နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသည် ထိုနိုင်ငံသားတိုင်း၏ ကျန်းမာကြံ့ခိုင်မှုနှင့် စိတ်နေစိတ်ထားတို့ တိုက်ရိုက်အချိုးကျလျက်ရှိသည်ဟု မှတ်သားဖူးပါသည်။ သို့ဖြစ်၍လည်း အားကစားနှင့်လူငယ်ရေးရာ ဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် တစ်မျိုးသားလုံး ကျန်းမာကြံ့ခိုင်ရေး၊ အားကစားနည်းအလိုက် မျိုးဆက်သစ်များ စဉ်ဆက်မပြတ်ပေါ်ထွက်ရေးမှသည် နိုင်ငံတကာအားကစားပြိုင်ပွဲများတွင် အောင်မြင်မှုရရှိရေးနှင့် လူငယ်လူရွယ်များ၏ ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များကို ဦးတည်ရည်မှန်းချက်များအဖြစ် သတ်မှတ်အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံတော်စီမံ အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ၏ ဦးတည်ချက် (၉) ရပ်တွင် ပါဝင်သော လူမှုရေးဦးတည်ချက် (၃) ရပ်၌ တစ်မျိုးသားလုံး သက်ရှည်ကျန်းမာကြံ့ခိုင်ရေးအတွက် ပြည်သူအားလုံးအကျုံးဝင်သည့် ကျန်းမာရေးကဏ္ဍနှင့် အားကစားကဏ္ဍမြှင့်တင်ဆောင်ရွက်ရေးနှင့် နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များ၌ လူငယ်များအနေဖြင့် အဓိကစွမ်းအားစုအဖြစ် ပါဝင်နိုင်ရေး၊ ဗလငါးတန်နှင့်ပြည့်စုံသော လူငယ်များဖြစ်စေရန် လူငယ်ကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်ရေးဆိုသည့် ဦးတည်ရည်မှန်းချက်များကို ချမှတ်ပေးခဲ့ပါသည်။ အားကစားနှင့် လူငယ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ အဓိကဦးစားပေးဖော်ဆောင်လျက်ရှိသည့် တစ်မျိုးသားလုံး ကျန်းမာကြံ့ခိုင်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များကို အောင်မြင်အောင် ဖော်ဆောင်နိုင်မည်ဆိုပါက ကျန်လုပ်ငန်းစဉ် (၂) ရပ်မှာလည်း ကျွဲကူးရေပါဆိုသကဲ့သို့ အောင်မြင်မှု ရရှိလာနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံမှ ဆောင်ခရမ်ဟူသည့် ရေကစားပွဲတော်အား ကမ္ဘာ့ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်စာရင်းဝင်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုလိုက်သဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ထိုင်းနိုင်ငံ ဆောင်ခရမ်ပွဲတော်အား ဝှဲချီးကျင်းပကာ နာမည်ကျော်အနုပညာရှင်များဖြင့် promotion ဆင်းကာ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတိုးတက်စေရေး လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြပါသည်။ ထိုအဖြစ်အပျက်နှင့် ပတ်သက်၍ မြန်မာ့ရိုးရာအတာသင်္ကြန်ပွဲတော်အား ထိုင်းတို့မှ ခိုးသွားသည်ဆိုသူဆို၊ အစိုးရ အလုပ်မလုပ်ဘူးဆိုသူဆို၊ ဒီတိုင်းကြည့်နေရမှာလားဆိုသူဆို စသဖြင့်ဝေဖန်သံများစွာ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပါ သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံမှ ဆောင်ခရမ်အား ICH (Intangible Cultural Heritage) ဟူသည့် ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှု UNESCO သို့တင်ရာတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသားတို့ နှစ်စဉ် နှစ်တိုင်းဆင်နွှဲသည့် ပွဲတော်တစ်ခုအနေဖြင့်သာတင်ခဲ့ပြီး မြန်မာ့ရိုးရာအတာသင်္ကြန်၏ မူရင်းပုံစံ ဖြင့် တင်ခွင့်မရရှိခဲ့သည်ကို သိရှိသူနည်းပါးလှသည်။ မြန်မာ့ရိုးရာအတာသင်္ကြန်ကိုလည်း ICH စာရင်းဝင်ရန်အတွက် မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့ (Myanmar Cultural Heritage Trust) ကဲ့သို့ NGO အဖွဲ့များ၊ Living Myanmar Media Group နှင့် Ko Hein’s Vlog ကဲ့သို့ မီဒီယာနှင့် ဆိုရှယ်မီဒီယာအဖွဲ့များ၊ မြန်မာ့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုအား ချစ်မြတ်နိုးသည့် ပညာရှင်များနှင့် ပြည်သူများ ပူးပေါင်းကာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ကြိုးစားဆောင်ရွက် ခဲ့ကြောင်း ကြားသိရပါသည်။

