နိုင်ငံကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် တည်ဆောက်ရာတွင် တန်ဖိုးမြင့်မားသည့် လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်များ မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပြီး နိုင်ငံတွင် တည်ရှိနေသည့် လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်ကို တန်ဖိုးမြင့်မားလာစေရန် ပြုစုပျိုးထောင်ရာတွင်မူ နိုင်ငံ၏ ပညာရေး ကဏ္ဍတွင် အရည်အသွေးမြင့်မားသည့်ဆရာများ မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။ လက်ရှိ မိမိတို့နိုင်ငံက ပိုင်ဆိုင်ထားသည့် လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်၏ အခြေအနေမှာ အားရဖွယ်အခြေအနေမဟုတ်။ သက်ငယ် သက်ကြီး စာမတတ်သူများ သန်းနှင့်ချီ၍ ရှိနေသည်။ နိုင်ငံသားအများစုမှာ အခြေခံပညာအလယ်တန်းအဆင့်မျှသာ တတ်မြောက်သည်။ နိုင်ငံလူဦးရေနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ဘွဲ့ရသူ အရေအတွက်မှာ ရှိသင့်ရှိထိုက်သလောက်မရှိဘဲ နည်းနေသည်။ သို့ဖြစ်ရာ အမျိုးသားပညာရေးကဏ္ဍ မြင့်မားလာရေးအတွက် ကျောင်းနေအရွယ်ကလေးတိုင်း ကျောင်းနေရာခိုင်နှုန်းမြင့်မားရေး၊ ကျောင်းသား ကျောင်းသူတိုင်း အတန်းပညာများ တတ်မြောက်ရေး၊ တန်းစဉ်ကူးပြောင်းမှုနှုန်း မြင့်မားရေးတို့ကို မဖြစ်မနေ ဆောင်ရွက်သွားကြရမည် ဖြစ်သကဲ့သို့ မြန်မာ့လူ့ဘောင်ကို ဉာဏ်ပညာဖြင့် တည်ဆောက်ထားသည့် လူ့ဘောင်အသိုက်အဝန်းဖြစ်လာစေရန်မှာ ဆရာ ဆရာမများ၏ တာဝန်ပင်ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ရှည်လျားစွာ ထိစပ်နေသည့် အရှေ့တောင်အာရှ၏ တစ်ခုတည်းသောနိုင်ငံဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယအရှေ့မြောက်ဘက်တွင် ကုန်းတွင်းနယ်နိမိတ် ထိစပ်နေသကဲ့သို့ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်တွင် ရေနယ်နိမိတ်ထိစပ်နေသောနိုင်ငံဖြစ်သည်။ ရှေးကာလ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင် သက်တော်ထင်ရှားရှိစဉ်ကတည်းကစ၍ ဘာသာသာသနာ၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ စာပေ၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးမှအစ ကူးလူးဆက်နွှယ်ခဲ့သည့် တစ်မြေတည်း၊ တစ်ရေတည်းနိုင်ငံဖြစ်သည်။

မြန်မာနှင့် အိန္ဒိယတို့ နှစ်နိုင်ငံအကြား ဘာသာရေး၊ စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုတို့အရ ဆက်နွှယ်မှုများမှာ နှစ်ပေါင်းထောင်ချီ ရှည်ကြာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ၁၉ ရာစုအတွင်း ဗြိတိသျှကိုလိုနီဘဝသို့ နှစ်နိုင်ငံစလုံး ကျရောက်ခဲ့ရပြီး ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ပြီးကာလတွင် နှစ်နိုင်ငံလုံး ရှေ့ဆင့်နောက်ဆင့် လွတ်လပ်ရေးရရှိကာ တရားဝင် သံတမန်ဆက်ဆံရေးလည်း စတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ရာ ယခုအခါ စိန်ရတုပင် ကျော်လွန်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။

“နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှု (National Culture)၊ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ် (National Spirit) နှင့် တန်ဖိုးထားမှုစနစ် (Value System) များသည် ဒေသတစ်ခု၏ အချုပ်အနှောင်မဲ့တိုးတက်မှု (Independent Development) အတွက် အလွန်အရေးပါသည့် အခြေခံအကြောင်းတရားများပင်ဖြစ်ကြောင်း” (၂၅) ကြိမ်မြောက် ငွေရတုအထိမ်းအမှတ် မြန်မာ့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု အဆို၊ အက၊ အရေး၊ အတီး ပြိုင်ပွဲ ဆုချီးမြှင့်ပွဲအခမ်းအနားတွင် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ပြောကြားခဲ့သည်။

အမှိုက်သရိုက်များရှုပ်ပွနေသည့် လမ်းမ၊ လမ်းသွယ်များနှင့် လူသွားစင်္ကြံပေါ် ပိတ်ဆို့ရောင်းချနေကြသည့် ဈေးသည်များ၊ စည်းကမ်းမဲ့မောင်းနှင်ပြီး ရပ်ချင်သလိုရပ်ထားသည့် ကားများ၊ သွယ်တန်းချင်သလိုသွယ်တန်းထားပြီး မြင်မကောင်းအောင်ရှုပ်ထွေးနေသည့် မီးကြိုး၊ ဖုန်းကြိုး၊ ဆက်သွယ်ရေးကြိုးများ၊ မိုးစင်စင်လင်းပြီးသည့်တိုင် မီးမပိတ်သေးသည့် ဓာတ်မီးတိုင်များ၊ အနံ့ဆိုးများထွက်ပေါ်နေပြီး ဘေးသို့လျှံကျနေသည့် အမှိုက်ပုံးများ စသည် စသည်ဖြင့် ပရမ်းပတာမြင်ကွင်းများနှင့် စည်းမဲ့ကမ်းမဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းမျိုးကို မည်သူမျှနှစ်မြို့ကြမည်မဟုတ်။ သို့သော် ပြည်သူလူထုအတွင်း ပြည်သူ့တာဝန်ကို သိရှိကျေပွန်သူတို့ နည်းပါးသည့်အခါ၊ ဝန်ထမ်းများလည်း တာဝန်မကျေပွန် သည့်အခါတွင် ထိုလူ့အဖွဲ့အစည်းမျိုးမှာ အထက်တွင်ဖော်ပြခဲ့သည့် မြင်ကွင်းမျိုးကို နေ့စဉ်ရှောင်မလွတ်အောင် မြင်တွေ့နေ ကြရမည်ဖြစ်သည်။

​​​​​​​ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားချိန်မှစ၍ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း၌ စီးပွားရေးထိခိုက်ရပ်တန့်မှုများနှင့်အတူ မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည်လည်း ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအစိုးရ နိုင်ငံ့တာဝန်ယူသည့်အချိန်တွင် ကျဆင်းနေသောစီးပွားရေးကို ပြန်လည်ဦးမော့လာအောင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံ၏အဓိကကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများဖြစ်သော စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကို အခြေခံသည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို အားပေးဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

​​​​​​​ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ အားပြိုင်မှုနှင့် ကမ္ဘာကြီးကို ၎င်းတို့အလိုရှိသလို ထိန်းကျောင်းမောင်းနှင်နိုင်ရေးကြိုးပမ်းမှုများတွင် Hard Power ခေါ် စစ်ရေးအင်အားကြီးမားအောင် အပြိုင်အဆိုင် တည်ဆောက်ကြသကဲ့သို့ Soft Power ခေါ် စာပေ၊ ဂီတ၊ အဆို၊ အက၊ ရုပ်ရှင်အနုပညာ၊ ယဉ်ကျေးမှုအားဖြင့်လည်း လွှမ်းမိုးထားနိုင်ရန်လည်း ဆောင်ရွက်ကြသည်။ ယဉ်ကျေးမှု ထိုးဖောက်လွှမ်းမိုးစေသည့် နည်းလမ်းသည် ရှေးယခင် ကိုလိုနီနယ်ချဲ့ခေတ်ကတည်းကပင် ကျင့်သုံးခဲ့ကြသည့် နည်းလမ်းအဟောင်းတစ်ခုပင်ဖြစ်သော်ငြားလည်း နည်းပညာတိုးတက် ဖွံ့ဖြိုးလာသည့် ယနေ့ခေတ်တွင် လွန်စွာလျင်မြန်ကျယ်ပြန့်လာသည်။ အနောက်တိုင်းယဉ်ကျေးမှုပုံစံများဖြင့် မွေးနေ့ပွဲ၊ မင်္ဂလာဆောင်ပွဲများကျင်းပခြင်း၊ Valentine Day ၊ Halloween Day အလေ့အထများ လက်ခံကျင့်သုံးလာခြင်း၊ New Year ပွဲတော်ကျင်းပခြင်း စသည့်ဓလေ့ထုံးစံများ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးတို့တွင် ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်လာသည်။

