ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကြောင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီးပွားရေးကျဆင်းမှုသည် ၁၉၃၀ ပြည့်နှစ် ကမ္ဘာ့စီးပွားပျက်ကပ်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် အကြီးမားဆုံး အပြင်းထန်ဆုံးဖြစ်သည်ဟု ဆိုကြသည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးတို့၏ အစိုးရများဘဏ္ဍာရေးအကျပ်ဆိုက်ခဲ့ကြပြီး ငွေကြေးဈေးကွက် ချည့်နဲ့သွားခဲ့သလို ကုန်သွယ်ရေးကဏ္ဍ  လေးလံနှေးကွေးသွားခဲ့သည်။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ တုံ့ဆိုင်းသွားခဲ့ပြီး ကုန်ထုတ်လုပ်မှု၊ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများမှ လူသန်းပေါင်းများစွာ အလုပ်အကိုင်များကို စွန့်လွှတ်ခဲ့ကြရသည်။

ပြည်တွင်းအားသည် ပြည်တွင်းမှာသာရှိသည်ဖြစ်၍ ပြည်သူများ၏ အကျိုးစီးပွားဖြစ်ထွန်းလာအောင် ပြည်သူများက ပါဝင်ဖော်ဆောင်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ အင်အားနည်းပါးချို့တဲ့နေသောအခါ၌ အခြားတစ်ပါး၏အကူအညီကိုယူအပ်ပြီး အတိုင်းအတာတစ်ခုတွင် မိမိတို့ကံကြမ္မာကို မိမိတို့ကိုယ်တိုင်ဖန်တီးကြရမည် ဖြစ်သည်။ မိမိတို့ကံကြမ္မာကို မိမိတို့ဖန်တီးရာ၌ စည်းလုံးညီညွတ်မှုသည် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပြီး စည်းလုံးညီညွတ်မှုမရှိပါက မိမိတို့ကံကြမ္မာကို မည်သည့်အခါမျှ ဖန်တီး၍ရမည်မဟုတ်ဘဲ အကွဲကွဲအပြဲပြဲဖြင့် အဆိုးသံသရာတွင် လည်နေရမည်ဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာပေါ်တွင် နိုင်ငံများရပ်တည်မှုက ယှဉ်ပြိုင်မှုဖြင့် ရပ်တည်နေကြရခြင်းဖြစ်သည်။ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းရှိသူတို့ကသာ တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် အထက်သို့တက်လှမ်းသွားနိုင်ကြပြီး ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းကင်းမဲ့သူတို့မှာ အောက်တန်း၌သာ ကျန်နေရစ်ခဲ့ရသည်။ နိုင်ငံတွင် မည်သည့်သဘာဝသယံဇာတမျှ မထွက်သည့်အတွက် အဓိကအကျဆုံးသော လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်ကို ပြုစုပျိုးထောင် မြှင့်တင်ခြင်းဖြင့် ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် ဝင့်ထည်သော နိုင်ငံများအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်သည့်နိုင်ငံများကို မိမိတို့အိမ်နီးချင်းနှင့် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများ၌ပင် တွေ့ရှိနိုင်သည်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ ယှဉ်ပြိုင်ရပ်တည်နိုင်မှု စွမ်းရည်ဆိုသည်မှာ ထိုနိုင်ငံရှိ လူ့စွမ်းအား အရင်းအမြစ်၏ အရည်အချင်းပင်ဖြစ်ရာ အရည်အချင်းမြင့်မားသည်နှင့်အမျှ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းလည်း မြင့်မားမည်ဖြစ်သည်။

မျက်မှောက်ကာလတွင် ကမ္ဘာပေါ်ရှိဒေသများတွင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်အမျိုးမျိုးတို့နှင့် ကြုံတွေ့နေရသည်ကို တွေ့ရသည်။ အေးသောနိုင်ငံများတွင် အပူလှိုင်းဖြတ်ခြင်း၊ ပူသောနိုင်ငံများတွင် အအေးလှိုင်းဖြတ်ခြင်း၊ ကုန်းတွင်းမိုးနည်းသောဒေသများတွင် မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းခြင်း၊ ရေကြီးရေလျှံဖြစ်ခြင်း၊ လေပြင်းတိုက်ခြင်း၊ မုန်တိုင်းဖြစ်ခြင်း၊ တောမီးလောင်ခြင်း၊ ငလျင်လှုပ်ခြင်းစသည့် သဘာဝဘေးအမျိုးမျိုးတို့ဖြစ်ပေါ်နေသဖြင့် အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်များ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများနှင့် ကြုံတွေ့နေရသည်။

