ဆရာကြီးက ဤစာရေးသူဖတ်ရန်ဟုပြောကာ အမေရိကန်မှ ဘာသာဗေဒပါမောက္ခစာရေးဆရာပညာရှင် နိုအမ်ချွမ်စကီး (Noam chumski) ရေးသားသော အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများတွင် အမေရိကန်မွှေနှောက်နေပုံ စာအုပ်တစ်အုပ်ပေးခဲ့သည်။

ယူကရိန်းစစ်တန်းလန်းမှာ အစ္စရေးစစ်က ဖြစ်ရပြန်ပြီ။ ကမ္ဘာကြီးအနေနဲ့တော့ သင်ခန်းစာတွေရပြီးရင်း ရနေဆဲပါပဲ။ ဟားမတ်စ်တွေ အစ္စရေးကို စတိုက်ပြီး တစ်ရက်၊ နှစ်ရက်အတွင်း ကမ္ဘာ့စာမျက်နှာတွေကနေ အပယ်ခံဘဝရောက်နိုင်တဲ့ ဇာလန်စကီးနဲ့ အနောက်အုပ်စုဆီက အထောက်အပံ့ကို မှီခိုလို့မရနိုင်တော့တဲ့ ယူကရိန်းသင်ခန်းစာ၊ အကြမ်းဖက်စကားလုံးကို မလိုတစ်မျိုး၊ လိုတစ်မျိုးသုံးနေတဲ့ Double standard နဲ့ စံနှစ်မျိုးထားတဲ့ အမေရိကန်နဲ့အီးယူ၊ အချိန်ကိုက်တစ်ပြိုင်တည်း မထင်မှတ်ထားတဲ့အချိန်မှာ မထင်မှတ်ထားတဲ့ နည်းဗျူဟာနဲ့ ဟားမတ်စ်တို့ အစ္စရေးကို ဝင်တိုက်သွားပုံတွေဟာ အလားတူဖြစ်စဉ်မျိုး ခံစား ခဲ့ရဖူးတဲ့ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံအတွက်တော့ ထပ်တူနီးပါး သတိရစရာ သင်ခန်းစာတစ်ခုအဖြစ် ထပ်တိုးရောက်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။

ယခင်ကာလက နိုင်ငံတကာအခြေအနေ (ကမ္ဘာ့အခြေအနေ)သည် ယခု(မျက်မှောက်ကာလ) အခြေအနေများနှင့်ထူးမခြားနားဟု ဆိုရပေမည်။ ယခင်ကာလသည် အေးချမ်းတည်ငြိမ်စွာ မိမိတို့နိုင်ငံ၊ မိမိတို့လူမျိုးကောင်းကျိုးညီညာစွာ ဆောင်ရွက်ကြိုးပမ်းနေကြသော ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစုကို အရင်းရှင်စက်မှုနိုင်ငံများမှ လောဘလွန်၊ မောဟကျွံ၊ မာနတံခွန်ထူနေကြသည့် ကမ္ဘာ့လက်တစ်ဆုပ်စာမျှသာရှိသော နယ်ချဲ့သမားများက စွက်ဖက်ကျူးကျော် တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ချုပ်ကိုင် ကုပ်သွေးစုပ်ဒုက္ခပေးခဲ့ကြသည်။ ယနေ့ခေတ် ထိုနယ်ချဲ့နိုင်ငံတွင် နောင်တ၊ သံဝေဂ၊ အသိမှန်တွေရပြီး ဥပုသ်စောင့်ကုန်ကြပြီလား။ ကမ္ဘာသူကမ္ဘာသား (မြန်မာများအပါအဝင်) အားလုံးက နယ်ချဲ့အုပ်စု၏ လုပ်ဆောင်နေမှုအဝဝတွင် ကမ္ဘာ့အန္တရာယ်ပို၍ပင် ဆိုးလာပါသေးတယ်ဟု ပြောပြနေကြပေပြီ။

ဘူမိဥယျာဉ်(Geopark)ဆိုတာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ တစ်မူထူးခြားထင်ရှားတဲ့ ဘူမိဆိုင်ရာ သွင်ပြင်လက္ခဏာတွေ၊ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲတွေ၊ ယဉ်ကျေးမှုရိုးရာဓလေ့နဲ့ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တွေ စုစည်းတည်ရှိတဲ့ နေရာဒေသတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဘူမိဥယျာဉ်ထဲမှာဆိုရင် သဘာဝအခြေခံခရီးသွားလုပ်ငန်းနဲ့ ဘူမိဆိုင်ရာ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ အသိပညာပေးအစီအစဉ်တွေနဲ့ သုတေသနလုပ်ငန်းတွေ စတာတွေပါဝင်မှာဖြစ်ပြီး အဲဒီဒေသရဲ့ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို ခြုံငုံထည့်သွင်းစဉ်းစားကာ စီမံအုပ်ချုပ်ထားတဲ့ နယ်မြေတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ဒေသခံပြည်သူတွေရဲ့အကြောင်းနဲ့ အင်မတန်ကျယ်ပြန့်လှတဲ့ သိပ္ပံနဲ့ဝိဇ္ဇာပညာရပ်ဆိုင်ရာ အခြေခံအကြောင်းအရာတွေ ပေါင်းစုထားရာ နေရာဒေသတစ်ခုလို့လည်း ဆိုနိုင်ပါတယ်။