အမျိုးဂုဏ်၊ ဇာတိဂုဏ်မြင့်မားရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ၊ အမျိုးသားရေးလက္ခဏာများ မပျောက်ပျက်အောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေး၊ တိုင်းရင်းသားတို့၏ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု အနုပညာအမွေအနှစ်များနှင့် အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှုစရိုက်လက္ခဏာများ မပျောက်ပျက်စေရန် ဖော်ထုတ်ထိန်းသိမ်းမြှင့်တင်ရေး၊ မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များအကြားတွင် ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များကို ဖော်ထုတ်ထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့်ထပ်တူ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်များ ပိုမိုထွန်းကားပြန့်ပွားနေစေရေး၊ နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးတို့အတွက် အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှုအခန်းကဏ္ဍမှ တစ်တပ်တစ်အား ပူးပေါင်းပါဝင်ဆောင်ရွက်ရေး ရည်ရွယ်ချက် (၄) ရပ်ဖြင့် ကျင်းပသည့် ၂၀၂၄ ခုနှစ် (၂၅) ကြိမ်မြောက် ငွေရတုအထိမ်းအမှတ် မြန်မာ့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု အဆို၊ အက၊ အရေး၊ အတီး (ဗဟိုအဆင့်) ပြိုင်ပွဲကြီး ကျင်းပပြီးစီးခဲ့ပြီဖြစ်သည်။

နိုင်ငံ့စီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွင် အသေးစား၊ အငယ်စား၊ အလတ်စား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ (MSMEs) များ၏ အခန်းကဏ္ဍမှာ ကြီးမားသည်။ မိမိတို့နိုင်ငံ၏ ကုန်ထုတ်မှုကဏ္ဍတွင် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်သည် MSME လုပ်ငန်းများဖြစ်ပြီး လုပ်သားအင်အားစုစုပေါင်း၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကိုလည်း အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ပေးထားသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ သို့ဖြစ်ရာ MSME များသည် နိုင်ငံ့စီးပွားရေး၏ အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်ပြီး လုပ်ငန်းများဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သည်နှင့်အမျှ နိုင်ငံ၏ ဂျီဒီပီနှင့် လူမှုစီးပွားဘဝတည်ငြိမ်မှုတို့ကို ပိုမိုဖြစ်ထွန်းလာစေမည်ဖြစ်သည်။

တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးသဘောတူစာချုပ် (NCA) ချုပ်ဆိုနိုင်ခဲ့သည်မှာ (၉) နှစ် ပြည့်မြောက်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ NCA စာချုပ်ကို ၂၀၁၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ရှစ်ဖွဲ့ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့ ထပ်မံလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ တိုင်းရင်းသားညီအစ်ကိုမောင်နှမများအကြား နှစ်ပေါင်းရှည်ကြာဖြစ်ပွားနေသည့် ပဋိပက္ခများကို ငြိမ်းချမ်းစွာဖြေရှင်းနိုင်ရန် ကနဦးအခွင့်အလမ်း သို့မဟုတ် အကောင်းဆုံးအခွင့်အလမ်းဖြစ်သည်။