မသန်သော်လည်း စွမ်းရမည်ဆိုသော ဆောင်ပုဒ်ကို တော်တော်များများ သိရှိကြသည်။ ကျန်းမာသန်စွမ်းမှုမရှိသော လူတစ်ဦးသည် လုပ်ဆောင်နိုင်မှု စွမ်းရည်ရှိရမည်ဟုဆိုလိုခြင်း ဖြစ်သည်။ မသန်စွမ်းသူများ၏ လုပ်ရည်ကိုင်ရည်များ တိုးတက်မြင့်မားလာစေရန် ၎င်းတို့၏ကျန်းမာရေး၊ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေးရပိုင်ခွင့်များ အပြည့်အဝရရှိရေး ဆောင်ရွက်ပေးရန်မှာ လူသားတိုင်း၏ တာဝန်ဖြစ်သည်။

လေထုဟုဆိုလျှင် … ကျွန်ုပ်တို့နှာခေါင်းဝရှေ့မှသည် ကောင်းကင်ယံထိရှိသော အငွေ့များ။ ထိုဓာတ်ငွေ့များတွင် အောက်ဆီဂျင် ၂၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ နိုက်ထရိုဂျင် ၇၈ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အခြားဓာတ်ငွေ့ ၁ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်ကြသည်။ ဓာတ်ငွေ့များကို ကျွန်ုပ်တို့မမြင်နိုင်သော်လည်း လေတိုက်သည့်အခါ သစ်ရွက်သစ်ကိုင်းများ လှုပ်သည်ကိုမြင်ရ၏။ ယပ်ခတ်သည့်အခါ၊ ပန်ကာဖွင့်သည့်အခါ လေနှင့် ထိတွေ့သည်ကိုသိ၏။ ရနံ့သင်းသည့် အမွှေးအကြိုင်တို့ နှာခေါင်းဝရောက်ကာ အနံ့ရသည်မှာ လေထုက သယ်ဆောင်ပို့ဆောင်ပေးသည်ဟု သိပ္ပံပညာက ရှင်းပြ၏။ လေသည် ဓာတ်ငွေ့ငါးမျိုးပါဝင်သော အရောအနှောဖြစ်သည်။ အောက်ဆီဂျင်၊ နိုက်ထရိုဂျင်၊ အာဂွန်၊ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်နှင့် ရေခိုးရေငွေ့တို့ပါဝင်သည်။ ပထမလေးမျိုးတို့သည် ဓာတ်ငွေ့များအဖြစ် လေထုတွင်ရှိကြသည်။

ပွင့်လင်းရာသီ ခြောက်သွေ့ကာလသို့ ရောက်ရှိလာပါပြီ။ တောမီးနှင့် အခြားမီးလောင်ကျွမ်းမှုများကြောင့် အန္တရာယ်ကြီးမားလှသော မီးခိုးမြူငွေ့ညစ်ညမ်းမှုများ ဖြစ်ပွားလာ နိုင်သည့်ကာလဖြစ်ပါသည်။ မီးခိုးမြူငွေ့များသည် တစ်နေရာမှ တခြားတစ်နေရာ၊ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံမှ အခြားတစ်နိုင်ငံဆီသို့ လေတိုက်ခတ်မှုနှင့်အတူ အလွယ်တကူရွေ့လျားပျံ့နှံ့ရောက်ရှိနိုင်သည်။ လေထုညစ်ညမ်းမှုကို ဆိုးရွားစွာဖြစ်စေနိုင်သည်။ သက်ရှိလူသားများ၊ အပင်နှင့်တိရစ္ဆာန်များအပေါ် အလွန်အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။

ပဉ္စမအကြိမ်မြောက် နိုင်ငံတော်အဆင့်အမျိုးသားအားကစားပွဲတော်ကြီးကို နေပြည်တော်တွင် ခမ်းနားသိုက်မြိုက်စည်ကားစွာ ကျင်းပမည်ဖြစ်ရာ ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းဒေသကြီး အသီးသီးမှ အားကစားမောင်မယ်များသည် မိမိတို့ပြိုင်ပွဲဝင်ကြမည့် အားကစားကဏ္ဍအသီးသီးတွင် အနိုင်ယူဗိုလ်စွဲနိုင်ရန် စိတ်အားထက်သန်စွာ အားကြိုးမာန်တက် လေ့ကျင့်နေကြသည်ကိုလည်းကောင်း၊ သက်ဆိုင်ရာ ပြည်နယ်တိုင်းအစိုးရအဖွဲ့အစည်းများက စနစ်တကျစခန်းသွင်းကာ လိုအပ်သည်များကို ပံ့ပိုးကူညီဖြည့်ဆည်းအားပေးနေကြသည်များကိုလည်းကောင်း၊ ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနား၊ ပိတ်ပွဲအခမ်းအနားများကို နိုင်ငံတော်အဆင့်ခမ်းနားထည်ဝါစွာ ကျင်းပနိုင်ရေးအတွက် ကျောင်းသား ကျောင်းသူများ၊ အားကစားအဖွဲ့အစည်းများ၊ နည်းပြဆရာ၊ ဆရာမများ၊ အနုပညာရှင်များ၏ လေ့ကျင့်ပြင်ဆင်နေမှုများကိုလည်းကောင်း နေ့စဉ်ထုတ်သတင်းစာများ၊ မြန်မာ့ရုပ်မြင်သံကြားအစီအစဉ်များတွင် ဖတ်ရှု၊ တွေ့မြင်နေရသည့် မြင်ကွင်းများသည် နိုင်ငံတော်အစိုးရက အားကစားလောကမြင့်မားတိုးတက်ရေးအတွက် အလေးထားဆောင်ရွက်နေသည်ကို ထင်သာမြင်သာလျက်ရှိပါသည်။