တစ်ကြိမ်စိုက်ပျိုးပြီး စနစ်တကျပြုစုကာ နှစ်စဉ်ဝင်ငွေရရှိနိုင်သည့်အတွက် စပျစ်စိုက်ပျိုးခြင်းကို တောင်သူအများ စိတ်ဝင်စားလာကြသည်။ စပျစ်စိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် စိုက်ပျိုးသူတောင်သူများ ဝင်ငွေရရှိသကဲ့သို့ ခြံလုပ်သားများအတွက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းကိုလည်း ဖော်ဆောင်ပေးနိုင်သည်။ နိုင်ငံအတွင်း စပျစ်စိုက်ပျိုးခြင်းကို အသီးစားသုံးမှုအတွက် စိုက်ပျိုးခြင်းသာမက တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်ဖြစ်သော စပျစ်ဝိုင်အဖြစ်ပါ ရည်မှန်းထုတ်လုပ်လာကြသည်။

ယူကရိန်းစစ်တန်းလန်းမှာ အစ္စရေးစစ်က ဖြစ်ရပြန်ပြီ။ ကမ္ဘာကြီးအနေနဲ့တော့ သင်ခန်းစာတွေရပြီးရင်း ရနေဆဲပါပဲ။ ဟားမတ်စ်တွေ အစ္စရေးကို စတိုက်ပြီး တစ်ရက်၊ နှစ်ရက်အတွင်း ကမ္ဘာ့စာမျက်နှာတွေကနေ အပယ်ခံဘဝရောက်နိုင်တဲ့ ဇာလန်စကီးနဲ့ အနောက်အုပ်စုဆီက အထောက်အပံ့ကို မှီခိုလို့မရနိုင်တော့တဲ့ ယူကရိန်းသင်ခန်းစာ၊ အကြမ်းဖက်စကားလုံးကို မလိုတစ်မျိုး၊ လိုတစ်မျိုးသုံးနေတဲ့

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ယခုနှစ်ဆန်းပိုင်းမှစ၍ အပူချိန်မြင့်တက်ခြင်း၊ မုတ်သုံဝင်ရောက်မှု နောက်ကျခြင်း၊ မုန်တိုင်းများဖြစ်ပေါ်နေခြင်း၊ မိုးဦးကာလ မိုးရရှိမှုနည်းခြင်း စသည့်လက္ခဏာများ ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ လတ်တလောတွင်လည်း အားကောင်းသော လေဖိအားနည်းရပ်ဝန်းကြောင့် ဒေသအလိုက် မိုးရွာသွန်းမှုများ၊ ရေကြီးရေလျှံမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေသော်လည်း မကြာမီကာလအတွင်း အယ်လ်နီညိုဖြစ်စဉ်၏ အစောပိုင်းကာလကို စတင် ရင်ဆိုင်ရနိုင်ခြေရှိနေသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံသည် ၁၂၇၇၂၀ စတုရန်းမိုင်ကျယ်ဝန်းပြီး မလေး၊ တရုတ်၊ အိန္ဒိယလူမျိုးများ နေထိုင်ကြကာ ၂၀၂၃ ခုနှစ် လူဦးရေစစ်တမ်းအရ လူဦးရေ ၃၄ သန်းကျော်ရှိ၍ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ၄၄ ခုမြောက် လူဦးရေအများဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည်။ စည်းမျဉ်းခံ ရွေးကောက်ခံဘုရင်စနစ်ကျင့်သုံးသော ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှ၏ တစ်ခုတည်းသော ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံ ဖြစ်ပါသည်။ မလေးရှားနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေးပေါ်လစီမှာ ကြားနေဝါဒအပေါ်တွင် အခြေခံထားပြီး မည်သည့်နိုင်ငံရေးစနစ် ကျင့်သုံးသည့်နိုင်ငံဖြစ်စေ မလေးရှားကမူ ငြိမ်းချမ်းစွာအတူယှဉ်တွဲနေ ထိုင်ရေးမူဖြင့်သာ ဆက်ဆံသည်ကို တွေ့ရပါသည်။

နိုင်ငံအတွင်း သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တစ်ခုခုနှင့် ရင်ဆိုင်တွေ့ကြုံလာရသည့်အခါတိုင်း ရှေ့တန်းကျကျ မားမားမတ်မတ်ရပ်တည် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပေးသော ဝန်ကြီးဌာနကို ပြောပါဆိုလျှင် လူမှုဝန်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် ပြန်လည်နေရာချထားရေးဝန်ကြီးဌာနကို ညွှန်ပြရပေလိမ့်မည်။ အဆိုပါဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် နိုင်ငံတော်စီမံ အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူဆောင်ရွက်နေသော အမျိုးသား သဘာဝဘေး အန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှုကော်မတီကို အဓိက