊ နိုင်ငံလဲပြိုကျသွားရန်အတွက် အက်ကြောင်းအဖြစ် အနက်ကောက်ခဲ့ကြရာမှ ဖက်ဒရယ်ဟူသည် တန်းတူရည်တူ၊ စိတ်တူကိုယ်တူ ပေါင်းစည်းညီညွတ်ခြင်းအဖြစ် ရှုမြင်လာနိုင်သည်နှင့်အမျှ တိုင်းရင်းသား လူမျိုးစုံတို့ အတူတကွနေထိုင်ရာ နိုင်ငံတော်ကြီးကို ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံအဖြစ် တည်ဆောက်ရန် မျှော်မှန်းလာခြင်းလည်းဖြစ်သည်။ မတူကွဲပြားသည့် လူမျိုးစုများ၊ မျိုးနွယ်စုများအတူ ပေါင်းစည်းနေထိုင်ရာတွင် အပြန်အလှန် ရင်းနှီးချစ်ခင်မှု၊ နားလည်စာနာမှု၊ သွေးရင်းသားရင်းမိသားစုများအဖြစ် သဘောထားမှုတို့ စသည့် သွေးစည်းညီညွတ်မှု စိတ်ဓာတ်များ ရှင်သန်ထွန်းကားနေရန် အထူးလိုအပ်သည်။
မိတ်ဆွေကောင်း မိတ်ဆွေဟောင်း ဆုံးရှုံးရသည့် အကြမ်းဖက်မှု
ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှင်ဇိုအာဘေး လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံရသည့် တုန်လှုပ်ချောက်ချားဖွယ်မြင်ကွင်းမှာ အကြမ်းဖက်ဝါဒ၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုကို ထင်ရှားစွာပြသနေသည့် သာဓကတစ်ခုပင်ဖြစ်သည်။ ရည်ရွယ်ချက် ခိုင်ခိုင်မာမာမရှိဘဲ မုန်းတီးမှုသက်သက်မျှဖြင့် လက်ဖြစ်လူသတ်လက်နက်ကိုဖန်တီးကာ နိုင်ငံတွင် ထင်ရှားကျော်ကြားသူတစ်ဦးကို လူပုံအလယ်တွင် သတ်ဖြတ်ခဲ့ခြင်းက အိန္ဒိယမှ မဟတ္တမဂန္ဓီ၊ အမေရိကန်မှ ဂျွန်အက်ဖ်ကနေဒီတို့ လုပ်ကြံခံရသည့် သမိုင်းဝင်ဖြစ်စဉ်များနှယ်ပင်ဖြစ်သည်။