၁၉၈၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအတွင်းက ရန်ကုန်မြို့ အောင်ဆန်းအားကစားကွင်း၌ နှစ်စဉ်ကျင်းပခဲ့သော ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းဘောလုံးပြိုင်ပွဲများက အကြိတ်အနယ်ရှိလှသည်။

၁၉၂၄ ခုနှစ်မှစ၍ ဘောဂဗေဒဌာန (စီးပွားရေး ပညာဌာန) (Department of Economics) ကို စတင်တည်ထောင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ပညာရပ်များ စတင်သင်ကြားပို့ချခဲ့သည်မှာ ယခု ၂၀၂၄ ခုနှစ်ဆိုလျှင် စီးပွားပညာ နှစ်တစ်ရာတိုင်ခဲ့ပြီ။ ယခု ကျင်းပဆောင်ရွက်နေသော ကြုံတောင့်ကြုံခဲ စီးပွားရေးပညာ နှစ် (၁၀၀) အခမ်းအနားသို့ ဆရာသမား၊ စီးပွားရေးပညာ ညီအစ်ကိုမောင်နှမ ဦးရေ ၁၁၀၀ ကျော် တက်ရောက်လာကြပါသည်။ ဝမ်းသာပီတိများစွာဖြင့် ကြိုဆိုမိသည်။ တက်ရောက်လာသူအားလုံးက မတွေ့မမြင်ရသည်မှာကြာသော ဆွေမျိုး သားချင်း သွေးရင်းများပမာ ဝမ်းသာဝမ်းနည်း ကြည်နူးသောမျက်နှာများဖြင့် အီကိုအသွေးအသားတို့၏ ချစ်ခင်သွေးစည်းမှုကို မြင်ရသည့်မြင်ကွင်းက ဘဝတစ်သက်တာ အမှတ်ရစရာပါ။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်သည် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၌ ကျင်းပပြုလုပ်သည့် (၈) ကြိမ်မြောက် မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၊ (၁၀) ကြိမ်မြောက် ဧရာဝတီ-ကျောက်ဖရား - မဲခေါင် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မဟာဗျူဟာထိပ်သီးအစည်းအဝေးနှင့် (၁၁)ကြိမ်မြောက် ကမ္ဘောဒီးယား - လာအို - မြန်မာ - ဗီယက်နမ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများသို့ တက်ရောက်ခဲ့ပါသည်။ ထို့ပြင် နောက်နှစ်တွင်ကျင်းပမည့် ဧရာဝတီ-ကျောက်ဖရား-မဲခေါင်စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မဟာဗျူဟာထိပ်သီးအစည်းအဝေး၏ အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်လွှဲပြောင်းလက်ခံခဲ့ပါသည်။

ထိုနေ့ညဉ့်ဦးယံမှစကာ မန္တလေးရတနာပုံ မင်းနေပြည်၏ အထက်မိုးတိမ်ကင်းသော ကောင်းကင်ယံ၌ ဥက္ကာပျံများ ထူးထူးခြားခြား တဖွဲဖွဲ ကြွေနေသည်။ တစ်မိနစ်လျှင် ဥက္ကာပျံပေါင်း ၆၀၀ ထက်မနည်း ကောင်းကင်ကို ဖြတ်သန်းကြွေကျခဲ့သည့် ထိုဖြစ်စဉ်သည် ကမ္ဘာ့မှတ်တမ်းဝင်သည့် ကြယ်မုန်တိုင်းဖြစ်စဉ်တစ်ခု (apectacular meteor storm) ဖြစ်သော်လည်း ၁၉ ရာစုကာလ မြန်မာလူမျိုးတို့အဖို့မူ စိုးရိမ်ထိတ်လန့်ဖွယ် အတိတ်နိမိတ် တစ်ခုဖြစ်နေသည်။