ငြိမ်းချမ်းရေးသို့ သွားရာလမ်းသည် နိုင်ငံရေးယဉ်ကျေးမှုဖြစ်သည်။ ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ရှိမှသာလျှင် နိုင်ငံရေးယဉ်ကျေးမှုသည်လည်း ရှင်သန်မည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် နိုင်ငံရေးယဉ်ကျေးမှုသည် ခွဲခွာ၍မရအောင် ဆက်စပ်နေသည်။ နိုင်ငံရေးယဉ်ကျေးမှုဆိုသည်မှာ အခြားမဟုတ်။ လူသားအချင်းချင်း၊ ပြည်သူအချင်းချင်း၊ တစ်ယောက်နှင့်တစ်ယောက် ချစ်ခင်လေးစားကာ ကူညီပူးပေါင်းကြခြင်းဖြင့် စည်ပင်ဝပြောသော၊ ငြိမ်းချမ်းသောကမ္ဘာသစ်ကို တည်ဆောက်ကြရန်ဖြစ်သည်ဟူ၍ ငြိမ်းချမ်းရေးစာဆို ဆရာကြီးဒဂုန်တာရာက နိုင်ငံရေးယဉ်‌ကျေးမှုနှင့် မျိုးဆက်သစ်အမည်ရှိဆောင်းပါးတွင် ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က မျောက်ကျောက်ရောဂါကူးစက်မှုကို နိုင်ငံတကာ စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအခြေအနေအဖြစ် ဇူလိုင်လ ၂၃ ရက်နေ့က အသိပေးကြေညာခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့သည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ပြည်သူများအား ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် ပိုလီယိုရောဂါနှင့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါတို့ကို ထိန်းချုပ် ကာကွယ် တိုက်ဖျက်ရေးကိစ္စများတွင် အသိပေးကြေညာခဲ့သည်။

လာမည့် ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့မှစ၍ နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ တိုင်းဒေသကြီး တရားလွှတ်တော်များ၊ ပြည်နယ်တရားလွှတ်တော်များ၊ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ တိုင်းတရားရုံးများ၊ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ဒေသတရားရုံးများ၊ ခရိုင်တရားရုံးများနှင့် မြို့နယ်တရားရုံးများတွင် စွဲဆိုထားသည့် တရားမမှုများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ တရားရုံးက ဦးဆောင်သည့် စေ့စပ်ဖြေရှင်းရေးစနစ်ကို ကျင့်သုံးမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြည်ထောင်စုတရားသူကြီးချုပ်ရုံးက အသိပေး ထုတ်ပြန်ထားသည်။

“မိမိတို့နိုင်ငံရှိ တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်အသီးသီးရှိ ကျေးလက်နေ ပြည်သူများ၏ လူနေမှုစနစ်များမှာ အခြားနိုင်ငံများထက် နိမ့်ကျလျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း၊ ကျေးလက်နေပြည်သူများ၏ လူမှုစီးပွားဘဝတွင် အားနည်းချက်များရှိခြင်းကြောင့်သာ လူနေမှုစနစ်များ နိမ့်ကျနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများကို မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်၍ အောင်မြင်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဆိုပါက ကျေးလက်နေ တိုင်းရင်းသားပြည်သူများ၏ လူမှုစီးပွားများ ပြောင်းလဲတိုးတက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း” နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအစည်းအဝေး (၆/၂၀၂၂)တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်း ၇၀ ကျော်သို့ ပျံ့နှံ့ရောက်ရှိနေပြီး ရောဂါဖြစ်ပွားသူ စုစုပေါင်း ၁၆၀၀၀ ကျော်လာပြီဖြစ်သည့် မျောက်ကျောက် (Monkeypox) ရောဂါကို ကမ္ဘာ့အရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က သတ်မှတ်လိုက်ပြီဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ အလွန်လွယ်ကူလျင်မြန်စွာ နေ့ချင်းသွားလာနိုင်သည့် ယနေ့ခေတ်တွင် ကူးစက်ရောဂါများသည်လည်း အလွန်ဝေးကွာသည့် ကမ္ဘာ့တစ်နေရာမှသည် မိမိအိမ်တံခါးဝရှေ့သို့ အချိန်မရွေးရောက်ရှိလာနိုင်သည်ဟု သတိပြုရမည်ဖြစ်သည်။ မျောက်ကျောက်ကို ကမ္ဘာ့အရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် သတ်မှတ်လိုက်ချိန်တွင် ၎င်းရောဂါသည် မိမိတို့အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံအချို့နှင့် ဒေသတွင်းနိုင်ငံအချို့တို့တွင် စတင်တွေ့ရှိရသည့် သတင်းများ ထွက်ပေါ်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီသည် နိုင်ငံတော်၏တာဝန်များကို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့်အညီ နိုင်ငံရေးအရအရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာပြီး တည်ဆဲဥပဒေများအပေါ်တွင်မူတည်၍ ဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံအတွင်းဖြစ်ပွားခဲ့သော ဆူပူအကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုများကို ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ရာ၌ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံဖြစ်သည်နှင့်အညီ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို တတ်နိုင်သမျှ အနည်းဆုံးဖြစ်အောင် ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ဖြင့်သာ ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။