နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်သည် ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအဝေးအမှတ်စဉ် (၅/၂၀၂၄)တွင် နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အမျိုးသားရေးရည်မှန်းချက်နှစ်ရပ်ဖြစ်သည့် တိုင်းပြည်သာယာဝပြောရေးနှင့် စားရေရိက္ခာပေါများရေးနှင့်ပတ်သက်၍ အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိသည့်အခြေအနေများကို ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့သည်။

လူတိုင်း ကျန်းမာရေးအသိပညာ မြင့်မြင့်မားမားရှိနေကြပါမှလူတိုင်းကျန်းမာသည့် ဘဝရနိုင်ကြမည်။ ပြည်သူလူထုအတွင်း ကျန်းမာရေးအသိပညာများ ပြန့်ပွားနိုင်ရန်အတွက် သက်ဆိုင်ရာတို့က နည်းလမ်းအသွယ်သွယ်ဖြင့် ဖြန့်ဝေပညာပေးမှုများ ပြုလုပ်စေကာမူ အများစုမှာ သတိမမူ၊ ဂရုမပြု၊ အလေးမထားဘဲ ကျော်လွှားသွားလေ့ရှိသည်။ လူတိုင်း ကျန်းမာရေးအသိပညာ မြင့်မားရန်၊ ကျန်းမာရေးဗဟုသုတပြည့်စုံရန်လိုအပ်ပြီး သို့မှသာလျှင် ဖြစ်လာနိုင်သည့်ရောဂါအန္တရာယ်တို့ကို ကာကွယ်နိုင်မည်၊ ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်စွာနေထိုင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ယခုနှစ်ထုတ်ပြန်သည့် ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွက် ကလေးသူငယ်များနှင့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခဆိုင်ရာ အစီရင်ခံစာတွင် တပ်မတော်နှင့်ဆက်စပ်နေသည့်အဖွဲ့များနှင့် ပြည်သူ့စစ်တို့က ကလေးသူငယ် ၁၁၀၂ ဦးကို စုဆောင်းခဲ့ပြီး ကြီးလေးသောကျူးလွန်မှု ၆ ရပ်တို့ကို တပ်မတော်က ကျူးလွန်ကြောင်း စွပ်စွဲဖော်ပြခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်က အသိပေးတင်ပြခဲ့သည့် အထောက်အထားများကို မျက်ကွယ်ပြုပြီး ဆန့်ကျင်ဘက်အဖွဲ့များ၏ မမှန်ကန်သောအချက်များဖြင့် စွပ်စွဲပြောကြားခြင်းမှာ တရားမျှတမှုမရှိပေ။

သစ်ပင်သစ်တောများ တည်ရှိခြင်းသည် ရာသီဥတုကို မျှတကောင်းမွန်စေပြီး ရေအရင်းအမြစ်များကို ထိန်းသိမ်းပေးနိုင်ခြင်း၊ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များမှ ကာကွယ်ပေးနိုင်ခြင်း၊ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများ တိုးပွားစေနိုင်ခြင်းနှင့် ရေမြေသဘာဝအနေအထားတို့ကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ပေးခြင်းစသည့် အကျိုးကျေးဇူးများ ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် သစ်တောပြုန်းတီးမှု အများဆုံးနိုင်ငံများတွင် ပါဝင်လျက်ရှိရာ သစ်တောများ ပြန်လည်တည်ထောင်ရေးအတွက် စီမံကိန်းရေးဆွဲဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

ဗလငါးတန်နှင့်ပြည့်ဝသော လူငယ်လူရွယ်များ ပြုစုပျိုးထောင်ပေးနိုင်မှ ပိုမိုကောင်းမွန်သော အနာဂတ်နိုင်ငံတော်ကို တည်ဆောက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ လူငယ်လူရွယ်များ ဗလငါးတန်ပြည့်ဝရေး၊ အရည်အသွေးပြည့်ဝသော လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်များ ပျိုးထောင်ရေးအတွက် စဉ်ဆက်မပြတ် ပညာသင်ကြားရေးနှင့် ပညာရည်မြင့်မားရေးကို အလေးထားဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။

သမ္မာအာဇီဝဆိုသည်မှာ မှန်ကန်သောအသက်မွေးခြင်း၊ ကောင်းသောအသက် မွေးဝမ်းကျောင်းပြုခြင်းဟု တရားတော်တွင်ဆိုသည်။ ကာယဒုစရိုက် ၃ ပါး၊ ဝဇီဒုစရိုက် ၄ ပါးတို့နှင့် ကင်းလွတ်၍ မည်သူ့ကိုမျှထိခိုက်နစ်နာမှုမဖြစ်စေသော အသက်မွေးမှုကို သမ္မာအာဇီဝဟုဆိုသည်။ သမ္မာအာဇီဝသည် မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးအမြတ်တရားတွင်ပါဝင်ပြီး မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်းအထိပင် အထောက်အပံ့ကောင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းသော အစားအသောက်များကို ပြည်သူများ စားသုံးနိုင်ရေးအတွက် အစားအသောက်ကွင်းဆက်တစ်လျှောက် တာဝန်ယူဆောင်ရွက်နေကြသည့် ဌာနဆိုင်ရာများက မိမိတို့နှင့်သက်ဆိုင်ရာကဏ္ဍအလိုက် ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် အသေးစိတ်ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ အဆိုပါအစည်းအဝေးတွင် ကဏ္ဍခြောက်ခုကို အသေးစိတ်ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးခဲ့ကြရာ နယ်စပ်မှတရားမဝင် အစားအသောက်တင်သွင်းမှု ထိန်းချုပ်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်များ၊ တက္ကသိုလ်စားသောက်ဆိုင်များနှင့် ဧည့်ခံကျွေးမွေးရေးဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းစဉ်များ၊ အဝေးပြေးလမ်းမတစ်လျှောက်နှင့် ကားရပ်နားစခန်းများရှိ စားသောက်ဆိုင်များ၊ ဟိုတယ်၊ မိုတယ်များရှိ စားသောက်ဆိုင်များ၏ အစားအသောက်ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်များ၊ ဈေးကွက်အတွင်း ရောင်းချလျက်ရှိသည့် တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များ၊ အင်းဆက်များ၊ ပိုးကောင်များ၏ အစားအသောက်ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်များ၊ အစားအသောက်စံချိန်စံညွှန်းများ ရေးဆွဲထုတ်ပြန်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်များ ပါဝင်သည်။

မြစ်များသည် အများအားဖြင့် တောင်ကုန်းတောင်တန်း၊ အရည်ပျော်နေသော ရေခဲမြစ်များမှ မြစ်ဖျားခံကာ မြေနိမ့်ပိုင်းသို့ စီးဆင်းသွားသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဧရာဝတီ၊ ချင်းတွင်း၊ သံလွင်မြစ်ကြီးသုံးသွယ်သည် မြင့်မားသော တောင်ကုန်းတောင်တန်းများမှ စီးဆင်းလျက်ရှိသည်။ ယခုမိုးရာသီကာလ အရှိန်ရလာသောအခါတွင် တောင်ကုန်းတောင်တန်းများမှ စီးဆင်းလာသော အဆိုပါမြစ်ရေများကြောင့် မြေပြန့်ဒေသများတွင် ရေကြီးရေလျှံအန္တရာယ်များနှင့် ကြုံတွေ့နိုင်သည်ကို သတိပြုရမည်ဖြစ်သည်။

၂၀၁၄ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းကို အခြေခံ၍ တွက်ချက်ထုတ်ပြန်သည့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့စာရင်းအရ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လူဦးရေ ၅၆ ဒသမ ၂ သန်းရှိသည့်အနက် အမျိုးသားဦးရေ ၂၆ ဒသမ ၈ သန်းနှင့် အမျိုးသမီးဦးရေ ၂၉ ဒသမ ၄ သန်းရှိနေသည်။ အမျိုးသမီးဦးရေသည် ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် ၅၂ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ဖြစ်ရာ နိုင်ငံ့လူဦးရေ၏ထက်ဝက်ကျော် အင်အားရှိနေခြင်းပင်ဖြစ်သည်။